Abua
|
| ||||
| Wuri | ||||
| ||||
| Yawan mutane | ||||
| Harshen gwamnati | Turanci | |||
| Bayanan Tuntuɓa | ||||
| Kasancewa a yanki na lokaci | ||||
Abua (Abuan) wata masarauta ce ta grin kogi wacce a halin yanzu tana cikin karamar hukumar Abua-Odual ta jihar Rivers, Najeriya.[1] Yana da nisan mil 10 daga Fatakwal. Babban aikin mazaunin Abua ya haɗa da: kamun kifi, farauta da noma.
Asalin Abua
[gyara sashe | gyara masomin]Researchers have utilized two Theories and phonetic investigations to reproduce the history of Abua and relocation throughout the long term. These theories are:
(I) The Delta Cross Movement
Ka'idar Motsi Na Delta Cross
[gyara sashe | gyara masomin]Al'adun gargajiya suna danganta tarihin baya na Abua da ƙaura ko cigaban masu magana da Delta Cross. A bayyane a cikin waɗannan masana akwai masu nazarin harshe da ɗaliban tarihi na jami’a kamar Murdock (1959), Nair (1972), Alagoa (1972), Williamson (1987), da Faraclas (1989).
Babban batu a cikin wannan jerin al’ada shi ne, bisa ga harshen da mutanen Abua ke magana da shi, za a iya cewa mutane sun ƙaura daga cibiyar Bantu kuma sun tafi ƙasa zuwa inda suke zaune a yanzu ta hanyar gabashin Kogin Niger Delta. Al’adun wasu mutane da suke da harshen da ya danganci na Abua, al’adun mutanen ƙungiyar Abua da kuma bambance-bambancen alaƙar harshe tsakanin ƙungiyar Delta ta tsakiya da maƙwabtan ta sun goyi bayan wannan ra’ayi. Wasu daga cikin waɗannan ra’ayoyin sun bayyana a ƙasa:
A cikin wannan ra’ayi, Nair ya rubuta cewa Abua na daga cikin garuruwa bakwai na Efut waɗanda suka taso daga sansanonin Efut bakwai. Ya ɗauka masu kafa wannan al’umma a matsayin reshe na mutanen da ke magana da harshen Bantu. Wadannan mutane sun bar yankin Usha Edit (Rio del Rey) a Kamaru. Sun bar mazauninsu na asali da jiragen ruwa guda bakwai, suka isa bakin teku na Najeriya.
Haka kuma, wannan shawara tana nuna cewa Abua sun yi ƙaura daga inda suke tare da kakannin waɗanda yanzu suke kiran kansu Efik na jihar Cross Rivers kuma wannan ƙungiyar tana iya zama inda suke yanzu a ƙarshen ƙarni na goma sha uku. Wannan ra’ayi yana samun goyon baya mai ƙarfi daga jituwa a tsarin lissafi tsakanin Abua, Efik, da Ibibio. Bugu da ƙari, akwai wasu kamanceceniya a zamantakewa da siyasa; Abua, Efik, da Ibibio a cikinsu suna cikin ƙungiyar yaren Delta Cross. Murdock ya yi nuni da cewa waɗannan kabilu uku – Ibibio, Efik, da Abua a cikinsu suna cikin ƙaramin reshen harshen Bantoid na iyalin Nigiritic bisa ga hujjar harshe. Haka nan, game da Obolo (Andoni) wanda shima al’umma ce mai magana da Delta Cross, ya nuna cewa akwai babban motsi na masu magana da Delta Cross daga yankin saman kogin Cross zuwa bakin koginsa. Wannan motsi na iya kaiwa bakin kogin kusan 300 B.C. Yayin da yawan jama’a ya ƙaru a bakin kogin Cross, ƙungiyoyin masu magana da Delta Cross sun fara nemo sababbin koguna da rafi-rafi don su faɗaɗa. A gabas, sun gamu da wasu ƙabilun da ke magana da Bantu waɗanda suma ke cikin faɗaɗa; amma a yamma kuwa, yankin da suke son faɗaɗawa, ba kowa ke cikinsa sosai ba. Saboda haka, wasu ƙungiyoyi suka ci gaba zuwa yammacin rafuka, wasu daga ƙarshe suka zauna ko dai a gabashin Niger Delta ko wani wuri a cikin Delta. Bisa ga wasu masana, ƙungiyar Delta ta tsakiya da Abua ke ciki ita ce daga cikin mafi tsohuwar ƙaura tsakanin masu magana da Delta Cross. [1] [2] [3]
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ "Abua / Odual Streets Zip Codes> Lambobin Wasikun Najeriya". Lambobin gidan waya na Najeriya. 2017-07-22. An dawo 2017-07-28.
- ↑ "Climate Abua, Weather By Month, Matsakaicin Zazzabi (Abua, Nigeria) - Wutar Yanayi". weatherspark.com. An dawo 2021-09-14.
- ↑ "Abua / Odual Streets Zip Codes". Nigeria Postal Codes & Zip Codes. 2017-07-22. Retrieved 2021-09-18.
