Achieng Oneko
![]() | |||
---|---|---|---|
![]() | |||
| |||
Rayuwa | |||
Haihuwa | 1920 | ||
ƙasa | Kenya | ||
Mutuwa | 9 ga Yuni, 2007 | ||
Karatu | |||
Makaranta |
Maseno School (en) ![]() | ||
Harsuna | Turanci | ||
Sana'a | |||
Sana'a |
ɗan siyasa, ɗan jarida da freedom fighter (en) ![]() | ||
Imani | |||
Jam'iyar siyasa |
Kenya African National Union (en) ![]() Kenya People's Union (en) ![]() Forum for the Restoration of Democracy – Kenya (en) ![]() |

Ramogi Achieng Oneko (1920–2007) ɗan gwagwarmayar ƴancin ƙasar Kenya ne kuma ɗan siyasa, wanda ake ɗauka a matsayin gwarzo na ƙasa a Kenya.
An haife shi a ƙauyen Tieng'a a yankin Uyoma a gundumar Bondo a cikin shekarar 1920 [1] kuma ya yi karatu a Makarantar Maseno. [2]
Tsarewa
[gyara sashe | gyara masomin]Oneko na ɗaya daga cikin masu fafutukar 'yanci guda shida da gwamnatin mulkin mallaka ta Burtaniya ta kama a Kapenguria a shekarar 1952. Sauran mambobin kungiyar da aka fi sani da "Kapenguria Six" sun haɗa da Jomo Kenyatta, Paul Ngei, Bildad Kaggia, Kungu Karumba da kuma Fred Kubai. An kama su ne bisa zargin suna da alaka da ƙungiyar tawaye ta Mau Mau. [3] An tuhumi Oneko a matsayin "Wanda ake tuhuma mai lamba 3." Bayan an same su da laifi, dukkansu shida sun ɗaukaka ƙara kan hukuncin.
Alkalan ɗaukaka ƙara sun gano cewa Oneko an yanke masa hukunci ne a kan nauyin wani taro na KAU da ya halarta. [4] Kalaman da aka yi a taron sun kasance a Kikuyu, waɗanda bai gane su ba a lokacin. Ko da yake alkalai sun wanke shi daga tuhumar da ake masa a ranar 15 ga watan Janairun 1954, har yanzu ana tsare da shi tare da sauran Kapenguria Five.[ana buƙatar hujja][ <span title="This claim needs references to reliable sources. (October 2020)">abubuwan da ake bukata</span> ]
An sake su bayan shekaru tara, wato a shekarar 1961, shekaru biyu kafin Kenya ta samu 'yancin kai.[5]
Siyasa
[gyara sashe | gyara masomin]An gudanar da zaɓen ‘yan majalisa na farko kan ‘yancin kai a shekarar 1963 kuma Achieng Oneko ya lashe zaɓen mazaɓar garin Nakuru.[6] Jomo Kenyatta ya zama shugaban Kenya na farko kuma nan da nan ya naɗa Achieng Oneko ministan yaɗa labarai, yada labarai da yawon buɗe ido. Duk da haka, a cikin shekarar 1966 Oneko ya yi murabus daga gwamnati kuma ya shiga sabuwar ƙungiyar jama'ar Kenya da aka kafa, jam'iyyar gurguzu ƙarƙashin jagorancin abokinsa Oginga Odinga. [3]
A cikin shekarar 1969 tsohon abokinsa Kenyatta ya kama shi bayan wani abin da ya faru a Kisumu yayin ziyarar Kenyatta a garin kuma aka sake shi a cikin shekarar 1975. [3]
Oneko ya koma siyasa a shekarar 1992 lokacin da aka zaɓe shi a matsayin ɗan majalisa a zaɓen farko na jam'iyyu da yawa a Kenya. Ya wakilci jam'iyyar Ford-Kenya, ƙarƙashin jagorancin Oginga Odinga. Duk da haka, ya rasa kujerarsa na mazaɓar Rarieda a zaɓe mai zuwa da aka yi a shekarar 1997. [3]
Martaba
[gyara sashe | gyara masomin]Achieng Oneko ya mutu ne sakamakon bugun zuciya a ranar 9 ga watan Yuni 2007 yana da shekaru 87, a gidansa da ke ƙauyen Kunya, Rarieda, gundumar Bondo. [7]
Ya bar wata bazawara mai suna Loice Anyango. Babbar matarsa Jedida, ta rasu a shekara ta 1992. [3] Yana da ‘ya’ya 11, maza bakwai da mata huɗu. [7] Babban ɗansa shine Dr Ongonga Achieng.[8]
A lokacin mutuwarsa, Oneko shine kaɗai ɗaya daga cikin "Kapenguria shida" har yanzu yana raye. Ranar Mashujaa (wanda aka fi sani da Kenyatta Day har zuwa lokacin fitar da sabon kundin tsarin mulkin Kenya a ranar 27 ga watan Agusta 2010) biki ne na ƙasa a Kenya wanda ke tunawa da tsare Kapenguria Six a ranar 20 ga watan Oktoba 1952. [9]
Duba kuma
[gyara sashe | gyara masomin]- Mutanen Luo na Kenya da Tanzaniya
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ Kenya Broadcasting Corporation (KBC), 9 June 2007: Achieng Onekos's struggle Error in Webarchive template: Empty url.
- ↑ "Maseno Old Boys". Maseno School. Archived from the original on 6 March 2012. Retrieved 2011-08-04.
- ↑ 3.0 3.1 3.2 3.3 3.4 The Standard: 16 June 2007:"Fare thee well Achieng' Oneko". Archived from the original on 7 October 2007. Retrieved 2007-06-16.CS1 maint: unfit url (link) Cite error: Invalid
<ref>
tag; name "fare" defined multiple times with different content - ↑ "Criminal Appeal 276, 277, 278, 279, 280 & 281 of 1953 – Kenya Law". kenyalaw.org. Retrieved 2018-12-16.
- ↑ The Standard, 16 August 2004:"A colourful career ends in dishonour". Archived from the original on 21 August 2004. Retrieved 2007-06-16.CS1 maint: unfit url (link)
- ↑ Center for Multiparty Democracy: Politics and Parliamentarians in Kenya 1944–2007 Archived 28 Oktoba 2008 at the Wayback Machine
- ↑ 7.0 7.1 Daily Nation, 10 June 2007: Achieng Oneko dies, aged 87[permanent dead link] Cite error: Invalid
<ref>
tag; name "aged87" defined multiple times with different content - ↑ The Standard, 26 November 2009: RARIEDA: Oneko celebrated tomorrow
- ↑ Kenya Times, 23 October 2005:"Kenyatta Day a sad reminder of Kenya's distorted history". Archived from the original on 19 May 2006. Retrieved 2007-06-16.
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements from October 2020
- Articles with invalid date parameter in template
- Matattun 2007
- Haifaffun 1920
- Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba
- Pages with reference errors
- Webarchive template errors
- CS1 maint: unfit url
- Webarchive template wayback links
- All articles with dead external links
- Articles with dead external links from October 2018
- Articles with permanently dead external links