Addini a Mali
![]() | |
---|---|
addinin wani yanki | |
Bayanai | |
Ƙaramin ɓangare na |
religion on the Earth (en) ![]() |
Bangare na |
culture of Mali (en) ![]() |
Fuskar | Mali |
Ƙasa | Mali |
Addini a Mali galibi addinin Musulunci ne tare da kimanin kashi 95 cikin dari na yawan jama'a Musulmi ne, tare da sauran kashi 2 cikin dari na 'yan Mali da ke bin addinan gargajiya na Afirka kamar Addinin Dogon, ko Kristanci. [2] An yi imanin cewa Rashin yarda da Allah da rashin yarda da wanzuwar Allah ba ne a tsakanin 'yan Mali, mafi yawansu suna yin addininsu kowace rana, kodayake wasu Deist ne.
Musulmai galibi Sunni ne na makarantar shari'a ta Maliki da ke da tasiri tare da Sufism. Ahmadiyya da Shia 'yan tsiraru ma suna nan.[3]
Musulunci
[gyara sashe | gyara masomin]A cewar rahoton shekara-shekara na Ma'aikatar Harkokin Wajen Amurka na 2005 game da 'yancin addini, an yi Musulunci a al'ada a Mali kuma an nuna shi a matsayin matsakaici, mai haƙuri, kuma ya dace da yanayin yankin. An ba mata damar shiga cikin ayyukan zamantakewa, tattalin arziki da siyasa kuma gabaɗaya ba sa sutura, sai dai ga wasu matan Tuareg.[4] Dangane da binciken Pew Forum na 2012 The World's Muslims: Unity and Diversity, kashi 94% na Musulmai a Mali sun yi imanin cewa addini yana da mahimmanci a rayuwarsu kuma kashi 71% sun yi iminin cewa akwai "hanya daya kawai ta gaskiya don fahimtar koyarwar Islama" (24% sun yi imensa cewa fassarori da yawa na Islama yana yiwuwa). [3]
Kiristanci
[gyara sashe | gyara masomin]An gabatar da Kiristanci a Mali a ƙarshen karni na 19 ta Faransanci. A cikin 2014, akwai Katolika 275,000 a Mali, kusan 1.86% na yawan jama'a.
A cikin 2020, Kiristoci sun kai kashi 2.35% na yawan mutanen ƙasar; sama da rabin waɗannan Katolika ne.
Rashin Addini
[gyara sashe | gyara masomin]Kundin Tsarin Mulki ya kafa wata jiha ta duniya kuma ya ba da 'yancin addini, kuma gwamnati ta fi girmama wannan haƙƙin. Dangantaka tsakanin Musulmai da masu bin addinan 'yan tsiraru gabaɗaya suna da abokantaka, kuma ana haƙuri da ƙungiyoyin mishan na ƙasashen waje (duka Musulmi da waɗanda ba Musulmi ba).[4] An haramta jam'iyyun da suka danganci kabilanci ko addini kuma makarantun jama'a ba sa ba da koyarwar addini.[5]
Addinin Dogon
[gyara sashe | gyara masomin]Addinin Dogon shine Addinin gargajiya na Afirka ko imani na ruhaniya na Mutanen Dogon na Mali. Dogons waɗanda ke bin addinin gargajiya na kakanninsu sun yi imani da Mahalicci ɗaya mafi girma da ake kira Amma (ko Ama ). Amma shine Mahalicci mai iko duka, mai sanin komai kuma mai ko'ina a cikin addinin Dogon. Sun kuma yi imani da ruhohin kakanninmu da aka sani da Nommo kuma ana kiransu "Ruhohin Ruwa". Addu'ar kakanninmu wani muhimmin bangare ne na imanin su na ruhaniya. Ana gudanar da rawa na abin rufe fuska nan da nan bayan mutuwar mutum kuma wani lokacin da ya wuce zuwa rayuwa ta gaba.
'Yanci na addini
[gyara sashe | gyara masomin]Kafin Rikicin Arewacin Mali, kungiyoyin kare hakkin dan adam sun rubuta "babu rahotanni na baya-bayan nan na tsanantawa, nuna bambanci, ko ɗaurin kurkuku bisa ga amincewar addini ko alaƙa". Koyaya, kungiyoyin ta'addanci sun yi ƙoƙari su kafa dokar Islama mai tsauri a sassan arewacin ƙasar a cikin 2012 kuma an lissafa Mali a cikin ƙididdigar tsanantawa ta Kirista da Open Doors ta buga, wanda ya bayyana tsanantawa a arewa a matsayin mai tsanani. Duk da wannan, binciken da aka yi a shekarar 2015 ya kiyasta wasu masu bi 8,000 a cikin Kristi daga asalin musulmi a kasar. Yawancin shafukan Islama a Mali sun lalace ko lalace ta hanyar masu fafutuka da ke da alaƙa da Al Qaeda, suna da'awar cewa "bautar gumaka" ta nuna alamun shafukan.[5] Idan aka ba da muhimmancin al'adu da addini na shafuka a cikin birnin Timbuctu (Tomboctou), takwas daga cikin wuraren ibada a cikin jerin al'adun UNESCO an sake gina su, kuma wasu shida suna cikin tsarin sake ginawa, a watan Yulin 2015. Koyaya, mamayewa da dokar Shari'a dukansu ba su da tsawo, ta yanke ta hanyar shiga tsakani na sojojin Faransa da Chadi wanda ya fara a watan Janairun 2013.
A cikin 2023, an zira kwallaye 2 daga cikin 4 don 'yancin addini; wannan yafi saboda kungiyoyin da ke aiki a arewacin kasar. A cikin wannan shekarar, an sanya kasar a matsayin wuri na 17 mafi muni a duniya don zama Kirista.
- Addini a Afirka
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ "2022 Report on International Religious Freedom: Mali". United States Department of State. Retrieved 2024-03-19.
- ↑ "Mali". Bureau of Public Affairs. The Office of Electronic Information. September 19, 2008.
- ↑ 3.0 3.1 "The World's Muslims: Unity and Diversity" (PDF). Pew Forum on Religious & Public life. August 9, 2012. Archived from the original (PDF) on October 24, 2012. Retrieved June 2, 2014.
- ↑ 4.0 4.1 Cite error: Invalid
<ref>
tag; no text was provided for refs namedcp
- ↑ Norris, Pippa (3 May 2011). "Muslim support for secular democracy" (PDF). The University of Sydney. p. 5.