Jump to content

Akantigsi Afoko

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Akantigsi Afoko
Member of the 2nd Parliament of the 1st Republic of Ghana (en) Fassara

9 ga Yuni, 1965 - 24 ga Faburairu, 1966
Election: 1965 Ghanaian parliamentary election (en) Fassara
Member of the 1st Parliament of the 1st Republic of Ghana (en) Fassara

1956 - 1965
Election: 1956 Gold Coast legislative election (en) Fassara
Member of the 2nd Parliament of the Gold Coast (en) Fassara

15 ga Yuni, 1954 - 17 ga Yuli, 1956
Election: 1954 Gold Coast legislative election (en) Fassara
Member of the 1st Parliament of the Gold Coast (en) Fassara

1954 - 1956
Election: 1951 Gold Coast legislative election (en) Fassara
Rayuwa
Haihuwa Sandema (en) Fassara, 1923 (101/102 shekaru)
Karatu
Makaranta Bagabaga College of Education (en) Fassara Teachers' Training Certificate (en) Fassara
Sana'a
Sana'a ɗan siyasa da Malami
Imani
Addini Kirista
Kiristanci
Musulmi
Jam'iyar siyasa Convention People's Party (en) Fassara

Akantigsi Afoko malami ne kuma ɗan siyasa ɗan ƙasar Ghana. Ya kasance ɗan Majalisar Dokoki mai wakiltar yankunan Arewa daga shekarun 1951 zuwa 1954. A shekarar 1954 aka zaɓe shi a matsayin wakilin mazaɓar Builsa a majalisar dokoki, an sake zaɓen shi a shekarar 1956 kuma ya ci gaba da zama ɗan majalisa mai wakiltar mazaɓar har zuwa shekara ta 1965. [1] A shekarar 1965 ya zama ɗan majalisa mai wakiltar mazaɓar Sandema. [2] Ya yi wannan aiki har zuwa lokacin da aka hambarar da gwamnatin Nkrumah a shekarar 1966. Kafin siyasa Afoko ƙwararren malami ne wanda ya koyar a garin Fumbisi a gundumar Builsa ta Ghana.

Rayuwar farko da ilimi

[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Afoko a shekara ta 1923 a Sandema a yankin Arewa na wancan lokacin na gabar tekun Gold Coast (yanzu a yankin Gabas ta Gabas ta Ghana). Ya fara makarantar firamare a shekarar 1936 a garin Sandema sannan ya kammala karatun firamare a shekarar 1940. A cikin 1941 ya shiga Makarantar Midil ta Tamale kuma karatunsa na tsakiya ya ƙare a shekarar 1944. Ya yi horon koyarwa a Kwalejin Horar da Malamai ta Gwamnati daga shekarun 1945 zuwa 1946 sannan ya samu takardar shedar Malamai B. Bayan ya koyar da shi na tsawon shekara ɗaya a Fumbisi (wani gari a gundumar Builsa) ya koma Kwalejin Horar da Malamai ta Gwamnati a shekarar 1949 ya kuma karbi shedar Malamansa A a

Aikin da siyasa

[gyara sashe | gyara masomin]

Shi ne malamin da ke kula da Makarantar Ranar Fumbisi daga shekarun 1947 zuwa 1948. An zaɓe shi a majalisar dokoki a shekarar 1951 a matsayin ɗan yankin Arewa. [3] A zaɓen shekarar 1954 an zaɓe shi don wakiltar gundumar Builsa a majalisar dokoki kan tikitin jam'iyyar Convention People's Party (CPP). [4] An sake zaɓen shi a zaɓen shekarar 1956 a kan tikitin CPP don wakiltar Builsa. A watan Yuli 1957 Afoko ya yi murabus daga jam'iyyar CPP ya koma jam'iyyar mutanen Arewa. [5] Ya sake shiga CPP a ranar 12 ga watan Maris 1958. [6] Ya wakilci mazaɓar Builsa a majalisa daga lokacin har zuwa shekara ta 1965. [7] A shekarar 1965 ya zama ɗan majalisa mai wakiltar mazaɓar Sandema. [8] Ya ci gaba da zama a majalisar har zuwa lokacin da aka kifar da gwamnatin Nkrumah a shekarar 1966.

Rayuwa ta sirri

[gyara sashe | gyara masomin]

Afoko kawu ne ga tsohon shugaban sabuwar jam'iyyar Patriotic Party; Paul Afoko. [9] Abin sha'awa shi ne noma.

  • Jerin 'yan majalisar da aka zaba a zaben majalisar dokokin Gold Coast na 1951
  • Jerin 'yan majalisar da aka zaba a zaben majalisar dokokin Gold Coast na 1954
  • Jerin 'yan majalisar da aka zaba a zaben majalisar dokokin Gold Coast na 1956
  • Jerin sunayen 'yan majalisar da aka zaba a zaben 'yan majalisar dokokin Ghana na 1965
  1. "Ghana Year Book". Graphic Corporation. 1960: 9. Cite journal requires |journal= (help)
  2. "Ghana Year Book". Graphic Corporation. 1966: 22. Cite journal requires |journal= (help)
  3. "Debates, Issue 1". Gold Coast Legislative Assembly. 1952: 18. Cite journal requires |journal= (help)
  4. "Debates, Issue 3". Gold Coast Legislative Assembly. 1954: 5. Cite journal requires |journal= (help)
  5. "Parliamentary Debates; Official Report, Part 2". Ghana National Assembly. 1958: 1903. Cite journal requires |journal= (help)
  6. "Parliamentary Debates; Official Report, Part 4". Ghana National Assembly. 1957: 254. Cite journal requires |journal= (help)
  7. "Parliamentary Debates; Official Report, Part 1". Ghana National Assembly. 1958. Cite journal requires |journal= (help)
  8. "West Africa Annual, Issue 8". James Clarke. 1965: 82. Cite journal requires |journal= (help)
  9. "Paul Afoko". Ghanatta Ayaric. Retrieved 9 November 2019.