Jump to content

Al-Akhtal al-Taghlibi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

 

Al-Akhtal al-Taghlibi
Rayuwa
Haihuwa Al-Hirah (en) Fassara, 640 (Gregorian)
ƙasa Khalifancin Umayyawa
Mutuwa Upper Mesopotamia (en) Fassara, 710 (Gregorian)
Karatu
Harsuna Larabci
Sana'a
Sana'a maiwaƙe
Artistic movement panegyric (en) Fassara
satire
khamriyyah (en) Fassara
Imani
Addini Kiristanci

Ghiyath ibn Ghawth ibn al-Salt ibn Tariqa al-Taghlibi (Arabic) wanda aka fi sani da al-Akhtal (Arabic), yana ɗaya daga cikin shahararrun mawaƙa na Larabawa na zamanin Umayyad. Ya kasance daga kabilar Banu Taghlib, kuma ya kasance, kamar 'yan uwansa, Kirista.

Tarihin rayuwa

[gyara sashe | gyara masomin]

Al-Akhtal al-Taghlibî na ɗaya daga cikin manyan masu faɗakarwa na zamanin Umayyad. Ya zama sananne saboda satires da panegyrics a lokacin da shayari ya kasance muhimmiyar kayan siyasa. Ka'b ibn Ju'ayl ne ya gabatar da Al-Akhtal ga Yazid I kuma ya zama babban aboki na magajin da ke bayyane ga Khalifa Mu'awiya I (r. 661-680). Yazid, lokacin da ya hau gadon sarauta, ya kasance mai karimci ga al-Akhtal. Duk da Kiristanci, manyan Khalifancin Umayyad sun fi so shi. A duk rayuwarsa, al-Akhtal ya kasance mai goyon bayan Daular Umayyad mai mulki. Ya kasance abokin John na Dimashƙu har sai wannan ya yanke shawarar barin matsayinsa a kotun Umayyad kuma ya zama ɗan majami'a.

Ya yaba da Yazid, Abd al-Malik ibn Marwan da al-Walid I a cikin jawabinsa kuma a cikin satires ya kai farmaki ga duk abokan adawar Khalifanci. Al-Akhtal ya zama mawaki na kotu na Abd al-Malik, wanda ya keɓe masa jawabai da yawa. Amma ya fada cikin rashin jin daɗi a ƙarƙashin al-Walid. Hadisin Bedouin na kafin Islama koyaushe yana bayyane a cikin waƙoƙin al-Akhtal kuma jawabinsa yana nuna ci gaba da rayuwar wannan al'adar. Labaran al-Akhtal sun sami matsayi na gargajiya. Masu sukar sun yarda da waƙoƙinsa a matsayin tushen Larabci mai tsabta.

An san bayanai kaɗan game da rayuwar al-Akhtal, sai dai cewa ya yi aure kuma ya sake shi, kuma ya shafe wani ɓangare na lokacinsa a Damascus, wani ɓangare tare da kabilarsa a Jazira (Upper Mesopotamia). A cikin yakin Taghlib-Qays ya shiga fagen fama, da kuma satires.[1] A cikin rikice-rikicen wallafe-wallafen tsakanin tsaransa Jarir ibn Atiyah da al-Farazdaq, an sa Akhtal ya goyi bayan mawaki na ƙarshe. Al-Akhtal, Jarir da al-Farazdaq sun zama uku da aka yi bikin tsakanin Larabawa, amma game da fifiko akwai jayayya. Abu Ubayda ya sanya shi mafi girma daga cikin uku a ƙasa cewa a cikin waƙoƙinsa akwai Kasidas goma marasa lahani (waƙoƙin waka na Larabawa), da kuma goma kusan haka, kuma ba za a iya faɗi wannan game da sauran biyu ba.[1]

An buga Waƙoƙin al-Akhtal a jaridar Jesuit a Beirūt, 1891. An ba da cikakken labarin mawaki da lokutan sa a cikin H. Lammens" Le chantre des Omiades (Paris, 1895) (sake bugawa daga Jaridar Asiatique ta 1894). [1]

  1. 1.0 1.1 1.2 Thatcher 1911.

Bayanan littattafai

[gyara sashe | gyara masomin]