Jump to content

Andrianjaka Razakatsitakatrandriana

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

Andrianjakatsitakatrandriana shi ne Sarkin Imerina a tsakiyar tsaunukan Madagascar daga 1670-1675. An haife shi a Analamanga a matsayin Lamboritakatra, babban ɗan Sarki Andriantsimitoviaminandriandehibe. A lokacin rayuwar mahaifinsa, Andrianjakatsitakatrandriana ya sami Antananarivo da ƙasar yammacinta, ciki har da Ambohidrabiby, Ambohimanga da yankuna a arewa, a matsayin fief. aka zaba don yin nasara bayan rasuwar mahaifinsu a 1670.[1]Andriantsimitoviaminandriandehibe ya ɗauki wannan shawarar ne bisa al'adar da kakanninsu na Vazimba Rafohy da Rangita suka kafa, waɗanda suka bayyana cewa dole ne babba ya yi mulki a gaban ƙarami. A cikin 1675 Andriamampandry da manyan Imerina suka tuɓe shi don goyon bayan ƙanensa.[2]

mulki

Andrianjakatsitakatrandriana ya yi aure sau biyu a rayuwarsa: na farko, Ravololontsimitovy na dangin Andriantsimitoviaaminandriandehibe, na biyu, Rafoloarivo na dangin Andriamanjakatokana. Yana da 'ya'ya maza hudu da 'ya'ya mata shida. Kanensa, Andrianjakanavalondambo, ya zauna a Alasora a zamanin Andrianjakatsitakatrandriana[1]. A matsayinsa na sarki, Andrianjakatsitakatrandriana nan da nan ya nuna kansa mai taurin kai da rashin fahimta.[1] Shekaru da yawa a mulkinsa, rashin gamsuwar jama'a ya yadu. Wani mashawarcin siyasa da ake girmamawa da yawa kuma dattijo na ajin daraja mai suna Andriamampandry ya ɗauki kansa ya bincika ’yan’uwa biyu tare da tara jama’a don goyon bayan canji a shugabanci. Andriamampandry ya ziyarci sarki kuma ya nemi abin da zai ci, amma Andrianjakatsitakatrandriana ya yi iƙirarin cewa ba shi da wani abu da zai raba a ranar. Kafin ya tafi, Andriamampandry ya tambayi sarki, "Zuciya nawa kake?", Sarkin ya amsa da cewa yana da zuciya ɗaya kawai. Daga nan sai Andriamampandry ya ziyarci yarima Andrianjakanavalondambo, wanda ya yarda cewa ya kamata ya zama haƙƙin sarki ya ji daɗin karrama Andriamampandry, amma ya miƙa abincinsa tare da dattijon duk da haka. Bayan haka, Andriamampandry ya tambayi yariman zuciyarsa nawa ne, sai yariman ya amsa da cewa yana da biyu.


An rubuta nau'o'i uku na al'amuran da suka biyo bayan kima na farko na Andriamampandry na 'yan'uwan biyu a tsakiyar karni na 19 Tantara ny Andriana eto Madagasikara, rubutun farko na tarihin baka na Merina. A cikin juzu'i na farko, Andriamampandry ya tara jama'a a cikin jawabin da ya sake maimaita abin da ya faru da 'yan'uwa kuma ya bayyana a alamance son kai na mutane masu zuciya ɗaya da karimci da tausayin mutane masu zuciya biyu. Daga nan sai Andriamampandry ya bar taron ya nufi gidan sarautar, sai wani mutum mai suna Andriamanalina ya tare shi wanda ya ba da shawarar ya bayyana damuwar mutane ga sarki. Su biyun sun yi tafiya zuwa fadar kuma Andriamanalina ya nemi masu sauraro. Sa’ad da wani ma’aikaci ya tambayi dalilinsa na son ganin sarki, Andriamanalina ya amsa da dogon hukunci sannan ya tafi. Bayan haka, sarkin ya tattauna da Andriamanalina diatribe tare da Andriamampandry, wanda ya bayyana cewa mutanen ba su gamsu da shi ba kuma ya ba shi shawarar ya bar fadar. Sarki ya tafi, a lokaci guda kuma yariman ya bar Alasora don tafiya fadar dan uwansa.

Mai ba sarki shawara ya kona kauyen da ke Andohalo, wanda magajinsa ya rikide zuwa dandalin jama'a. Sigar farko ta labarin ta nuna cewa a lokacin da sarki ba ya nan Andriamampandry ya kona kauyen da ke Andohalo, kusa da katangar fadar. Sarkin ya dawo bayan an lallasa shi a ko'ina, ya tarar Andohalo ya kone shi da kaninsa suna mamaye fadar da sabon suna - Andriamasinavalona - wanda Andriamampandry ya ba shi. Andrianjakatsitakatrandriana ya gudu zuwa Masarautar Sakalava na bakin teku, inda ya yaudari sojojin Sakalava da dama don su yi yaƙi da shi don kwato fadar. Sojojin ba su yi tsammanin doguwar tafiya irin wannan ba, duk da haka, sun yi watsi da Andrianjakatsitakatrandriana kafin su isa tuddai. An ci nasara, Andrianjakatsitakatrandriana ya koma babban birnin kasar kuma ya ba da biyayya ga ƙanensa. Andriamasinavalona ya aike shi don ya yi rayuwa a ƙauyen Ankadimbahoaka.

Bambance-bambancen da ke kan wannan labarin suna da kamanceceniya. Fasali na biyu ya ba da labarin cewa yariman ya bayyana kansa da cewa yana da “zuciya uku, da zukata biyu, da zuciya ɗaya” (maimakon zukata biyu kawai), kuma ya bayyana cewa Andriamampandry ya yaudari sarkin ya bar fadar ta hanyar ba shi umarnin tafiya zuwa wani wuri mai nisa. a yi hadaya da zebu ga kakanni. A cikin juzu'i na uku, an ba da matsayi na farko ga sampy (tsakiyar sarauta) mai suna Kelimalaza, wanda aka danganta nasarar juyin mulkin Andriamasinavalona.

Mutuwa

Andrianjakatsitakatrandriana ya mutu a Ankadimbahoaka kuma an binne shi a Ambohimanatrika. Tsohon wurin ƙauyen da aka kona a Andohalo an sake masa suna Ambohimanoro ("Tun da aka ƙone") kuma an haramta wurin ga duk sarakunan Imerina na gaba.

  1. Callet (1908), pp. 532-534
  2. Rasamuel (2007), p. 218