Arewa maso gabashin Rhodesia
|
colony (en) | |||||
| Bayanai | |||||
| Farawa | 1900 | ||||
| Yaren hukuma | Turanci | ||||
| Ƙasa | Daular Biritaniya | ||||
| Babban birni |
Chipata (Fort Jameson) (en) | ||||
| Territory claimed by (en) | Birtaniya | ||||
| Kuɗi | Laban na Kudancin Rhodesia | ||||
| Mamallaki |
British South Africa Company (en) | ||||
| Wanda ya biyo bayanshi |
Northern Rhodesia (en) | ||||
| Lokacin gamawa | 1911 | ||||
| Wuri | |||||
| |||||
North-Estern Rhodesia[1] wata kariya ce ta Birtaniyya a kudu ta tsakiyar Afirka da aka kafa a shekarar 1900.[2][3][4] Kamfanin British South Africa Company ne ke gudanar da wannan kariyar a ƙarƙashin shata.[4][5][6][7] Tana ɗaya daga cikin abin da ake magana da baki a matsayin kariyar Rhodesian guda uku,[8] sauran biyun kuma su ne Kudancin Rhodesia da Barotseland-North-Western Rhodesia.[1] An haɗa su da Barotseland-North-Western Rhodesia,[4] wani yanki da Kamfanin British South Africa Company ke gudanarwa, don samar da Arewacin Rhodesia a shekarar 1911.[9]
Tarihi
[gyara sashe | gyara masomin]Mulkin mallakar yankin da zai zama Rhodesia ta Arewa maso Gabas ya fara ne a cikin shekarar 1890.[10] Cecil Rhodes na Kamfanin Burtaniya na Afirka ta Kudu ya aike da Joseph Thompson don yin shawarwari tare da shugabannin Afirka. [10] Hakazalika Ofishin Jakadancin Burtaniya na Nyasaland ya aika Alfred Sharpe don wannan manufa. [10] Bayan kasa tabbatar da duk wata yarjejeniya, Sharpe da Thompson sun yi amfani da karfi don murkushe mutanen yankin. [10] A cikin shekarar 1895 Kamfanin Burtaniya ta Afirka ta Kudu an ba da izinin ƙasa da haƙƙin ma'adinai sama da murabba'in murabba'in mil 10,000 ta Mozambique Gold, Land and Concession Company, wani kamfani da ya saya a shekarar 1893. Domin ya fi yin amfani da dukiyar ma'adinai da ake tsammani, Kamfanin British South Africa Company ya haɗu da wani reshe, North Charterland Exploration Company a cikin gwamnatin da aka samu a cikin [10] ƙarshen shekarar 1899. [10]
A cikin watan Janairu 1900 Sarauniya Victoria ta rattaba hannu kan odar Rhodesia ta Arewa-maso-gabas a Majalisar, 1900. Wannan odar ta sanya sunan North-Estern Rhodesia a hukumance kuma ta ayyana ta a matsayin kariyar Burtaniya.[1][11] A ƙarƙashin oda an kafa tsarin mulkin Kamfanin na sabuwar kariyar. Wani jami'in gudanarwa wanda Babban Kwamishinan Afirka ta Kudu ya naɗa ne ke gudanar da sabon tsarin.[12] Babban Kwamishinan da aka kafa ta hanyar shela don kare kariyar. [12] An raba kariyar zuwa gundumomi bakwai na gudanarwa. [12]
A cikin shekarar 1900 an naɗa Robert Edward Codrington a matsayin Mai Gudanarwa na farko. Ya riƙe wannan muƙamin har zuwa shekara ta 1907. Mutum na ƙarshe da ya yi aiki a matsayin mai gudanarwa shi ne Lawrence Aubrey Wallace daga shekarun 1907 har zuwa 1909 bayan haka aka bar muƙamin babu kowa. Babban birnin ya kasance a Fort Jameson, a yau da ake kira Chipata.
Lokacin da aka haɗa kariyar da Barotseland-North-Western Rhodesia don samar da Arewacin Rhodesia, Mai Gudanarwa na Arewacin Rhodesia ya ɗauki ayyukan da Mai Gudanarwa na Arewa maso Gabas Rhodesia ya aiwatar.
Dokoki
[gyara sashe | gyara masomin]Dokokin Ingila sun shafi ma'aikatar tsaro, gwargwadon yanayin gida.[13] A cikin shari'o'in farar hula tsakanin ƴan ƙasar, dokokin ƙasar da aka yi amfani da su har zuwa lokacin da ba su da kyama ga adalci na ɗabi'a, ko ɗabi'a, ko kowane oda a majalisa, ko duk wata ƙa'ida a ƙarƙashinsa.[4] Kariyar tana da Babban Kotu, Kotunan Gundumomi da Kotunan Majistare.[4] Za a iya gabatar da ƙararraki daga Kotunan Kariya zuwa Kotun Koli na Cape Colony kuma daga can zuwa Majalisar Masu Zaman Kansu a Burtaniya.[4]
Duba kuma
[gyara sashe | gyara masomin]- Kamfanin British South Africa
- Dokar kamfani a Rhodesia
- Rhodesia (suna)
- Arewacin Rhodesia
- Barotseland-North-Western Rhodesia
- Sir Robert Codrington, Mai Gudanarwa, 1900–1907
- Gazette ta Arewa maso Gabashin Rhodesia
- Rhodesia (rashin fahimta) don kwanakin yankuna daban-daban
- Arewacin Rhodesia
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ 1.0 1.1 1.2 North-Eastern Rhodesia Order in Council, 1900
- ↑ Administrator appointed pursuant to North-Eastern Rhodesia Order in Council, 1900
- ↑ World Statesmen Website
- ↑ 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 Encyclopedia of the Laws of England, Volume XIII; Editors: A. Wood Renton, Esq., Puisne Justice of the Supreme Court of Ceylon and Max. A. Robertson, Esq., of the Inner Temple and the Midland Circuit, Barrister-at-Law; Edinburgh; 1 November 1908.
- ↑ North-Eastern Rhodesia Order in Council,1900.
- ↑ The Map of Africa by Treaty by Sir E. Hertslet.
- ↑ Proclamation by His Excellency the High Commissioner of South Africa, Northern Rhodesia No 1 of 1911 and made on 17 August 1911[www.barotsepost.com/images/important_barotse_documents/Northern-Rhodesia-Order-in-Council-1911.pdf]
- ↑ Zambia - Justice and the Rule of Law By Choolwe Beyani; published on the website of the Open Society Initiative for Southern Africa on 27 August 2013 and stating that 17 August 1911 was the commencement date for the Northern Rhodesia Order in Council, 1911.
- ↑ Northern Rhodesia Order in Council, 1911, S.R.O. 1911 No. 438, p. 85.
- ↑ 10.0 10.1 10.2 10.3 10.4 10.5 The colonial state and Africa Agriculture in Chapati district of Northern Rhodesia, 1895–1964 Archived 2015-11-21 at the Wayback Machine, by Alfred Tembo, 2011
- ↑ Commonwealth and Colonial Law by Kenneth Roberts-Wray, London, Stevens, 1966. p. 753.
- ↑ 12.0 12.1 12.2 Encyclopedia of the Laws of England, Volume XIII; Editors: A. Wood Renton, Esq., Puisne Justice of the Supreme Court of Ceylon and Max. A. Robertson, Esq., of the Inner Temple and the Midland Circuit, Barrister-at-Law; Edinburgh; 1 November 1908.
- ↑ Order in Council of 1900.
