Arib al-Ma'muniyya

Arib al-Ma'muniyya
Rayuwa
Haihuwa	Bagdaza, 797 (Gregorian)
ƙasa	Daular Abbasiyyah
Mutuwa	890 (Gregorian)
Ƴan uwa
Ma'aurata	Al-Amin (en) al-Maʾmun (en)
Karatu
Harsuna	Larabci
Sana'a
Sana'a	maiwaƙe, mawaƙi, marubuci da slave (mul)
Kayan kida	murya

Arīb al-Ma’muniyya ( Arabic , b. 181/797-98, d. 277/890–91) qayna ne (bawa wanda aka horar da fasahar nishaɗi) na zamanin Abbasiyawa na farko, wanda aka siffanta shi a matsayin 'fitaccen mawakin bawa da ya taɓa zama a kotun Bagadaza'. Ta rayu har zuwa shekaru 96, kuma aikinta ya kai kotunan halifofi biyar.

Rayuwa da aiki

Arib matar al-Ma'amun ce ko kuyangi . An haife ta a shekara ta 797, ta yi ikirarin cewa ita diyar Ja'afar ibn Yahya ce, Barmakid, ta sace ta kuma sayar da ita tun tana karama lokacin da Barmakida suka fadi daga mulki. Al-amin ne ya siye ta, sannan ya dauke ta a matsayin kuyangi da ya fi so. Sannan al-Ma'amun ya siye ta bayan rasuwar Amin a shekara ta 813. Ta kasance fitacciyar mawaƙi, mawaƙa, kuma mawaƙa.

Babban tushen rayuwar Arib shine Kitab al-Aghānī na Abu 'l-Faraji al-Iṣfahāni na ƙarni na goma:

Kamar takwarorinta, ya gaya mana, 'Arīb ya kware a fannin waka, tsarawa da wasan kwaikwayo, tare da wasu fasahohin da suka hada da wasan baya, dara da dara da kuma zane-zane a cikinsu. Kayan aikinta da ta za~a shine oud, fifikon da za ta ba wa ]alibanta, amma, fiye da komai, wa}o}inta da ha]inta ne suka yi fice. Da yake ambaton ɗaya daga cikin mabubbugarsa mai mahimmanci, Ibn al-Mu'tazz, Abū 'l-Faraji yana nufin tarin littattafan rubutu ( dafātir ) da saƙon zanen gado ( ṣuḥuf ) ɗauke da waƙoƙinta. Wadannan an ce sun kai kusan 1,000. Dangane da wakarta kuwa, Abu 'l-Faraji ya bayyana cewa ba ta san kishiya ba a cikin takwarorinta. Ya hada ta, shi kadai a cikin su, tare da fitattun divas na farkon zamanin Musulunci, mawakan da aka fi sani da Hijaziyat .

An haife shi a Baghdad, Iraq, 'Arīb an yi ta yayatawa a tsakiyar zamanai diyar wazirin Ja'afar al-Barmaki, babban memba na Barmakids, kuma daya daga cikin bayin gidan, Fāṭima. Malaman zamani sun yi tambaya game da wannan mahaifa. Ko ta yaya, ta kasance bawa ga muhimman sassa na rayuwarta na ƙuruciyarta, ko an haife ta cikin bauta ko kuma an sayar da ita cikin bauta tun tana ’yar shekara goma bayan faduwar danginta. Wakar Arīb sau biyu ta nuna rashin amincewa da matsayinta na hidima, kuma Abū Isḥāq al-Mu'taṣim ( r. 833-842 ). An yi zargin cewa ta tashi ta zama mawaƙin da aka fi so a Halifa al-Maʾmun ( r. 813-833 ).

'Arīb ta tsira da tatsuniyoyi masu alaƙa suna ba da shawarar ba kawai basirar waƙarta ba, har ma da rayuwar da ta yi hulɗa da maza da mata da masoya, wanda ke nuna 'Arīb, kamar sauran takwarorinta, ya kasance kuyangi kuma mawaƙa ne idan yanayi ya buƙata'. Ya bayyana cewa ta zo ne don kula da ƙwararrun tawagarta kuma ta kasance mai fili. Daya daga cikin fitattun labaran da ke tattare da ita ya shafi gasar rera waka da ita da 'yan mata mawaka suka yi nasara a kan karamar kishiyarta Shariyah da kungiyar ta. [1] Shaidar ta nuna wani adadi wanda ya kasance 'mai niyya, mai zurfin tunani, mai rashin haƙuri ga waɗanda ba su da hankali kuma, watakila babu makawa, abin kunya kuma sau da yawa mai ban tsoro'.

Misalin ayar Arib kamar haka:

Ku yaudara ce a gare ku, kuna da fuskoki da yawa da harsuna goma.

Ina mamakin har yanzu zuciyata na manne da kai duk da irin halin da ka jefa ni.

Idan bayanin farkon tarihin rayuwa daidai ne, 'Arīb ya mutu a Samarra a watan Yuli-Agusta 890, yana da shekaru casa'in da shida.