Daidaitacciyar ɗabi'ar rayuwa
|
ethics (en) | |
| Bayanai | |
| Time of discovery or invention (en) | 1970s |
TKa'idar rayuwa mai daidaituwa (CLE), wanda aka fi sani da ka'idar rayuwa ko ka'idar rayuwar gaba ɗaya, akidar ce da ke adawa da zubar da ciki, hukuncin kisa, taimakawa kashe kansa, da euthanasia. Mabiya suna adawa da yaki, ko aƙalla Yaƙi mara adalci; wasu mabiya suna zuwa cikakkiyar zaman lafiya don haka suna adawa le duk yaƙi. Marubutan da yawa sun fahimci ɗabi'ar ta dace da fannoni daban-daban na Manufofin jama'a da kuma batutuwan Adalci na zamantakewa. Kalmar ta shahara a cikin 1983 ta Katolika prelate Joseph Bernardin a Amurka don bayyana akidar da ta dogara da cewa duk Rayuwar ɗan adam tana da tsarki kuma ya kamata doka ta kare ta. Duk da yake akwai masu bi da yawa, CLE ba kawai ba ne amma da farko koyarwar Katolika ce da / ko alaƙa da Cocin Katolika.[1]..w.cch.
Tarihi
[gyara sashe | gyara masomin]An yi amfani da kalmar nan "daidaitaccen ɗabi'a na rayuwa" har zuwa jawabin da Archbishop Humberto Medeiros na Boston ya gabatar a shekarar 1971.
A shekara ta 1971, mai zaman lafiya na Katolika Eileen Egan ya kirkiro kalmar nan "tufa mara sutura" don bayyana girmamawa ga rayuwa. Maganar ita ce ambaton Littafi Mai-Tsarki daga Yahaya 19:23 zuwa rigar Yesu marar sutura, wanda masu kisansa suka bar shi gaba ɗaya maimakon raba shi a lokacin kisansa. Falsafar tufafi mara kyau ta riƙe cewa batutuwan kamar zubar da ciki, hukuncin kisa, militarism, euthanasia, rashin adalci na zamantakewa, da rashin adalci na tattalin arziki duk suna buƙatar yin amfani da ka'idojin ɗabi'a da ke darajar tsarkakar rayuwar ɗan adam. "Kariya ga rayuwa", in ji Egan, "tufa ce mara sutura. Ba za ku iya kare wasu rayuka ba wasu ba. " Kalmomin ta an yi su ne don kalubalanci membobin al'umma waɗanda suka raba jajircewarsu don karewa da kuma girmama rayuwar ɗan adam, zaɓar matsayi na adawa da yaki amma ba aikin adawa da zubar da ciki ba, ko waɗanda ke adawa da hukuncin kisa.
J. Bryan Hehir
[gyara sashe | gyara masomin]J. Bryan Hehir, ma'aikacin marubucin taron Amurka na Bishops kan harkokin siyasa, Charles Curran ne ya yaba da shi tare da kirkirar kalmar "daidaitaccen ɗabi'ar rayuwa"
Kadanal Joseph Bernardin
[gyara sashe | gyara masomin]Kadanal Joseph Bernardin na Chicago ya taimaka wajen yada ra'ayin ka'idojin rayuwa, da farko a cikin lacca a Jami'ar Fordham, 6 ga Disamba, 1983. Da farko Bernardin ya yi magana game da yakin nukiliya da zubar da ciki. Koyaya, da sauri ya faɗaɗa ikon ra'ayinsa don haɗawa da dukkan fannoni na rayuwar ɗan adam. A cikin wannan lacca na Jami'ar Fordham, Bernardin ya ce: "Tsarin rayuwa ya ragu a cikin batutuwan kwayoyin halitta, zubar da ciki, hukuncin kisa, yaƙin zamani da kula da marasa lafiya masu tsanani. " Bernardin ya cewa kodayake kowane batutuwan ya bambanta, duk da haka batutuwan suna da alaƙa tun lokacin da kimantawa da kare rayuwar (mutumi) sun kasance, ya yi imani, a tsakiyar batutuwan biyu. Bernardin ya gaya wa masu sauraro a Portland, Oregon: "Lokacin da ake la'akari da rayuwar ɗan adam 'mai arha' ko mai sauƙin cinyewa a wani yanki, a ƙarshe babu wani abu da ake ɗauka a matsayin mai tsarki kuma duk rayuka suna cikin haɗari".[2]
Hukuncin kisa
[gyara sashe | gyara masomin]A cikin wata sanarwa ta 1977 bayan hukuncin Gregg v. Georgia - wanda ya sake tabbatar da amincewar Kotun Koli ta Amurka game da amfani da hukuncin kisa a Amurka - Bernardin ya rubuta, "Mutane da yawa sun bayyana ra'ayi [...] cewa a wannan rana na karuwar tashin hankali da rashin kula da rayuwar ɗan adam, komawa ga amfani da hukuncin kisan kai na iya haifar da ci gaba da lalata girmamawa ga rayuwa da karuwar zalunci na al'ummarmu. "
Tsayayyar Bernardin game da hukuncin kisa ta samo asali ne daga tabbatar da cewa yanayin girmamawa ga rayuwa dole ne ya mamaye al'umma, kuma komawa ga hukuncin kisa ba zai goyi bayan wannan halin ba. Masu bin ka'idojin rayuwa na zamani suna ci gaba da adawa da amfani da hukuncin kisa; a cikin wannan shawarwari, wasu suna maimaita roƙon Bernardin ga tsarkakar rayuwa, yayin da wasu ke jaddada alaƙar da ke tsakanin aji, kabilanci da hukuncin kisa don jayayya cewa babu wata hanyar da za a yi amfani da hukuncin mutuwa daidai..[3]
Ɗaya daga cikin masu fafutukar adawa da hukuncin kisa ita ce Sister Helen Prejean . Littattafanta Dead Man Walking da The Death of Innocents: An Eyewitness Account to Wrongful Executions sune tarihin rayuwarta na lokacin da ta yi hidima ga fursunoni na mutuwa.
Kula da lafiya
[gyara sashe | gyara masomin]Bernardin ya fahimci ɗabi'ar rayuwa kamar yadda ke nuna alhakin al'umma don samar da isasshen kiwon lafiya ga kowa, musamman matalauta.
Saboda haka, an yi kira ga ɗabi'ar rayuwa mai ɗorewa don tallafawa kiwon lafiya na duniya.[4]
'Yan gudun hijira
[gyara sashe | gyara masomin]An yi amfani da ɗabi'ar rayuwa mai ɗorewa don haɗawa da kulawa ga baƙi da 'yan gudun hijira.[5][4][6] Duk da yake ba su da kira kai tsaye ga ɗabi'ar rayuwa, wasu Katolika sun nemi yin amfani da ɗabi'a na rayuwa ga batun shige da fice.[7]
Tattaunawa
[gyara sashe | gyara masomin]Ɗaya daga cikin zargi da aka yi game da matsayin ɗabi'a na rayuwa shi ne cewa ba da gangan ba ya taimaka wajen samar da "rufewa" ko tallafi ga 'yan siyasa waɗanda suka goyi bayan zubar da ciki da aka halatta ko kuma suna so su rage wannan batun, yanayin da Bernardin da kansa ya gane kuma ya koka. Wani mai sukar Joseph Bernardin, George Weigel ya ki amincewa da ikirarin cewa an kirkiro ɗabi'ar rayuwa mai daidaituwa don rufe haƙƙin zubar da ciki, yana mai cewa Bernardin "mai sadaukar da kai ne". Har yanzu ya soki ra'ayin a matsayin gado na abin da ya dauka a matsayin "al'adun Katolika" na Bernardin.
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ Fitch, Eric J. (2006). "The seamless garment: is a 'consistent life ethic' without consideration of the environment inconsistent?". Interdisciplinary Environmental Review. 8 (1): 80. doi:10.1504/ier.2006.053948. ISSN 1521-0227.
- ↑ Cite error: Invalid
<ref>tag; no text was provided for refs namedReferenceA - ↑ "Rehumanize | On Capital Punishment". Rehumanize International. Retrieved 21 August 2022.
- ↑ 4.0 4.1 "On health care, a consistent ethic of life". The Long Island Catholic. 48 (23). 30 September 2009. Archived from the original on 3 February 2017. Retrieved 2 February 2017. Cite error: Invalid
<ref>tag; name "LIC-2009" defined multiple times with different content - ↑ Scribner, Todd (31 July 2014). "The Gospel of Life and the Catholic approach to the refugee crisis". Catholics in Alliance for the Common Good. Archived from the original on 3 February 2017. Retrieved 2 February 2017.
- ↑ Kangas, Billy (22 January 2015). "Keeping "Pro-Life" Consistent". The Orant. Retrieved 9 March 2017.
- ↑ Snyder, L.; et al. (20 January 2015). "Catholic Leaders to Congress: Immigration Reform is a Pro-Life Issue". Faith in Public Life. Archived from the original on 29 March 2016.