Georgia

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Georgia
საქართველო (ka)
Flag of Georgia (en) Coat of arms of Georgia (en)
Flag of Georgia (en) Fassara Coat of arms of Georgia (en) Fassara

Take Tavisupleba (en) Fassara

Kirari «Dzala ertobashia (en) Fassara»
Suna saboda Mutanen Georgia
Wuri
Map
 42°N 44°E / 42°N 44°E / 42; 44

Babban birni Tbilisi (en) Fassara
Yawan mutane
Faɗi 3,717,100 (2017)
• Yawan mutane 53.33 mazaunan/km²
Harshen gwamnati Georgian (en) Fassara
Abkhaz (en) Fassara (regional language (en) Fassara)
Labarin ƙasa
Yawan fili 69,700 km²
Wuri mafi tsayi Shkhara (en) Fassara (5,193.2 m)
Wuri mafi ƙasa Black Sea (0 m)
Sun raba iyaka da
Bayanan tarihi
Mabiyi Georgian Soviet Socialist Republic (en) Fassara
Ƙirƙira 1008
26 Mayu 1918'yancin kai
25 ga Faburairu, 1921:  RSS Georgia (Republic of the Soviet Union (en) Fassara)
25 Disamba 1991Ƴantacciyar ƙasa
Ranakun huta
Patron saint (en) Fassara Saint George (en) Fassara
Tsarin Siyasa
Tsarin gwamnati semi-presidential system (en) Fassara, unitary state (en) Fassara, parliamentary republic (en) Fassara da jamhuriya
Majalisar zartarwa Government of Georgia (en) Fassara
Gangar majalisa Parliament of Georgia (en) Fassara
• President of Georgia (en) Fassara Salome Zourabichvili (en) Fassara (16 Disamba 2018)
• Prime Minister of Georgia (en) Fassara Irakli Kobakhidze (en) Fassara (8 ga Faburairu, 2024)
Majalisar shariar ƙoli Constitutional Court of Georgia (en) Fassara
Ikonomi
Nominal GDP (en) Fassara 18,629,365,612 $ (2021)
Kuɗi Georgian lari (en) Fassara
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci
Suna ta yanar gizo .ge (en) Fassara da .გე (en) Fassara
Tsarin lamba ta kiran tarho +995
Lambar taimakon gaggawa *#06#, 111 (en) Fassara, 113 (en) Fassara da 122 (en) Fassara
Lambar ƙasa GE
Taswirar Georgiya

Georgia, kasa ce dake nahiyar Turai ko kuma yankin Asiya. Georgia ta kasance a Yammacin Asiya. Tana kusa da bakin tekun Bahar Maliya. A tsakanin shekarar alif 1991-1995 cikakken sunan ta shiene Jamhuriyar Georgia. Tun shekarar alif ta 1995, ƙasar Georgia ce kamar yadda aka rubuta a Tsarin Mulki. A da, tana daga cikin Tarayyar Soviet, amma yanzu ta zama jamhuriya mai cin gashin kanta. Babban birnin ta shine bilisi. Yawan jama'arta kusan miliyan 4 ne.[1][2][3]

A sali[gyara sashe | gyara masomin]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Ƴan Georgia mutane ne na da. An kuma kafa babban birninsu bilisi a wajajen AD 400, bayan ƙarshen Daular Rome. Yammacin Georgia ya kasance wani ɓangare na Daular Rome kafin lokacin. Larabawa sun kame shi a shekara ta 635 Miladiyya. Al'adar ta ci gaba kuma sun bunkasa ta hanyar kasuwanci. A cikin tasirin Larabawa 900s ya ragu a Caucasia sosai. A cikin 1008 aka kafa Masarautar Georgia. Ita ce babbar kasa a yankin har sai da Mongoliya suka mamaye a 1223. Georgia tana daga cikin masarautar Mongoliya tsawon karni na gaba da tashi har zuwa 1334, lokacin da Sarki Giorgi na V ya karbi mulki. A cikin 1400s Georgia ta narke cikin masarautu da yawa. A cikin 1500s Farisawa sun mamaye gabashin Georgia sau huɗu daga 1541-1544. A 1555 Sarakunan Kartli sun yi mulki ta hanyar yardar Shahs na Farisa.

A cikin 1783 aka sanya hannu kan yarjejeniyar Georgievsk tsakanin Catherine the Great of Russia da Sarki Heraclius II, wanda ya ba Rasha ikon kare Georgia. Bayan haka, a cikin 1798 Farisawa sun ƙona Tbilisi ƙasa.

Daga 1811 zuwa 1918 Georgia tana ƙarƙashin Tsar na Rasha. Al'adar su ta ci gaba da wanzuwa. Daga 1918 zuwa 1921 Georgia ta kasance mai cin gashin kanta, sannan tana daga cikin Tarayyar Soviet.

A 1991 Georgia ta ayyana theirancin ta daga Tarayyar Soviet. Sabuwar Jamhuriyar Georgia ta ga yakin basasa wanda ya haifar da faduwar shugaban farko na Georgia Zviad Gamsakhurdia. Har ila yau Georgia ta shiga cikin Yaƙi a Abkhazia. Akwai matsala mai tsada tsakanin 1994 da 1995 lokacin da tattalin arziki ya talauce, kodayake Georgia ta ga ci gaba sosai a inan shekarun nan. Yanzu Georgia tana nema ga NATO da Tarayyar Turai.

A cikin shekarar 2008 Georgia ta shiga cikin yakin Kudancin Ossetia na 2008.

Taswira[gyara sashe | gyara masomin]

Taswirar Georgia

Georgia tana kusa da kasashen Rasha, Turkiyya, Armeniya da Azerbaijan. Har ila yau yana da bakin teku a kan Bahar Maliya. Yana can gefen Turai da Asiya.

Georgia tana da duwatsu da yawa. Matsayi mafi girma shine 5,193 m sama da matakin teku. Ana kiran duwatsun da ke ratsa Georgia suna Caucasus Mountains.

Dutse mafi tsayi a Jojiya shi ne Dutsen Shkhara a 5,193 m. Yankin gabar tekun Georgia yana da nisan kilomita 310. Georgia tana da koguna kusan 25,000. Kogi mafi girma shine Mtkvari.

Yankuna[gyara sashe | gyara masomin]

Georgia ta kasu zuwa yankuna 9, birni 1, da jamhuriyoyi masu cin gashin kansu. Wadannan biyun an kasu zuwa gundumomi 67 da biranen 12 masu cin gashin kansu.

Yankin Abkhazia ya ayyana ‘yanci a shekarar 1999. Kudancin Ossetia Georgia a hukumance ta san shi da yankin Tskinvali. Georgia tana daukar yankuna biyun da Russia ta mamaye.

Ɓangare Cibiya Yanki (km2) Yawan mutane[4] Mazaunin mutane
Abkhazia Sukhumi 8,660 242,862est 28.04
Adjara Batumi 2,880 333,953 115.95
Guria Ozurgeti 2,033 113,350 55.75
Imereti Kutaisi 6,475 533,906 82.45
Kakheti Telavi 11,311 318,583 28.16
Kvemo Kartli Rustavi 6,072 423,986 69.82
Mtskheta-Mtianeti Mtskheta 6,786 94,573 13.93
Racha-Lechkhumi and Kvemo Svaneti Ambrolauri 4,990 32,089 6.43
Samegrelo-Zemo Svaneti Zugdidi 7,440 330,761 44.45
Samtskhe-Javakheti Akhaltsikhe 6,413 160,504 25.02
Shida Kartli Gori 5,729 300,382est 52.43
Tbilisi Tbilisi 720 1,108,717 1,539.88

Hotuna[gyara sashe | gyara masomin]


Asiya    

Kasashen tsakiyar Asiya l

KazakystanKyrgystanTajikistanTurkmenistanUzbekistan

Gabashin Asiya

SinJapanMangoliaKoriya ta ArewaKoriya ta KuduJamhuriyar Sin

Yammacin Asiya

ArmeniyaAzerbaijanBaharainGeorgiaIrakIsra'ilaJordanKuwaitLebanonOmanQatarSaudiyyaSiriyaTurkiyaTaraiyar larabawaFalasdinuYemen

Kudu maso gabashin Asiya

BruneiKambodiyaIndonesiyaLaosMaleshiyaMyanmarFilipinSingaforaThailandTimor-LesteVietnam

Tsakiya da kudancin Asiya

AfghanistanBangladashBhutanIndiyaIranMaldivesNepalPakistanSri Lanka

Arewacin Asiya

Rasha

Wannan Muƙalar guntuwa ce: tana buƙatar a inganta ta, kuna iya gyara ta.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. International Geographic Encyclopaedia and Atlas. Springer, 24 November 1979, p. 273
  2. "Tbilisi". Encyclopaedia Britannica. Tbilisi, formerly Tiflis, capital of the republic of Georgia
  3. David E. Sanger and Marc Santora (20 February 2020). "U.S. and Allies Blame Russia for Cyberattack on Republic of Georgia". The New York Times. Archived from the original on 2020-02-20.
  4. Cite error: Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named 2014 Census