Haɗejiya

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Haɗejiya


Wuri
Map
 12°27′N 10°02′E / 12.45°N 10.04°E / 12.45; 10.04
Ƴantacciyar ƙasaNajeriya
JihaJihar Jigawa
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci
Cikin garin Hadejia

Haɗejiya ( kuma Haɗeja, a baya Biram ) garin Hausawa ne a gabashin jihar Jigawa, arewacin Najeriya . Yawan jama'a ya kai kusan 186,628 a cikin 2006. Hadejia tana tsakanin latitude 12.4506N da longitude 10.0404E. [1] Ta yi iyaka da karamar hukumar Kiri Kasama daga gabas, karamar hukumar Mallam Maɗori daga Arewa, sai karamar hukumar Auyo daga yamma. Karamar hukumar Hadejia ta kunshi gundumomin siyasa goma sha daya (11) wato: Atafi, Dubantu, Gagulmari, Kasuwar yankeofa, Kasuwar Kuda, Matsaro, Majema, Rumfa, Sabon Garu, Ƴankoli da Yayari. Mazaunan su ne Hausawa, Fulani da Kanuri tare da wasu kungiyoyi irin su Tiv, Yarbawa, Igbo, Igala da sauransu. Babban aikin mazauna shine noman amfanin gona da kiwon dabbobi wanda kashi mai yawa, wanda ke yin ciniki, kamun kifi da ayyuka gami da aikin gwamnati. [2] Mutanen Haɗeja galibi Musulmai ne, kodayake wasu suna bin tsarin imani na asali. Garin dai yana arewacin kogin Hadejia ne, kuma yana gaba da gabar ruwa na Hadejia-Nguru . Hadejia yanki ne mai mahimmancin muhalli da kuma kula da muhalli a duniya.

Hadejia an baya an kira ta da Biram, kuma ana kiranta daya daga cikin " kasashen Hausa bakwai na gaskiya" ( Hausa Bakwai ), domin zuri'ar fitaccen masanin tarihin Hausa Bayajidda da matarsa ta biyu, Daurama suka yi mulkinta. A shekarar 1810, a lokacin yakin Fulani, sarakunan Hausawa na Bakwai Bakwai duk Fulani sun yi galaba a kansu. Haɗeja ta zama Masarautar shekaru biyu da suka wuce, a cikin 1808. A shekara ta 1906 Haɗeja ta ki amincewa da mamayar turawan Ingila, a karkashin sarki (Muhammadu Mai-Shahada). Haɗejiya ta shiga jihar Jigawa a shekarar 1991 daga jihar Kano.[3]

Haɗeja ta ƙunshi manyan makarantu guda 4 waɗanda suka haɗa da: Binyaminu Usman Polytechnic Hadejia, [4] School of Nursing Hadejia, [5] Cibiyar Karatun Malamai ta Ƙasa ta Hadejia. [6]

Gallery[gyara sashe | gyara masomin]

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. GPS Coordinates: "https://latitude.to/map/ng/nigeria/cities/hadejia"
  2. Isah Abubakar (2018) "Use of ICT among Extension Agents in Hadejia Local Government" Unpublished work
  3. https://www.britannica.com/place/Hadejia
  4. "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2022-06-26. Retrieved 2022-07-19.
  5. http://jisconmhadejia.admissions.cloud/
  6. "Kwafin ajiya". Archived from the original on 2022-05-26. Retrieved 2022-07-19.

Hanyoyin haɗi na waje[gyara sashe | gyara masomin]

Template:LGAs and communities of Jigawa State