Harshen Bukiyip
Harshen Bukiyip | |
---|---|
| |
Lamban rijistar harshe | |
ISO 639-3 |
ape |
Glottolog |
buki1249 [1] |
Bukiyip (Bukiyúp), ko Dutsen Arapesh, harshen Larabci ne ( Torricelli ) wanda kusan mutane 16,000 ke magana tsakanin Yangoru da Maprik a lardin Sepik na Gabashin Papua New Guinea . Bukiyip yana bin tsarin rubutun SVO. Harsunan Arapesh an san su da tsarin yarjejeniyar sunaye-jumla (Bukiyip yana da 18 daga cikin waɗannan azuzuwan suna). [2]
Rarraba
[gyara sashe | gyara masomin]Akwai manyan yaruka guda biyu na Bukiyip Chamaun-Yabonuh da Ilipeim-Yamil (yamma) da ƙananan yaruka biyu na Buk da Lohuhwim . [2] Idan aka ba da bambanci mai mahimmanci tsakanin yaruka, masanin harshe Robert Conrad ya nuna cewa Bukiyip mai yiwuwa wani ɓangare ne na sarkar yaren da ya haɗa da wasu yarukan Arapesh. Ana iya ƙara yawan yarukan a matsayin Coastal Arapesh da Mountain Bukiyip . [2][3]
Fasahar sauti
[gyara sashe | gyara masomin]Tsarin sautin
[gyara sashe | gyara masomin]Sau da yawa ana sanya damuwa a kan sashi na ƙarshe, wanda ke da mafi girma.
Akwai nau'o'i huɗu masu banbanci.
- Ƙarshen Ƙarshen - faɗuwa a kan syllable na ƙarshe, sannan kuma dakatarwa
- Intonation ba na ƙarshe ba - matakin tsakiyar filin a kan syllable na ƙarshe, sannan kuma dakatarwa
- Tambaya Intonation - matakin tsakiya / tsayi a kan kalma ta ƙarshe
- Imperative Intonation - babban farar da damuwa mai nauyi a duk sashi tare da saurin saukowa a kan syllable na ƙarshe [2]
Sautin da aka yi amfani da shi
[gyara sashe | gyara masomin]Biyuwa | Alveolar | Palatal | Velar / Glottal | |||
---|---|---|---|---|---|---|
fili | zagaye | |||||
Hanci | m | n | ɲ | |||
Dakatar da | ba tare da murya ba | p | t | tʃ | k | kʷ |
murya | b | d | dʒ | ɡ | ɡʷ | |
Fricative | s | h | hʷ | |||
Rhotic | ɾ | |||||
Hanyar gefen | l | |||||
Glide | w | j |
an rubuta shi kamar haka: p, t, k, b, d, g, s, ch, j, h, m, n, ny, l, r, w, y [2]
Sautin sautin
[gyara sashe | gyara masomin]Sautin farko: ko, au, ai, ia
Tsakanin sautin: e (a,o,i,u), a (u,e,i), i (e,a,e), o (u,i), uu, úo
Ƙungiyoyin sautin ƙarshe: eo, ko, uu
A gaba | Tsakiya | Komawa | |
---|---|---|---|
Babba | i | ɨ | u |
Tsakanin | e | ə | o |
Ƙananan | æ | a |
an rubuta shi kamar haka: i, e, a, o, u, æ, é, ú[2]
Morphophonemics
[gyara sashe | gyara masomin]Bukiyip yana da ka'idoji 18 na asali don sauye-sauyen morphophonemic (ka'idoji 8-18 da farko sun shafi yarukan Chamaun-Yabonuh da Buki). [2]
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "Harshen Bukiyip". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Conrad, Robert; Wogiga, Kepas (1991). "An Outline Of Bukiyip Grammar". Pacific Linguistics. C. Australian National University (113). ISBN 0-85883-391-3. ISSN 0078-7558. Cite error: Invalid
<ref>
tag; name ":1" defined multiple times with different content - ↑ "Glottolog 4.0 - Bukiyip". glottolog.org. Retrieved 2019-10-07.