Harshen Koro (India)

Harshen Koro
'Yan asalin magana	1,500 (2011)
Dangin harshen	Sino-Tibetan (en) Harshen Koro (India)
Lamban rijistar harshe
ISO 639-3	jkr
Glottolog	koro1316

Koro yare ne da ake magana a Arunachal Pradesh, Indiya . Yawanci ana rarraba shi azaman yaren Sino-Tibetan, kuma yana da wasu kamanceceniya da Tani da ke gaba zuwa gabas. An yi jayayya cewa Koro a zahiri yana daga cikin dangin Siangic, mai zaman kansa daga amma ya rinjayi dangin Sino-Tibetan. Kimanin mutane 1,500 ne ke magana da Koro a cikin kabilar Koro-Aka waɗanda ke cikin Gundumar Kameng ta Gabas, Arunachal Pradesh, arewa maso gabashin Indiya. 'Yan kalilan ne suka kai shekara 20. Yawancin masu magana da Koro suna zaune a cikin gidaje masu magana da harsuna biyu inda ɗaya ko fiye da membobin ke magana da Ako ko wani yaren asali maimakon Koro. Ƙabilar Koro-Aka tana zaune a cikin kabilar Aka (Hruso). Koyaya, mutanen Koro-Aka suna magana da yaren da ke da alaƙa da nesa daga sauran kabilar Aka waɗanda ke magana da Hruso-Aka. Masu bincike sun yi la'akari da cewa Koro na iya samo asali ne daga ƙungiyar mutanen da aka bautar da su kuma aka kawo su yankin.

Rarraba

Sanarwa a cikin wallafe-wallafen ilimi na Koro a matsayin yare daban ya koma akalla zuwa fitowar 2009 na Ethnologue (Lewis 2009), wanda ya dogara da binciken da ya samu a kan binciken harshe da aka gudanar a 2005. Ya lura cewa Koro yana da kashi 9 cikin dari na kamanceceniya da Hruso Aka, kuma cewa "ya bambanta da harsunan makwabta".

A watan Oktoba na shekara ta 2010, jaridar National Geographic Daily News ta wallafa wani labarin da ke tabbatar da binciken Ethnologue bisa ga binciken da aka gudanar a shekara ta 2008 ta ƙungiyar harshe ta David Harrison, Gregory Anderson, da Ganesh Murmu yayin da suke yin rubuce-rubuce game da Harsunan Hruso guda biyu (Aka da Miji) a matsayin wani ɓangare na aikin "Enduring Voices" na National Geographic. An ruwaito su a matsayin yaren Aka, amma ya zama ya bambanta sosai.

Mark Post da Roger Blench (2011) sun ba da shawarar cewa Koro yana da alaƙa da Milang a cikin reshe, ko watakila iyali mai zaman kanta, suna kiran Siangic.

Fasahar sauti

Sautin da aka yi amfani da shi

Da ke ƙasa akwai ƙididdigar Koro.

Ma'anar Koro

	Biliabial	Hanci da hakora	Alveolar	Palato-alveolar	Palatal	Velar	Gishiri
Plosive	b_plosive" id="mwfg" rel="mw:WikiLink" title="Voiceless bilabial plosive">p		d-linkid="135" href="./Voiceless_dental_and_alveolar_plosives" id="mwgg" rel="mw:WikiLink" title="Voiceless dental and alveolar plosives">t d			k g	ʔ
Fricative		v_labiodental_fricative" id="mwkQ" rel="mw:WikiLink" title="Voiceless labiodental fricative">f v	s z	ʃ			h hj
Rashin lafiya				t͡ʃ d͡ʒ
Hanci	m		n		ɲ	ŋ
An buga shi			ɾ
Hanyar gefen			l
Ƙididdigar	w				j

Phonemes a gefen hagu na tantanin halitta ba su da murya yayin da phonemes a dama suna fitowa ban da fricatives na Glutal waɗanda duka biyu ba su da sauti.

Bayanan daga ginshiƙi da ke sama an tattara su ne daga binciken da aka yi kwanan nan akan ƙayyadaddun Koro. Koyaya, akwai wasu bambance-bambance na bayanai tsakanin binciken da aka yi kwanan nan da binciken da ya gabata.

A cikin aikin Geissler (2013), fassarar /ʋ/ ta wanzu kuma tana iya yin kama da /v/ ko /w/ dangane da mai magana. Akwai yiwuwar cewa magana da /ʔ/ ba phoneme ba ne a cikin Koro. Duk da yake phoneme shine mafi ƙanƙanta na sauti wanda zai iya rarrabe kalma ɗaya daga wani, bayanai suna nuna cewa /ʔ/ ana amfani dashi don wasu rawar da ba a san su ba. Misali, ana iya amfani da shi don raba wasula, kamar [ma.leʔe.tɨŋ] wanda ke nufin 'yaro mai sauri. " A wasu misalai, /ʔ/ ya ɓace daga jimloli. Kalmar 'wannan' a cikin Koro ita ce [baʔ], amma abin mamaki, dakatarwar glottal ta ɓace a cikin kalmar [ba ŋɨn] wanda ke nufin 'wannan gidan'.

A cikin aikin Anderson (2010), akwai wani ph ko /ī/. Yana yiwuwa cewa bayanan Anderson na iya rinjayar bambance-bambance a cikin magana tsakanin 'yan asalin ko harshen Hindi da masu ba da labari suka yi amfani da shi. Bugu da kari, bincikensa bai haɗa da kalmomin da ba su da wasula a tsakanin sassan ba, amma Blench ya yi jayayya cewa akwai kalmomi ba tare da wasula ba, sakamakon tasirin Harshen Hruso da ake magana a kusa. Misali, kalmar 'mace' ita ce 'msn' a cikin Koro.

Akwai rarrabawar hadin gwiwa tsakanin alveolar trill /r/ da alveolar flap /ɾ/. Ana jin muryar /r/ a farkon ko ƙarshen kalma yayin da ake jin flap /ɾ/ a tsakiyar kalmar.

Sautin sautin

Da ke ƙasa akwai wasula na Koro.

Sautin Koro

	A gaba	Tsakiya	Komawa
Kusa	i		u
Tsakanin Tsakiya	da kuma	ə
Bude-Tsakiyar	ɛ		Owu
Bude		a

Koro yana da nau'ikan wasula guda biyu: baki da nasalized. Akwai ƙananan kalmomi, kamar su -aj da -ej. Kasancewar sautin dogon lokaci ba shi da tabbas; yayin da Blench (2018) ya ba da shawarar cewa sautin dogon ya wanzu, Anderson (2010) ya yi jayayya cewa kawai sautin dogon a: na iya wanzu.

Kalmomin

Kalmomin Koro na iya samun sautin ɗaya ko da yawa a cikinsu. Yankin da aka fi gani shine CV, amma akwai sauran tsarin syllable a cikin Koro kamar CVC, CCV, da CCVC.

Yawancin lokaci akwai sassa uku ga syllable: farawa, tsakiya, da coda. Tsakanin yawanci wasali ne, kuma farawa da coda su ne consonants da ke zuwa kafin ko bayan tsakiya, bi da bi. Kalmomin da ba su da tushe, waɗanda suke da sautin da ke farawa da wasali, suna cikin Koro, amma ba su da coda. Don coda ya kasance, syllable dole ne ya fara. Dokar da aka lura ita ce farawa na iya samun matsakaicin ma'ana biyu yayin da codas na iya samun ɗaya kawai. Bugu da ƙari, wasula na hanci da codas ba sa faruwa tare.

Yanayin Yanayi

Sunaye

Ana iya kafa sunayen Koro tare da ƙayyadaddun kalmomi. Misali, akwai sunayen dabbobi da yawa waɗanda ke da ma'anar '-le' a cikin sashi na ƙarshe na kowane kalma.    Koyaya, wannan ba koyaushe ba ne saboda a wasu kalmomi, ƙayyadaddun '-le' bazai kasance ba don sunan dabba ko kuma yana nan don wani sunan da ba ya da alaƙa da dabba.