Hepatitis C

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Hepatitis C
Description (en) Fassara
Iri viral infectious disease (en) Fassara, viral hepatitis (en) Fassara
cuta
Specialty (en) Fassara infectious diseases (en) Fassara
Sanadi Hepatitis C virus (en) Fassara
Symptoms and signs (en) Fassara nausea (en) Fassara, Shawara, amai, Rashin karfi, Ciwon ciki, arthralgia (en) Fassara, anorexia (en) Fassara, ascites (en) Fassara, Cirrhosis, Sankara, Ciwon hanta, portal hypertension (en) Fassara
Caput medusae (en) Fassara
Physical examination (en) Fassara blood test (en) Fassara, liver biopsy (en) Fassara, polymerase chain reaction (en) Fassara
ELISEA (en) Fassara
Genetic association (en) Fassara TSBP1 (en) Fassara, BTNL2 (en) Fassara, RNF7 (en) Fassara, MERTK (en) Fassara, GLT8D2 (en) Fassara, CWH43 (en) Fassara, SLC22A3 (en) Fassara, DEPDC5 (en) Fassara, DDRGK1 (en) Fassara da ITPA (en) Fassara
Medical treatment (en) Fassara
Magani ribavirin (en) Fassara, glecaprevir/pibrentasvir (en) Fassara, ledipasvir/sofosbuvir (en) Fassara, sofosbuvir (en) Fassara, elbasvir/grazoprevir (en) Fassara, sofosbuvir/velpatasvir (en) Fassara, boceprevir (en) Fassara, telaprevir (en) Fassara, simeprevir (en) Fassara, ritonavir (en) Fassara, peginterferon alfa-2b (en) Fassara, peginterferon alfa-2a (en) Fassara, ombitasvir/paritaprevir/ritonavir (en) Fassara, daclatasvir (en) Fassara, bicyclol (en) Fassara, simeprevir (en) Fassara, ribavirin (en) Fassara, grazoprevir (en) Fassara da ledipasvir (en) Fassara
Identifier (en) Fassara
ICD-10-CM B19.2 da B19.20
ICD-9-CM 070.7, 070.41 da 070.54
OMIM 609532
DiseasesDB 5783
MedlinePlus 000284
eMedicine 000284
MeSH D006526
Disease Ontology ID DOID:1883

Hepatitis C cuta ce mai saurin kamuwa da cutar hanta ta C (HCV) wacce ke shafar hanta da farko.[1] A lokacin kamuwa da cutar ta farko mutane sukan sami sauki ko babu alamun cutar.[2] Wani lokaci zazzaɓi, fitsari mai duhu, ciwon ciki, da launin rawaya fata na faruwa.[2] Kwayar cutar tana ci gaba da wanzuwa a cikin hanta a kusan kashi 75 zuwa 85% na wadanda suka kamu da cutar a farko.[2] Farkon kamuwa da cuta na yau da kullun yawanci ba shi da alamun cutar.[2] A cikin shekaru masu yawa duk da haka, sau da yawa yana haifar da cutar hanta da cirrhosis lokaci-lokaci.[2] A wasu lokuta, waɗanda ke da cirrhosis za su haifar da matsaloli masu tsanani kamar gazawar hanta, ciwon hanta, ko fashewar tasoshin jini a cikin esophagus da ciki.[1]

HCV yana yaduwa da farko ta hanyar haɗin jini-zuwa-jini da ke da alaƙa da amfani da magungunan jijiya, rashin haifuwar kayan aikin likita mara kyau, raunin allura a cikin kiwon lafiya, da ƙarin ƙarin jini.[2][3] Yin amfani da gwajin jini, haɗarin ƙarin ƙarin jini bai wuce ɗaya cikin miliyan biyu ba.[2] Hakanan ana iya yada shi daga uwa mai cutar zuwa ga jaririnta yayin haihuwa.[2] Ba a yada ta ta hanyar saduwa ta zahiri.[4] Yana ɗaya daga cikin ƙwayoyin cutar hanta guda biyar da aka sani: A, B, C, D, da E.[5] Ana gano cutar ta hanyar gwajin jini don neman ko dai garkuwar ƙwayoyin cuta ko RNA.[2] Ana ba da shawarar gwaji a cikin duk mutanen da ke cikin haɗari.[2]

Babu maganin rigakafin cutar hepatitis C.[2][6] Rigakafin ya haɗa da ƙoƙarin rage cutarwa tsakanin mutanen da ke amfani da magungunan jijiya da gwajin jinin da aka bayar.[4] Ana iya warkar da kamuwa da cuta na yau da kullun fiye da kashi 95 cikin 100 tare da magungunan rigakafi kamar sofosbuvir ko simeprevir.[7][2][4] Peginterferon da ribavirin sune magungunan ƙarni na farko waɗanda ke da adadin warkewar ƙasa da 50% kuma mafi girman illa.[4][8] Samun dama ga sababbin jiyya duk da haka na iya zama tsada.[4] Wadanda suka kamu da cutar cirrhosis ko ciwon hanta na iya buƙatar dashen hanta.[9] Hepatitis C shine babban dalilin dashen hanta, kodayake kwayar cutar takan sake dawowa bayan dasawa.[9]

Kimanin mutane miliyan 71 (1%) a duk duniya sun kamu da hepatitis a cikin 2017.[7] A cikin 2013, kusan sabbin maganganu miliyan goma sha ɗaya sun faru.[10] Ya fi faruwa a Afirka da Tsakiya da Gabashin Asiya.[4] Kimanin mutuwar 167,000 saboda ciwon hanta da mutuwar 326,000 saboda cirrhosis ya faru a cikin 2015 saboda ciwon hepatitis C.[11] Kasancewar ciwon hanta na C - wanda aka samo asali kawai a matsayin nau'in ciwon hanta wanda ba na A ba - an ba da shawarar a cikin 1970s kuma an tabbatar da shi a cikin 1989.[12] Hepatitis C yana cutar da mutane kawai da chimpanzees.[13]

Takaitacciyar Bidiyo (rubutun)

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 Ryan KJ, Ray CG, eds. (2004). Sherris Medical Microbiology (4th ed.). McGraw Hill. pp. 551–52. ISBN 978-0-8385-8529-0.
  2. 2.00 2.01 2.02 2.03 2.04 2.05 2.06 2.07 2.08 2.09 2.10 2.11 "Hepatitis C FAQs for Health Professionals". CDC. January 8, 2016. Archived from the original on 21 January 2016. Retrieved 4 February 2016.
  3. Maheshwari, A; Thuluvath, PJ (February 2010). "Management of acute hepatitis C". Clinics in Liver Disease. 14 (1): 169–76, x. doi:10.1016/j.cld.2009.11.007. PMID 20123448.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 4.5 "Hepatitis C Fact sheet N°164". WHO. July 2015. Archived from the original on 31 January 2016. Retrieved 4 February 2016.
  5. "Viral Hepatitis: A through E and Beyond". National Institute of Diabetes and Digestive and Kidney Diseases. April 2012. Archived from the original on 2 February 2016. Retrieved 4 February 2016.
  6. Webster, Daniel P; Klenerman, Paul; Dusheiko, Geoffrey M (2015). "Hepatitis C". The Lancet. 385 (9973): 1124–35. doi:10.1016/S0140-6736(14)62401-6. ISSN 0140-6736. PMC 4878852. PMID 25687730.
  7. 7.0 7.1 "Hepatitis C". World Health Organization (in Turanci). 9 July 2019. Archived from the original on 2020-05-26. Retrieved 2020-05-26.
  8. Kim, A (September 2016). "Hepatitis C Virus". Annals of Internal Medicine (Review). 165 (5): ITC33–ITC48. doi:10.7326/AITC201609060. PMID 27595226.
  9. 9.0 9.1 Rosen, HR (2011-06-23). "Clinical practice. Chronic hepatitis C infection". The New England Journal of Medicine. 364 (25): 2429–38. doi:10.1056/NEJMcp1006613. PMID 21696309.
  10. Global Burden of Disease Study 2013, Collaborators (22 August 2015). "Global, regional, and national incidence, prevalence, and years lived with disability for 301 acute and chronic diseases and injuries in 188 countries, 1990–2013: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2013". Lancet. 386 (9995): 743–800. doi:10.1016/s0140-6736(15)60692-4. PMC 4561509. PMID 26063472.
  11. GBD 2015 Mortality and Causes of Death, Collaborators. (8 October 2016). "Global, regional, and national life expectancy, all-cause mortality, and cause-specific mortality for 249 causes of death, 1980–2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015". Lancet. 388 (10053): 1459–1544. doi:10.1016/S0140-6736(16)31012-1. PMC 5388903. PMID 27733281.
  12. Houghton M (November 2009). "The long and winding road leading to the identification of the hepatitis C virus". Journal of Hepatology. 51 (5): 939–48. doi:10.1016/j.jhep.2009.08.004. PMID 19781804.
  13. Shors, Teri (2011). Understanding viruses (2nd ed.). Burlington, MA: Jones & Bartlett Learning. p. 535. ISBN 978-0-7637-8553-6. Archived from the original on 2016-05-15.