Iran
![]() | |||||
---|---|---|---|---|---|
ایران (fa) | |||||
|
|||||
| |||||
Take |
National Anthem of the Islamic Republic of Iran (en) ![]() | ||||
| |||||
Kirari | «Takbir» | ||||
Suna saboda |
Aryan (en) ![]() | ||||
Wuri | |||||
| |||||
Babban birni | Tehran | ||||
Yawan mutane | |||||
Faɗi | 86,758,304 (2022) | ||||
• Yawan mutane | 52.64 mazaunan/km² | ||||
Harshen gwamnati | Farisawa | ||||
Addini | Musulunci | ||||
Labarin ƙasa | |||||
Bangare na | Gabas ta tsakiya da Yammacin Asiya | ||||
Yawan fili | 1,648,195 km² | ||||
Wuri a ina ko kusa da wace teku |
Caspian Sea, Persian Gulf (en) ![]() ![]() | ||||
Wuri mafi tsayi |
Damavand (en) ![]() | ||||
Wuri mafi ƙasa | Caspian Sea (−28 m) | ||||
Sun raba iyaka da | |||||
Bayanan tarihi | |||||
Mabiyi |
Pahlavi Iran (en) ![]() | ||||
Ƙirƙira |
224: (Daular Sasanian) 1501: (Safavid Empire (en) ![]() 1785: (Qajar Iran (en) ![]() 15 Disamba 1925: (Pahlavi Iran (en) ![]() 1 ga Afirilu, 1979: (Government of Iran (en) ![]() 247 "BCE": (Parthian Empire (en) ![]() 550 "BCE": (Achaemenid Empire) | ||||
Muhimman sha'ani | |||||
Ranakun huta |
Nowruz (en) ![]() ![]() Eid al-Ghadir (en) ![]() ![]() Muhammad's first revelation (en) ![]() Iranian Islamic Republic Day (en) ![]() ![]() Sizdah Be-dar (en) ![]() Tasu'a (en) ![]() ![]() Ashura (en) ![]() ![]() Arbaeen (20 Safar (en) ![]() Sallar Idi Karama (2 Shawwal (en) ![]() Sallar Idi Babba (10 Dhu al-Hijjah (en) ![]() | ||||
Tsarin Siyasa | |||||
Tsarin gwamnati | Jamhuriyar Musulunci | ||||
Majalisar zartarwa |
Government of Iran (en) ![]() | ||||
Gangar majalisa |
Islamic Consultative Assembly (en) ![]() | ||||
• Supreme Leader of Iran (en) ![]() | Ali Khamenei (4 ga Yuni, 1989) | ||||
• President of Iran (en) ![]() | Ebrahim Raisi (3 ga Augusta, 2021) | ||||
Ikonomi | |||||
Kuɗi |
Iranian rial (en) ![]() | ||||
Bayanan Tuntuɓa | |||||
Kasancewa a yanki na lokaci |
| ||||
Suna ta yanar gizo |
.ir (en) ![]() ![]() | ||||
Tsarin lamba ta kiran tarho | +98 | ||||
Lambar taimakon gaggawa |
110, 115 (en) ![]() ![]() | ||||
Lambar ƙasa | IR | ||||
Wasu abun | |||||
| |||||
Yanar gizo | president.ir… |
Iran tana cikin kasashen gabas ta tsakiya, ƙasace me girma da faɗi,ada sunan ta kasar Farisa[1][2] kuma tana da iyaka da kasashe shida su ne:-
- daga arewa Armeniya da Azabaijan da Turkmenistan
- daga gabas Pakistan da Afghanistan
- daga kudu gulf a farisa da kogin Oman
Iran tazama Jamhuriyar Musulumci a shekara ta 1979 bayan khomeini ya kwace mulki daga Mohammad Reza Pahlavi . shi'a ne mafi yawan akidun mutanan kasar. Sedai akwai mabiya sunnah da wasu addinan kaman Kiristanci da zardtosht.
Mutane[gyara sashe | gyara masomin]
Adadin al'umman Iran sunkai kimanin 74,000,000 Mabiya Akidar shi'a sune mafiya Yawa Akasar. Ahlus Sunna Kuwa Yawansu Bai Wuce adadin mutane 20,000,000 ko 25,000,000 daga kabiloli daban daban kamar turkumawa , kablwshawa kurdawa ,yawan kurdawa zasu kai 10,000,000 zuwa 12,000,000 dukkanin su yan ahlus-sunnah ne.
Ranakin hutu
- Sallar cikar shekaran farisawa da ta kurdawa ranar 21 ga watan Maris wannan salla ce mai muhimmanci garesu
- Ranar Sallar Idi Karama bayan azumi
- Ranar Sallar Idi Babba
- Ranar tara da ta goma ga watan muharram tunawa da rasuwar Hussain dan Ali a shekara ta 61 ta hijira ranar ( ashura )
- Tunawa da ranar hukuncin musulunci
- Tunawa da ranar da Iran tai tsarin Jamhuriyar musulunci
- Ranar kudus ta duniya juma'a ta karshe a watan azume . wannan sakone daga khomeini
- Sallar Gadir tunawa da ranar da Ali dan Abutalib ya karbe shugabancin mu
Jihohi[gyara sashe | gyara masomin]
Iran tanada jihohi guda talatin sune wa'yannan :- makaman nukiliya
Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]
Tarihi ya nuna cewa kafin shekara ta 1000 makiyayan Farisa da kabilar Kurdawa sune mutanen farko wa'yanda suka zauna a Iran , tun a shekara ta 500 kafin haifuwar Annabi Isah, Farisa ta kamu da yakin basasa da juyin juya hali na mulki a wannan shekara inda turawa suka mamaye kasar, suka sa hukunci me tsanani tun daga wannan lokacin kasar ta samu kanta a babbar matsala , a shekara ta 612 kafin haihuwar Annabi Isah, Ashurawa suka kwace mulkin kasar bayan sun kwace mulkin kasar.
Al'adu[gyara sashe | gyara masomin]
Siyasa[gyara sashe | gyara masomin]
Tsarin gwamnati da dokokin Iran tsarin musulunci ne na shi'a kuma suna bin dimokradiya suna zabin shugaba a kowace shekara hudu (4) , shugaban Iran yana iya ya shiga zabe sau biyu kadai tsarin siyasar Iran tana kama da tsarin Amurka , Iran tana adawa da Amurka da Isra'ila sosai.
Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]
- ↑ A. Fishman, Joshua (2010). Handbook of Language and Ethnic Identity: Disciplinary and Regional Perspectives (Volume 1). Oxford University Press. p. 266. ISBN 978-0-19-537492-6.
" "Iran" and "Persia" are synonymous" The former has always been used by the Iranian speaking peoples themselves, while the latter has served as the international name of the country in various languages
- ↑ Lewis, Geoffrey (1984). "The naming of names". British Society for Middle Eastern Studies Bulletin. 11 (2): 121–124. doi:10.1080/13530198408705394
- ↑ https://www.britannica.com/place/Iran
- ↑ https://www.bbc.com/news/world-middle-east-14542438
- ↑ https://www.historyextra.com/period/ancient-history/iran-history-facts-islam-shiism-religion-persia/
Asiya | |||
Kazakystan • Kyrgystan • Tajikistan • Turkmenistan • Uzbekistan |
Sin • Japan • Mangolia • Koriya ta Arewa • Koriya ta Kudu • Jamhuriyar Sin | ||
Armeniya • Azerbaijan • Baharain • Georgia • Irak • Isra'ila • Jordan • Kuwait • Lebanon • Oman • Qatar • Saudiyya • Siriya • Turkiya • Taraiyar larabawa • Falasdinu • Yemen | Brunei • Kambodiya • Indonesiya • Laos • Maleshiya • Myanmar • Filipin • Singafora • Thailand • Timor-Leste • Vietnam | ||
Afghanistan • Bangladash • Bhutan • Indiya • Iran • Maldives • Nepal • Pakistan • Sri Lanka |