J. E. Casely Hayford
Joseph Ephraim Casely Hayford, MBE (29 Satumba 1866 - 11 Agusta 1930), wanda kuma akafi sani da Ekra-Agyeman, fitaccen ɗan jaridar Fante Gold Coast ne, edita, marubuci, lauya, malami, kuma ɗan siyasa wanda ya goyi bayan kishin ƙasa na Afirka. Littafinsa na shekarar 1911 Habasha Unbound yana ɗaya daga cikin litattafan farko da wani ɗan Afirka ya buga a cikin harshen Ingilishi.
Tarihin Rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]An haifi Joseph Ephraim Casely Hayford a ranar 29 ga watan Satumba 1866 a Cape Coast, a cikin yankin Gold Coast na Burtaniya, yanzu Ghana.
Iyalinsa, wani yanki na dangin Fante Anona da zuriyar daular omanhenes da okyeames, sun kasance wani ɓangare na jiga-jigan bakin tekun Fante. Mahaifinsa, Joseph de Graft Hayford (1840–1919), ya sami ilimi kuma ya naɗa shi minista a cocin Methodist, kuma ya kasance fitaccen jigo a siyasar Ghana. Mahaifiyarsa, Mary de Graft Hayford, ta fito daga dangin Brew, ta fito ne daga dangin ɗan kasuwa na Irish Richard Brew na ƙarni na 18 da kuyangarsa na Afirka. Brew ya zauna a wannan yanki kimanin shekaru 1745.
Casely yana ɗaya daga cikin sunayen Yusufu; ya karɓi Casely Hayford a matsayin sunan mai suna wanda ba a ƙarasa shi ba. ’Yan’uwansa su ne Ernest James Hayford, likita, da Reverend Mark Hayford, minista.