Khurshidbanu Natavan
![]() | |
---|---|
![]() | |
Rayuwa | |
Haihuwa |
Shusha (en) ![]() |
ƙasa |
Russian Empire (en) ![]() |
Mutuwa |
Shusha (en) ![]() |
Makwanci |
Imarat cemetery (en) ![]() |
Ƴan uwa | |
Mahaifi | Mehdi Qoli Khan Javanshir |
Abokiyar zama |
Khasay Khan Utsmiyev (en) ![]() Seyid Huseyn bey Agamirov (en) ![]() |
Yara |
view
|
Ƴan uwa |
view
|
Yare |
Javanshir clan (en) ![]() |
Karatu | |
Harsuna |
Azerbaijani (en) ![]() Rashanci |
Sana'a | |
Sana'a |
maiwaƙe da philanthropist (en) ![]() |
Mamba |
Majlisi-Uns (en) ![]() |
Sunan mahaifi | Natəvan |
Khurshidbanu Natavan ( an haife shie Azerbaijani; 6 ga watan Agustan shekara ta 1832 - 2 ga watan Oktoba shekara ta 1897) mawak ce i ne kuma mai ba da agaji. Azerbaijani-languagAn dauke ta daya daga cikin mafi kyawun mawaƙa na Azerbaijan.[1] Waƙoƙinta suna cikin ko dai Azerbaijani ko Farisa kuma ta fi shahara da ghazals na waƙoƙinta.
Natavan 'yar Mehdigulu Khan ce, mai mulkin karshe na Karabakh Khanate (1748-1822).
Rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]
Natavan was born on 5 August 1832 in Shusha, a town in present-day Azerbaijan, in Karabakh region, to Mehdigulu Khan (1763–1845) and Badir Jahan Begüm (1802-1861). Being the only child in the family and descending from Panah Ali Khan, she was the only heir of the Karabakh khan, known to the general public as the "daughter of the khan" (Script error: The function "langx" does not exist.). Her name Khurshid Banu (Script error: The function "langx" does not exist.) is from Persian and means "Lady Sun". Her pen name Natavan (ناتوان) is also from Persian and means powerless. She was named after her grandmother - Khurshud Begüm, daughter of Javad Khan.
Bayan rasuwar mahaifinta, ta gaji ƙasa mai yawa daga mahaifinta ciki har da gidaje 1,315 da yankuna 41 da ƙauyuka bakwai, masu shekaru 14. An sanya ta a hannun kawunta Gawhar agha wanda ya koya mata kiɗa, shayari da zanen. Wataƙila ta auri Kumyk mai daraja Khasay Utsmiev a 1847. Ta gaji ƙarin ƙauyuka tara daga mahaifiyarta Badir Jahan Begüm a 1861 bayan mutuwarta.[2] Ta kafa kuma ta dauki nauyin ƙungiyoyin adabi na farko a Shusha da kuma Azerbaijan baki daya. Ɗaya daga cikinsu da ake kira Majlis-i Uns ("Society of Friends") wanda aka kafa a 1864 ya zama sananne sosai kuma ya mai da hankali ga manyan dakarun waka da ilimi na Karabakh na wannan lokacin. [1]
Natavan ta shiga cikin aikin agaji, tana inganta ci gaban zamantakewa da al'adu na Karabakh. Daga cikin sanannun ayyukanta akwai babban ruwa wanda aka fara shimfiɗa a Shusha a 1872, don haka ya warware matsalar ruwa ta mutanen garin. Jaridar Rasha "Kavkaz" ta rubuta a lokacin: "Khurshud Banu-Begum ta bar alama ta har abada a cikin tunanin Shushavians kuma ɗaukakarta za ta wuce daga tsara zuwa tsara". Ruwa da Natavan ya gina daga sanannun fararen duwatsun Shusha an kira su da mutanen garin "Natavan springs" kuma an kuma dauke su a matsayin abubuwan tarihi a karkashin kariya. [ana buƙatar hujja][<span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2022)">citation needed</span>]
Natavan kuma ya yi abubuwa da yawa don ci gaba da yaduwar sanannen nau'in Dawakai na Karabakh. [ana buƙatar hujja]Dawakai na Karabakh na Natavan sun shiga cikin baje kolin duniya (1867), baje kolin noma a Moscow (1869), a Tbilisi (1882) kuma an ba su lambobin zinare da takaddun shaida na girmamawa. An kuma ba da dawakai na Karabakh a Nunin na Biyu na Rasha a 1869: Meymun - lambar azurfa, Tokmak - lambar tagulla. A baje kolin duniya (1867) a birnin Paris, Khan ya sami lambar azurfa.
Humanism, kindness, friendship and love were the main themes of Natavan's ghazals and ruba'yat. These sentimental romantic poems express the feelings and sufferings of a woman who was not happy in her family life and who lost her son. [ana buƙatar hujja][<span title="This claim needs references to reliable sources. (February 2022)">citation needed</span>] Many of these poems are used in folk songs nowadays.[ana buƙatar hujja]
Khurshidbanu Kabarin Natavans
[gyara sashe | gyara masomin]Natavan ta mutu a Shusha a ranar 2 ga Oktoba 1897. An binne ta a Aghdam a Kabari na Imarat . Bayan mamayewar Gundumar Agdam da sojojin Armeniya suka yi bayan yakin Nagorno-Karabakh na farko, kabarinta ya lalace. A watan Janairun 2021, bayan da aka mayar da iko da gundumar zuwa Azerbaijan bayan yakin Nagorno-Karabakh na 2020, ɗan jaridar Faransa-Iranian na Azerbaijan Reza Deghati a lokacin ziyararsa zuwa Aghdam ya ba da rahoton cewa an lalata makabartar kuma ya yi iƙirarin cewa an sace kabarin Khurshidbanu Natavan kuma ƙasusuwanta sun ɓace.[3][4][5][6]
Abin tunawa a Shusha
[gyara sashe | gyara masomin]A cewar gwamnatin Azerbaijan, wani abin tunawa na zamanin Soviet na Natavan a Shusha da masanin zane Hayat Abdullayeva, da sauran sanannun abubuwan tunawa na Karabakh Azerbaijanis ciki har da Hajibekov da Bulbul, waɗanda suka taɓa yin ado da titunan tsakiya na Shusha, sojojin Armenia sun lalace sosai kuma sun rushe su. Polad Bulbuloghlu, sannan Ministan Al'adu na Azerbaijan ya sayi busts na tagulla daga wani filin karfe na Georgia kuma ya kai su Baku.[7]
"Na ga kawunan tagulla guda uku, sun lalace kuma sun cika da harsashi, suna kwance a cikin farfajiyar hedkwatar Red Cross a tsakiyar Baku: mawaki Natevan, yarinya mai himma a cikin takalmin kai tana karanta littafi, ya rasa yatsan hannu; mawaƙi Hajibekov, wani mutumin da ke dauke da harsasai a cikin tufafi biyu da kuma ya karye tabarau; da Bul Bul, sanannen mawaƙi tare da babban goshin tagulla".[8]
An ajiye abubuwan tunawa a cikin yadi na Gidan Tarihi na Azerbaijan a Baku na shekaru da yawa, [9] tare da bus din Natavan ya koma Shusha a ranar 16 ga Janairun 2021 bayan da Azerbaijan ta sake kama birnin. [10]
Iyali
[gyara sashe | gyara masomin]
- Mehdigulu Khan Vafa - Mawallafi, Lieutenant-Colonel na Sojojin Daular Rasha
- Khanbike Khanum (1856-1921) - Mawallafi
- Mir Abbas Agha (1868-1885)
- Mir Hasan Agha (1870-1903)
- Mir Jabbar Agha (?-1914)
- Sara Begum
- Hajar Bike (1869-?)
Dubi kuma
[gyara sashe | gyara masomin]- Gidan Khurshidbanu Natavan
- Bust na Khurshidbanu Natavan
manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ 1.0 1.1 Naroditskaya, Inna (2000). "Azerbaijanian Female Musicians: Women's Voices Defying and Defining the Culture". Ethnomusicology. Ethnomusicology, Vol. 44, No. 2. 44 (2): 234–256. doi:10.2307/852531. JSTOR 852531.
- ↑ Ismayilov, Eldar (2014). "The Khans of Karabakh: The Elder Line by Generations". The Caucasus & Globalization (in Turanci). 8 (3–4): 149–150.
- ↑ "Dünyaca məşhur fotoqraf ermənilərin Natəvanın Ağdamdakı qəbrini təhqir etməsindən yazdı – Foto" [World-famous photographer writes about Armenians insulting Natava's grave in Agdam – Photo]. Oxu.az (in Azerbaijanci). 26 January 2021. Archived from the original on 27 January 2021. Retrieved 27 January 2021.
- ↑ "Armenians vandalize Azerbaijani poetess' grave in Aghdam [PHOTO/VIDEO]". AzerNews.az (in Turanci). 2021-01-28. Retrieved 2021-03-12.
- ↑ "Famous photojournalist Reza Deghati shared Instagram post on Armenian vandalism against grave of Azerbaijani poetess Khurshid Banu Natavan in Aghdam". azertag.az (in Turanci). Retrieved 2021-03-12.
- ↑ "Məşhur fotoqraf Rza Diqqəti Ağdamda Natəvanın məqbərəsində törədilən vandalizmlə bağlı paylaşım edib - Xəbərlər". Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2021-01-27. Retrieved 2021-03-12.
- ↑ "Public Association for the "Protection of Right of Migrants and Internally Displaced Persons in Azerbaijan"". Archived from the original on 2021-10-09. Retrieved 2007-09-10.
- ↑ Empty citation (help)
- ↑ Empty citation (help)
- ↑ "Rusiya Təhlükəsizlik Şurasında Qarabağ üzrə danışıqlar müzakirə edilib, Prezident İlham Əliyev və Mehriban Əliyeva Şuşada tarixi yerləri gəziblər" [The talks on Karabakh were discussed at the Russian Security Council, and President Ilham Aliyev and Mehriban Aliyeva visited historical sites in Shusha]. BBC Azerbaijani Service (in Azerbaijanci). 15 January 2021. Archived from the original on 21 January 2021. Retrieved 15 January 2021.
- Pages with script errors
- CS1 Turanci-language sources (en)
- CS1 Azerbaijanci-language sources (az)
- Pages with empty citations
- Articles containing Persian-language text
- All articles with unsourced statements
- Articles with unsourced statements from February 2022
- Articles with invalid date parameter in template
- Articles with unsourced statements from September 2016
- Shafuka masu fassarorin da ba'a duba ba