Jump to content

Kisan kiyashin Bentalha

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Infotaula d'esdevenimentKisan kiyashin Bentalha
Map
 36°38′54″N 3°04′44″E / 36.6482653°N 3.0787983°E / 36.6482653; 3.0787983
Iri Kisan Kiyashi
Kwanan watan 22 –  23 Satumba 1997
Wuri Bentalha (en) Fassara
Ƙasa Aljeriya
Fayil:Algerie-Bentalha-Massacre-22septembre1997-1.jpg
Wata mace ta yi kuka a waje da Asibitin, inda aka kai matattu da wadanda suka ji rauni bayan kisan kiyashi.

A ƙauyen Bentalha (Arabic), wanda ke da nisan kilomita 15 (9.3 mi) a kudancin Algiers, wani abin da ya faru ya faru a daren 22-23 Satumba 1997, inda 'yan tawaye masu dauke da makamai suka kashe mutane da yawa.   A cewar Amnesty International, an kashe mazauna kauyen sama da 200. Tushen daban-daban sun ba da rahoton adadin mutuwar, tare da kimantawa daga 85 (kimanin farko na hukuma) zuwa 400 (The Economist) zuwa 417 (tushen masu zaman kansu). [1]

A shekara ta 1997, Aljeriya ta fuskanci mummunan rikicin cikin gida wanda ya haifar da soke zaben 1992, wanda ake sa ran kungiyar Islamic Salvation Front (FIS) ta lashe. Bentalha, wani gari mai tazarar kilomita kaɗan daga kudancin Baraki (duba taswirar), garin tauraron dan adam na Algiers, ya kada kuri'ar amincewa da FIS a zaben. Da farko dai wasu daga cikin mazauna garin sun goyi bayan kungiyoyin 'yan kishin Islama da suka bulla bayan soke zaben kuma suka bi sahun su. Da farko ‘yan daba a yankin sun hada da kungiyar Islamic Movement of Armed (MIA) da ta farfado da kungiyoyi masu zaman kansu daban-daban. Daga baya, an haɗa waɗannan ƙungiyoyi zuwa babbar ƙungiyar Islama ta Armed (GIA) a cikin 1994. Sojojin sun ci gaba da zama a yankin, tare da wani matsayi a mashigin gabas na garin, tare da shingaye da dama, da kuma barikoki a arewacin Baraki . Har ila yau, GIA tana da ƙaƙƙarfan kasancewar gida kuma ta fito fili ta yi yawo a titunan Bentalha tsakanin 1994 zuwa 1996, tana kai hari ga mutanen da ke da alaƙa da gwamnati. A cikin watan Yuni 1996, gwamnati ta kafa masu gadin jama'a "Patriot" wanda ya ƙunshi kusan mutane goma a Bentalha.

A ranar 29 ga watan Agustan shekara ta 1997, wani kisan kiyashi da aka sani da kisan kiyashin Rais ya faru a 'yan kilomita kudu maso gabashin Bentalha, wanda ya haifar da mutuwar kusan mutane 200. An yada jita-jita cewa karin Kisan kiyashi suna gabatowa. A cikin kwanaki goma da suka kai ga taron, mazauna sun ba da rahoton jin kukan jackals (waɗanda ba 'yan asalin yankin ba ne) kowace dare, kuma ana iya ganin helikofta suna tashi sama a kowace rana.

Kisan kiyashi

[gyara sashe | gyara masomin]

A daren 22 ga Satumba da karfe 11:30 na yamma, fashewa ya faru a unguwar Hai el-Djilali a kudu maso yammacin Bentalha.  Masu kai farmaki sun shiga yankin daga itatuwan orange zuwa kudu maso gabashin unguwar. Sun tafi daga gida zuwa gida, wanda ya haifar da mutuwar mazauna da yawa. Rahotanni na shaidu sun ba da rahoton cewa maharan suna dauke da makamai daban-daban kuma suna cikin ayyukan tashin hankali. Wannan taron ya haifar da lalacewa da asarar rayuka.

A cewar Amnesty International, wadanda suka tsira sun ba da rahoton cewa a lokacin kisan kiyashi, an kafa rundunonin sojoji tare da motocin makamai a waje da ƙauyen, suna hana wasu mutane tserewa. Yacine, wanda ya tsira, ya bayyana cewa motocin sojoji sun bayyana a kusa da wurin da tsakar dare amma ba su shiga tsakani ba.[2] Nesroullah Yous ya ambaci cewa sojoji sun dakatar da mazauna yankin daga yankunan da ke kusa da su daga zuwa taimaka musu. Masu kai farmaki sun ci gaba da rikice-rikicen su ta hanyar Hai el-Djilali har zuwa misalin karfe 5 na safe, lokacin da suka tashi ba tare da fuskantar wata adawa ba.

Hoton da aka sani da "The Bentalha Madonna," wanda Hocine Zaourar ya kama, ya sami yaduwar yaduwa kuma ya lashe kyautar World Press Photo a shekarar 1997. Hoton ya nuna wata mace mai baƙin ciki ta Aljeriya da ke jira a waje da Asibitin Zmirli kuma ya zama wakilci na kisan kiyashi na Bentalha, kama da hoton Soja mai faduwa daga Yaƙin basasar Spain.[3]

Alhakin kisan kiyashi na Bentalha, da kuma kisan kiyashin Rais, kungiyar Armed Islamic Group (GIA) ta yi ikirarin a cikin sanarwar manema labarai daga London a ranar 26 ga Satumba, a cewar Agence France-Presse. Fouad Boulemia, wani fitaccen memba na GIA, an yanke masa hukuncin kisa a ranar 1 ga watan Agusta 2004 saboda sa hannu a cikin kisan kiyashi, ban da hukuncin da ya yi a baya don kisan shugaban FIS Abdelkader Hachani . An kashe shugaban GIA na gida, Laazraoui, a watan Oktoba na shekara ta 1997, tare da wani memba na GIA, Rachid "Djeha" Ould Hamrane . Nacira, 'yar'uwar Rachid Ould Hamrane, ta yarda da shiga cikin satar kayan wadanda abin ya shafa kuma ta nuna gidajen masu tausayi waɗanda ya kamata a kare su. Ta kuma yi iƙirarin cewa an tilasta mata yin hadin kai a ƙarƙashin barazanar cutar da rayuwarta.[4]

Ɗaya daga cikin waɗanda suka tsira, Nesroullah Yous, daga baya ya yi hijira zuwa Faransa kuma ya buga wani littafi mai taken "Qui a tué à Bentalha?" (Wane ne ya kashe a Bentalha?) inda ya raba kwarewarsa kuma ya yi jayayya cewa gwamnatin Aljeriya ta shiga cikin GIA. Ya nuna maganganun da maharan suka yi, yana nuna cewa sun san cewa sojoji da ke waje ba za su shiga tsakani ba kuma ba za su nuna girmamawa ga ka'idodin addini ba. Yous ya yi imanin cewa shaidar da ke tattare da shi ta nuna cewa gwamnati ta shiga.

Bayan kisan kiyashi na Bentalha, akwai ra'ayoyi daban-daban game da asalin masu aikata laifin da kuma dalilan su. Wasu masu sukar suna jayayya cewa sanannen alaƙar masu kisan kai tare da kungiyoyin 'yan tawaye na Islama ya sa tambayar 'wannan ya kashe?' ba ta da mahimmanci, suna danganta kisan kiyashi ga waɗannan kungiyoyi. Sun ambaci mutane kamar Laazraoui da Ould Hamrane a matsayin shugabannin harin, tare da Nacira Ould Hamrana, 'yar'uwar Rachid, da ke da hannu a cikin laifin.[5] A gefe guda, akwai muryoyin da ke kalubalantar labarin hukuma, gami da Yous da Habib Souaidia, waɗanda suka tayar da tambayoyi game da shigar kungiyoyin da ke dauke da makamai da kuma rawar da cibiyoyin gwamnati ke takawa bayan kisan kiyashi. Talabijin na Aljeriya ya soki wadannan mutane saboda matsayinsu, yana zargin su da yunkurin kawar da kungiyoyin da ke dauke da makamai da kuma lalata cibiyoyin gwamnati.

A cikin masana kimiyya na Yamma, kisan kiyashi na Bentalha ya haifar da gardama da fassarori daban-daban. Hugh Roberts, alal misali, ya yarda da cikakken labarin da aka gabatar a cikin "Qui a tué à Bentalha?" kuma ya fahimci cewa yana kalubalantar bayanan hukuma. Koyaya, Roberts ya kuma lura cewa Yous bai tabbatar da shigar da wani kwamandoji na musamman ko ƙungiyar mutuwa ba, yana nuna rikitarwa na tarihin da ke kewaye da kisan kiyashi.

Bayanan da aka ambata

[gyara sashe | gyara masomin]
  1. Ghanem, Dalia. "Killing the Survivors". Carnegie Middle East Center. Retrieved 2 October 2021.
  2. "Under The Gun". Archived from the original on 23 November 2004.
  3. "Prize winners: 'Independent' photographers shine at World Press Photo". The Independent. 14 February 1998.
  4. "Turkish Daily News Electronic Edition, Foreign Affairs Section, October 9 1997". Reuters. 16 November 2003. Archived from the original on 16 November 2003. Retrieved 12 May 2020.
  5. Zazi Sadou (April 1998). "While the state negotiates peace with 'Islamic' extremists, ordinary Algerians refuse to concede ground to butchers". Retrieved 21 March 2012.

Haɗin waje

[gyara sashe | gyara masomin]