Lydia Cacho
![]() | |
---|---|
![]() | |
Rayuwa | |
Haihuwa | Mexico, 12 ga Afirilu, 1963 (62 shekaru) |
ƙasa | Mexico |
Karatu | |
Harsuna |
Turanci Yaren Sifen |
Sana'a | |
Sana'a | ɗan jarida, Mai kare ƴancin ɗan'adam da marubuci |
Muhimman ayyuka |
The Demons of Eden (en) ![]() |
Kyaututtuka |
gani
|
Lydia María Cacho Ribeiro (an Haife ta 12 Afrilu 1963) yar jarida ce ta Mexico, ƴan mata, kuma mai fafutukar kare haƙƙin ɗan adam. Amnesty International ta bayyana a matsayin "wataƙila fitaccen ɗan jarida mai bincike kuma mai fafutukar kare haƙƙin mata a Mexico", rahoton na Cacho ya mayar da hankali kan cin zarafi da cin zarafin mata da yara. [1]
Littafinta Los Demonios del Edén (a cikin Turanci: The Demons of Eden ) (2004) ya haifar da wani abin kunya a duk faɗin ƙasar ta hanyar yin zargin cewa wasu fitattun 'yan kasuwa sun haɗa baki don kare zobe na lalata . A cikin 2006, wani tef ya fito na tattaunawa tsakanin dan kasuwa Kamel Nacif Borge da Mario Plutarco Marin Torres, gwamnan Puebla, inda suka hada baki da Cacho duka da fyade saboda rahotonta. [2] An kama Marin Torres saboda zargin azabtarwa a ranar 3 ga Fabrairu 2021.
Cacho ita ce ta lashe lambobin yabo na kasa da kasa da yawa don aikin jarida, gami da Kyautar Jajircewar Jama'a, Medal Wallenberg, da Kyautar Olof Palme . A cikin 2010, an nada ta a matsayin Jaruma ta 'Yancin Jarida ta Duniya na Cibiyar Jarida ta Duniya .
Fage
[gyara sashe | gyara masomin]An haifi Lydia Cacho Ribeiro a cikin birnin Mexico ga mahaifiyar Faransanci- Furtigal [3] wadda ta ƙaura daga Faransa zuwa Mexico a lokacin yakin duniya na biyu da kuma mahaifin injiniya na Mexican. Cacho ta danganta kin amincewarta ga mahaifiyarta, wanda ta kadu da abin da ta kira shirye-shiryen 'yan Mexico na "tattaunawa game da mutuncinsu don musanyawa ga 'yanci". [4] Mahaifiyarta ta kuma koya mata wayar da kan jama'a ta hanyar ɗaukar Cacho don ayyukan al'umma na asali zuwa yankunan matalauta. [1] Cacho ta yaba wa mahaifinta da koya mata tarbiyya da taurin kai. [3]
Cacho ya zauna a takaice a Paris a matsayin budurwa, yana karatu a Sorbonne kuma yana aiki a matsayin bawa. Tana da shekaru 23, ta kusa mutu sakamakon gazawar koda . Bayan ta warke, ta fara aiki da jaridun Cancún, ta rubuta zane-zane da labarun nishaɗi. [1] Duk da haka, jagorancin mata na mahaifiyarta, Cacho ya fara rubutawa game da cin zarafi da mata. [4]
Ba da daɗewa ba, a cikin 1999, wani mutum ya ci zarafinta tare da yi mata fyade a cikin gidan wanka na tashar motar da ya karya kasusuwa da dama. Cacho ta yi imanin cewa harin ramuwar gayya ce ga binciken da ta yi. [1] Ta ci gaba da bincikenta, duk da haka, kuma shekara ta gaba ta kafa matsuguni ga matan da aka yi wa dukan tsiya . [1]
Los Demonios del Edén
[gyara sashe | gyara masomin]
A cikin 2003, Cacho ya rubuta labarai game da cin zarafi na yara ga jaridar Por Esto ciki har da bayanin kula game da yarinyar da wani mai masaukin otal na gida, Jean Succar Kuri ya ci zarafinsa. [4] Jin cewa 'yan sanda na gida sun kasa yin aiki a kan ƙarar yarinyar, a shekara ta gaba, Cacho ya buga littafin Los Demonios del Edén (a cikin Turanci: " <i id="mwdQ">Demons of Eden</i> ") a cikin abin da ta zargi Kuri da hannu a cikin zobe na batsa na yara da karuwanci, bisa ga bayanan hukuma daga wadanda ake zargi da shi har ma da bidiyonsa (wanda aka yi fim da kyamarar ɓoye ). Har ila yau, littafin ya ambaci wasu muhimman 'yan siyasa Emilio Gamboa Patrón da Miguel Ángel Yunes da hannu, kuma ya zargi Kamel Nacif Borge, dan kasuwa na Puebla, da kare Succar Kuri.
Bayan fitar da littafin, 'yan sandan Puebla sun kama Cacho a Cancún kuma suka mayar da shi zuwa Puebla, mai nisan mil 900. [2] Cacho ya bayyana cewa jami’an da aka kama sun yi mata zage-zage tare da bayyana cewa akwai shirin yi mata fyade. [5] Daga nan sai aka daure ta na wani dan lokaci a gidan yari bisa zargin bata suna kafin a bayar da belin ta. [2]
A ranar 14 ga Fabrairu 2006, yawancin tattaunawa ta wayar tarho tsakanin Nacif Borge da Mario Marín, gwamnan jihar Puebla, an bayyana ta jaridar Mexico City daily La Jornada . A cikin wadannan tattaunawar, kafin a kama Cacho, Marin da Nacif Borge sun tattauna batun sanya Cacho a gidan yari a matsayin wata alfarma, da kuma yi mata duka da cin zarafi yayin da take gidan yari don rufe ta. [6] [7] Rikodin ya jawo kiraye-kirayen a tsige Marín. [2]
Cacho ta kai karar da aka kama ta zuwa Kotun Koli, ta zama mace ta farko a tarihin Mexico da ta ba da shaida a can. [1] A ranar 29 ga Nuwamba, 2007, Kotun ta yanke hukuncin 6 zuwa 4 cewa Marin ba ta da wani shari'ar da za ta ba da amsa game da kama Cacho, kurkuku da cin zarafi, shari'ar da New York Times ta bayyana a matsayin " koma baya ga 'yancin aikin jarida a Mexico". [2]
Hukumar kare hakkin bil’adama ta Majalisar Dinkin Duniya ta shawarce ta da ta fice daga kasar, ta kuma ba ta shawarar neman mafakar siyasa a wata kasa, sannan ta ba ta taimakon shari’a da kuma taimaka mata wajen samun damar shiga kotunan duniya. [8] Yayin da ake gudanar da shi, an baiwa Cacho Premio Francisco Ojeda al Valor Periodístico (Award Francisco Ojeda don Jajircewar Jarida). [9]
A watan Mayun 2008, 'yan kwanaki kafin a shirya za ta ba da shaida a shari'ar Kuri, Cacho ta kusan kashe shi lokacin da aka saki goro a daya daga cikin ƙafafun motarta. [1]
Bayar da rahoto kan ƴan mata a Ciudad Juárez
[gyara sashe | gyara masomin]A cikin 2006, Cacho ya ba da rahoto game da ɗaruruwan kisan gillar mata a Ciudad Juárez . [10]
A cikin 2020, Cacho shine mai masaukin baki kuma mai zartarwa na faifan podcast na harshe biyu wanda Imperative Entertainment da Blue Guitar suka samar game da mace a Juárez. An fitar da faifan podcast a cikin Turanci a matsayin Red Note kuma a cikin Mutanen Espanya azaman La Nota Roja . Wani shirin gaskiya kan wannan batu, mai taken "Flowers of the Desert: Stories from the Red Note," an shirya fitar da shi ta Imperative Entertainment a cikin 2021. [11]
Kyaututtuka da karramawa
[gyara sashe | gyara masomin]A cikin 2007, Lydia Cacho ta sami lambar yabo ta Amnesty International Ginetta Sagan Award don 'Yancin Mata da Yara, [12] IWMF (International Women's Media Foundation) Ƙarfafawa a Kyautar Aikin Jarida, [5] da Oxfam Novib / PEN Award . [13] A shekara mai zuwa, ta sami lambar yabo ta UNESCO/Guillermo Cano World Press Prize . [10]
A cikin 2009, Cacho ta sami lambar yabo ta Wallenberg daga Jami'ar Michigan don aikinta na kawo hankalin jama'a game da cin hanci da rashawa da ke ba da kariya ga masu laifi waɗanda ke cin zarafin mata da yara. [14] Cacho ya kasance mai karɓar lambar yabo ta PEN/Pinter a matsayin marubucin jaruntaka na duniya a cikin 2010, wanda ke zuwa ga marubutan da aka tsananta saboda imaninsu. An kuma nada ta a matsayin Gwarzon 'Yancin 'Yan Jarida ta Duniya na Cibiyar Yada Labarai ta Duniya . [15]
Shekara guda bayan haka, Cacho ya sami lambar yabo ta kasa da kasa Hrant Dink Award, [16] wanda aka ba wa mutanen da ke aiki don duniya ba tare da nuna bambanci ba, wariyar launin fata da tashin hankali, suna yin haɗari na sirri don manufofin su, amfani da harshen zaman lafiya da yin haka, ƙarfafawa da ƙarfafa wasu. [17] Ta kuma lashe lambar yabo ta Ƙwararrun Ƙwararrun Ƙwararrun Ƙungiyar Train Foundation, wadda ta raba tare da Triveni Acharya don kokarin da ake yi na " fasalin jima'i, tashin hankalin gida da batsa na yara", [18] da kuma kyautar Olof Palme tare da Roberto Saviano . [19]
A cikin 2017, Cacho ya sami lambar yabo ta Jagoranci Mai Girma don Kare Haƙƙin Dan Adam ta Tattaunawar Inter-American . [20]
Labarai
[gyara sashe | gyara masomin]Kamar yadda na 2018, Lydia Cacho ta rubuta litattafai goma sha biyu, daga shayari zuwa almara, da kuma ciki har da Manual don hana [1] yara, maƙalai game da batutuwan jinsi da ƙauna, da kuma mafi kyawunta na duniya game da cinikin jima'i, Bautar ɗan adam da dangantaka tsakanin batsa na yara da cin zarafin yara kamar bautar Inc.: Labarin da ba a bayyana ba na Jima'i na Ƙasashen Duniya, An buga Littattafan Faransanci a cikin Birtaniya. Turanci, Yaren mutanen Holland, Fotigal, Italiyanci, Jamusanci, Croatian, Yaren mutanen Sweden, da Baturke.
- 2003, Muérdele al corazón / Ciji zuciya, DEmac, Sifen, ASIN B01FEOIYJK
- 2007, Esta boca es mía…y tuya también / Wannan bakin nawa ne… kuma naku ma , Planeta Mexicana, Spanish,
- 2009, Con mi hij@ NO / Tare da yaro na NO, Debolsillo, Spanish,
- 2010, Esclavas del Poder: Trata jima'i / Bayin Ƙarfi, Grijalbo Mondadori, Mutanen Espanya,
- 2010, Los demonios del Edén / Aljanu na Eden, Debolsillo, Mutanen Espanya,
- 2013, El silencio es nuestro / Shiru namu ne, Artes de México y del Mundo, Mutanen Espanya,
- 2014, Bautar Inc.: Labari da Ba a Faɗa ba na Fataucin Jima'i na Ƙasashen Duniya, Latsa Ƙwallon Ƙwallon Ƙwaƙwalwa, Turanci,
- 2015, En busca de Kayla / In search of Kayla, Lydia Cacho y Patricio Betteo, Editorial Sexto Piso, ilustrado, Mutanen Espanya,
- 2016, Infamy, Soft Skull Press, Turanci,
- 2016, La ira de México / Fushin Mexico, Muhawara ta Edita, Mutanen Espanya,
- 2017, Bakin ciki na Mexico, Maclehose Press, Turanci,
- 2017, Ciberespías al rescate: en busca de Sam / Cyberspies zuwa ceto: A cikin neman Sam, Mutanen Espanya, ASIN Saukewa: B076DNC2XB
Duba kuma
[gyara sashe | gyara masomin]- Takaddama a Mexico #Hare-hare da barazana ga 'yan jarida
- Hakkin Dan Adam a Mexico
- Jerin sunayen 'yan jarida da ma'aikatan yada labarai da aka kashe a Mexico
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 1.6 Monica Campbell (9 September 2008). "Battling the Demons of Eden". Amnesty International. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 James C. McKinley, Jr. (30 November 2007). "Mexican Court Finds No Violation of Rights in Jailing of Journalist". The New York Times. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ 3.0 3.1 "The defiant one". The Sydney Morning Herald. Retrieved 10 June 2015.
- ↑ 4.0 4.1 4.2 Cameron Scott (1 May 2007). "Mexico's Most Wanted Journalist". Mother Jones. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ 5.0 5.1 "Lydia Cacho, Mexico". International Women's Media Foundation. Archived from the original on 1 July 2012. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ Blanche Petrich (14 February 2006). "Mi gober, tú eres el héroe: Kamel Nacif a Mario Marín". La Jornada (in Sifaniyanci). Retrieved 1 July 2012.
- ↑ Lilia Saúl Rodríguez (14 February 2006). "Exige PRD renuncia a gobernador por caso Lidia Cacho". El Universal (in Sifaniyanci). Retrieved 1 July 2012.
- ↑ "Revela Lydia Cacho: La ONU le recomendó abandonar el país". Proceso (in Sifaniyanci). 16 February 2008. Archived from the original on 22 May 2013. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ Emir Olivares Alonso (14 February 2006). "Premio al valor periodístico para Lydia Cacho". La Jornada (in Sifaniyanci). Retrieved 1 July 2012.
- ↑ 10.0 10.1 "2008 UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize awarded to Mexican reporter Lydia Cacho Ribeiro". UNESCO. 4 September 2008. Archived from the original on 15 March 2015. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ Natalie Jarvey (10 September 2020). "Imperative Entertainment to Launch Podcast 'The Red Note' in English and Spanish". Hollywood Reporter (in Turanci). Retrieved 8 October 2020.
- ↑ "Ginetta Sagan Award Winners". Amnesty International. 2012. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ "Fatou Jaw Manneh Amongst Four Writers Honoured By Oxfam Novib/PEN". FOROYAA Newspaper. 20 February 2008. Archived from the original on 7 January 2013. Retrieved 10 September 2012.
- ↑ "Lydia Cacho". University of Michigan. 2011. Archived from the original on 5 July 2009. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ "World Press Freedom Heroes: Symbols of courage in global journalism". International Press Institute. 2012. Archived from the original on 16 January 2012. Retrieved 26 January 2012.
- ↑ Yonca Poyraz Doğan (16 September 2011). "Taraf's Altan, Mexican journalist Cacho receive Dink award". Zaman. Archived from the original on 18 September 2011. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ "The International Hrant Dink Award 2011". fundsforngos.org. 2011. Retrieved 1 July 2012.
- ↑ "2011 Civil Courage Prize Honoree". civilcourageprize.org. October 2011. Retrieved 4 January 2012.
- ↑ "2011 – Lydia Cacho och Roberto Saviano". Olof Palmes minnesfond. 23 January 2012. Retrieved 23 January 2012.
- ↑ "III Leadership for the Americas Awards Gala". The Dialogue (in Turanci). Retrieved 2019-11-20.
Hanyoyin haɗi na waje
[gyara sashe | gyara masomin]- Lydia Cacho's blog Archived 2016-10-04 at the Wayback Machine