Jump to content

Marthe Gosteli

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Marthe Gosteli
Rayuwa
Haihuwa Ittigen (en) Fassara, 22 Disamba 1917
ƙasa Switzerland
Mutuwa Muri bei Bern (mul) Fassara, 7 ga Afirilu, 2017
Yanayin mutuwa accidental death (en) Fassara (falling from height (en) Fassara)
Sana'a
Sana'a Ma'adani, Mai kare hakkin mata, suffragette (en) Fassara, suffragist (en) Fassara da political activist (en) Fassara
gosteli-archiv.ch

Marthe Gosteli (22 Disamba 1917 - 7 Afrilu 2017) ta kasance mai fafutukar kare hakkin dan adam a Switzerland kuma mai adana bayanai. Shekaru talatin, ta jagoranci gwagwarmayar kare Hakkin mata na jefa kuri'a a Switzerland sannan ta mayar da hankalinta kan adana tarihin mata na Switzerland. Samar da tarihin tarihin mata da tarihi, aikin Gosteli ya sami girmamawa da kyaututtuka da yawa, gami da lambar yabo ta Swiss Human Rights Award ta 2011.

Tarihin rayuwa

[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Marthe Gosteli a ranar 22 ga Disamba 1917 a Worblaufen, (wanda yanzu ake kira Ittigen) Switzerland ga Johanna Ida (née Salzmann) da Ernst Gosteli . Ta kammala horo na kasuwanci kuma ta dauki darussan harshe a Yankin da ake magana da Faransanci a Switzerland da Landan.[1] Mahaifin Gosteli ya mutu, ya bar matarsa ta kula da dukiyar. Tare da taimakon 'ya'yanta mata, matan sun sami nasarar riƙewa da kula da gonar iyali, amma Gosteli ya fahimci yadda rashin daidaito ya shafi su kuma ya shiga ƙungiyar mata a cikin 1940. [2][3]

A lokacin yakin duniya na biyu Gosteli ya yi aiki ga sabis na watsa shirye-shiryen Wartime na ma'aikatan soja.[4] Bayan yakin tsakanin 1949 da 1953 kuma daga 1955 zuwa 1962, ta jagoranci sashen fim na Ofishin Jakadancin Amurka a Bern . [1] A tsakiyar shekarun 1960 ta mayar da hankali ga motsi na mata.[4] Gosteli ta zama shugabar kungiyar mata (Jamusanci: ) ta Bern a shekarar 1964. Ta rubuta litattafai kuma ta tafi kofa-kofa tana ƙoƙarin gabatar da daidaito a hankali. Maimakon buƙatar haƙƙoƙi, tsarin Gosteli ya mayar da hankali kan haɓaka sa hannun mata a cikin al'ummominsu, saboda tana tsoron buƙatar za a yi tsayayya da ita ta hanyar tsarin raba gardama na maza. [2][3] Bayan shekaru hudu, ta zama mataimakiyar shugaban kungiyar Tarayyar Mata ta Switzerland (Jamusanci: Bund Schweizerischer Frauenorganisationen) (BSF), kuma an san ta yanzu da Alliance F . [4]Gosteli ta zama shugabar ƙungiyar aiki ta BSF don 'Yancin Siyasa na Mata a cikin 1970 [1] kuma matan sun yi niyya da raba gardama ta 1971, suna shiga cikin kwamitoci daban-daban [1] da muhawara.[4] A ƙarshe, a ranar 7 ga Fabrairu 1971, kashi biyu bisa uku na maza masu jefa kuri'a a Switzerland sun ba mata damar yin zabe a matakin ƙasa.[3][2]

Marthe Gosteli a cikin tarihin mata

Nan da nan yaƙin ya juya zuwa ga wasu rashin daidaito: haƙƙin gudanar da asusun banki, daidaito, izinin uwa da sauran batutuwan mata.[2] Gosteli ta mayar da hankali kan adana tarihin motsi, amma yunkurin da ta yi na farko na kafa tarihin tarihin mata ya gaza. A shekara ta 1982, ta yi nasarar kafa Gidauniyar Gosteli, don adanawa da kare tarihin matan Switzerland. Farawa tare da tarin gwamnati na ayyukan karni na 19 ciki har da littattafai, ƙananan littattafai da mujallu, Gosteli ya kara da tarin tare da gudummawar masu zaman kansu daga kungiyoyi da mutane. Cataloging da ƙara bayanai ga cibiyar sadarwa ta tarihin Jamus da Switzerland Informationsverbund Deutschschweiz (IDS), tarin ya girma ya zama babban ɗakin karatu, wanda ya haɗa da kayan tarihi da na rayuwa game da majagaba da kungiyoyi. [3][4] A watan Janairun 2014, yana da shekaru 96, Gosteli ya yi ritaya daga tarihin.[5]

Ta mutu a ranar 7 ga Afrilu 2017 tana da shekaru 99. [6]

Kyaututtuka da girmamawa

[gyara sashe | gyara masomin]
Alamar girmamawa ga Marthe Gosteli

Gosteli ya sami kyaututtuka da girmamawa da yawa. A shekara ta 1989 ta sami kyautar Trudy-Schlatter kuma a shekara ta 1992 an girmama ta da lambar yabo ta Community of Bern . An ba Gosteli digiri na girmamawa daga Jami'ar Bern . [1] A shekara ta 2008, Gosteli ta sami lambar yabo ta azurfa daga kungiyar tattalin arziki da sadaka ta Bern kuma a shekara ta 2011 an ba ta lambar yabo ta Swiss Human Rights . [7][8]

Ayyukan da aka zaɓa

[gyara sashe | gyara masomin]
  • Gosteli, Marthe; Thommen, Silvia (March 2003). "Man muss auch autoritär vorgehen" (in German). Basel, Switzerland: NZZ am Sonntag. OCLC 882729038. Cite journal requires |journal= (help)CS1 maint: unrecognized language (link)
  • Gosteli, Marthe; Moser, Peter; Schulz, Kristina (2007). ""Die Welt öffnet sich im Archiv": ein Gespräch mit Marthe Gosteli und Peter Moser im Archiv zur Geschichte der schweizerischen Frauenbewegung". Schweizerische Zeitschrift für Geschichte (in German). Bern, Switzerland: Schweizerischen Gesellschaft für Geschichte. 57 (3): 316–325. OCLC 883884228.CS1 maint: unrecognized language (link)
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 Ludi 2005.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 Gatten 2015.
  3. 3.0 3.1 3.2 3.3 Hettinger 2012.
  4. 4.0 4.1 4.2 4.3 4.4 Berthoud 2011.
  5. Fehlmann 2013.
  6. Christ 2017.
  7. OGG Bulletin 2008.
  8. Berner Zeitung 2011.
  •  
  •  
  •  
  • Ludi, Regula (29 November 2005). "Gosteli, Marthe" (in German). Historischen Lexikon der Schweiz. Retrieved 3 March 2016.CS1 maint: unrecognized language (link)
  •  
  • "OGG des Kantons Bern" (PDF). OGG Bulletin (in German). Bern, Switzerland: Oekonomische und Gemeinnützige Gesellschaft des Kantons Bern / Société d'économie et d'utilité publique du canton de Berne (4): 1. April 2008. Retrieved 3 March 2016.CS1 maint: unrecognized language (link)[permanent dead link]
  •