Mueda
![]() | ||||
---|---|---|---|---|
![]() | ||||
| ||||
Wuri | ||||
| ||||
Jamhuriya | Mozambik | |||
Province of Mozambique (en) ![]() | Cabo Delgado Province (en) ![]() | |||
District of Mozambique (en) ![]() | Mueda District (en) ![]() | |||
Labarin ƙasa | ||||
Altitude (en) ![]() | 249 m |
Mueda pt shi ne birni mafi girma a yankin Makonde Plateau a arewa maso gabashin Mozambique. Shi ne babban birnin gundumar Mueda a lardin Cabo Delgado. Ita ce cibiyar al'adun Makondes, da kuma samar da sassaken ebony.[1]
Yanayin ƙasa
[gyara sashe | gyara masomin]Mueda yana kan tudun Mueda Plateau, wanda ke da yanayi mai zafi fiye da bakin teku, amma inda, saboda ƙasa mai yashi mai ratsawa, ruwa yana shiga zurfin zurfi, yana da wahala a samar da ruwan sha. [2] A cikin kusan shekarar 1970, Portugal, mai mulkin Mozambique a lokacin, ta gina tsarin samar da ruwan sha, ƙarƙashin jagorancin injiniya Canhoto. A cikin shekarun 1980, bayan samun 'yancin kai daga Mozambique daga Portugal, gwamnatin Mozambique ta sake gina tsarin, tare da taimakon UNICEF da haɗin gwiwar Swiss. [3]
Yanayi
[gyara sashe | gyara masomin]Climate data for {{{location}}} | |||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Watan | Janairu | Fabrairu | Maris | Afrilu | Mayu | Yuni | Yuli | Ogusta | Satumba | Oktoba | Nuwamba | Disamba | Shekara |
[Ana bukatan hujja] |
Tarihi
[gyara sashe | gyara masomin]An kafa Mueda a kusa da barikin sojojin 'yan mulkin mallaka na Portugal.[4]
Kisan kiyashin Mu'ada
[gyara sashe | gyara masomin]A ranar 16 ga watan Yuni 1960, 'yan kishin ƙasa na Makonde sun shirya zanga-zanga a gaban hedkwatar gundumar Mueda a dandalin garin Mueda domin neman 'yancin kai daga Portugal.[5] Da alama shugaban gundumar ya gayyace su don gabatar da kokensu.[6] Mai gudanarwa ya ba da umarnin kama shugabannin,[7] kuma taron ya yi zanga-zangar. Ma'aikacin Portuguese ya umarci sojojin da ya tattara kafin su yi harbi a kan taron, bayan haka an jefar da wasu da yawa zuwa ga mutuwa a cikin wani rafi.[8] Adadin waɗanda suka mutu yana cikin takaddama. Koyaya, bacin rai da waɗannan abubuwan suka haifar a ƙarshe ya haifar da ƙungiyar masu zaman kansu ta FRELIMO ta sami ci gaba da ake buƙata a farkon Yaƙin neman 'Yancin Mozambique (1964-1975). [6] [7] Wurin da aka yi kisan kiyashin na ɗauke da wani mutum-mutumi na tunawa. [1]
Yakin neman 'yancin kai
[gyara sashe | gyara masomin]Makonde sun kasance masu goyon bayan FRELIMO. Hasali ma, Makonde African National Union (MANU - daga baya Mozambique African National Union) tana ɗaya daga cikin ƙungiyoyi uku da suka kafa FRELIMO.[6][9] Mueda kuma shine wurin da ake gudanar da ayyukan Fotigal akan FRELIMO.[10] A cikin shekarar 1967, a cikin ɗaya daga cikin manyan ayyukan soja na farko, FRELIMO ta ƙaddamar da wani harin zubar da jini a kan tashar jirgin sama a can, ko da yake ginin ya lalace sosai.[11] A cikin watan Mayu 1970, Janar Arriaga ya fara Operation Gordian Knot, hedkwatarsa daga Mueda. Ya zuwa ƙarshen aikin, ya yi ikirarin kawar da sansanonin FRELIMO sama da saba'in.[12] Koyaya, ban da asarar kayan aiki da kayayyaki, aikin bai shafi ikon FRELIMO na kutsawa cikin ƙarin makamai daga Tanzaniya ba, kuma bai yi tasiri sosai kan ikon yin yaƙi ba.[13] A wani hari na baya-bayan nan, a cikin shekarar 1972, a kan tashar jirgin saman Mueda, an lalata dukkan jiragen sama goma sha tara.[14]
Hotuna daga Mueda
[gyara sashe | gyara masomin]-
Mueda Municipality Building
-
Mueda Airport c. 1995
-
Tashar mai a Mueda c. 1995
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ 1.0 1.1 Fitzpatrick, Mary (2006). Mozambique. Lonely Planet. p. 162. ISBN 978-1-74059-188-1.
- ↑ West, Harry (February 2001). "Sorcery of Construction and Socialist Modernization: Ways of Understanding Power in Postcolonial Mozambique". American Ethnologist. 28 (1): 123. doi:10.1525/ae.2001.28.1.119. JSTOR 3095118.
- ↑ Cairncross, Sandy; Cliff, Julie (1987). "Water use and health in Mueda, Mozambique". Transactions of the Royal Society of Tropical Medicine and Hygiene. 81 (1): 51–54. doi:10.1016/0035-9203(87)90280-X. PMID 3445322.
- ↑ "Weatherbase: Historical Weather for Mueda, Mozambique". Weatherbase. 2011.Retrieved on November 24, 2011.
- ↑ Azevedo, Mario (1991). "Mueda". Historical Dictionary of Mozambique. Scarecrow Press. p. 92. ISBN 978-0-8108-2413-3.
This "invitation" was later disputed by the Portuguese authorities.
- ↑ 6.0 6.1 6.2 West, Harry G. (2003). "'Who Rules Us Now?' Identity Tokens, Sorcery, and Other Metaphors in the 1994 Mozambican Elections". In Harry G. West, Todd Sanders (ed.). Transparency and Conspiracy. Duke University Press. p. 103. ISBN 0-8223-3024-5.
- ↑ 7.0 7.1 Newitt, Malyn (1995). A History of Mozambique. Indiana University Press. p. 521. ISBN 0-253-34006-3.
- ↑ West, Harry G. (2003). "'Who Rules Us Now?' Identity Tokens, Sorcery, and Other Metaphors in the 1994 Mozambican Elections". In Harry G. West, Todd Sanders (ed.). Transparency and Conspiracy. Duke University Press. pp. 120, note 31. ISBN 0-8223-3024-5.
The number of casualties is disputed. Nationalists suggested that as many a six hundred were killed, while Portuguese accounts sometimes place the number of casualties in the single digits.
- ↑ Azevedo, Mario (1991). "Frente de Libertação de Moçambique". Historical Dictionary of Mozambique. Scarecrow Press. p. 65. ISBN 978-0-8108-2413-3.
- ↑ Newitt, Malyn (1995). A History of Mozambique. Indiana University Press. p. 525. ISBN 0-253-34006-3.
- ↑ Mazrui, Ali AlʼAmin; Tidy, Michael (1984). Nationalism and New States in Africa: From about 1935 to the Present. Nairobi: Heinemann. p. 141. ISBN 978-0-435-94145-1.
- ↑ Newitt, Malyn (1995). A History of Mozambique. Indiana University Press. p. 531. ISBN 0-253-34006-3.
- ↑ Schneidman, Witney Wright (2004). Engaging Africa: Washington and the Fall of Portugal's Colonial Empire. University Press of America. p. 126. ISBN 978-0-7618-2812-9.
- ↑ Mazrui, Ali AlʼAmin; Tidy, Michael (1984). Nationalism and New States in Africa: From about 1935 to the Present. Nairobi: Heinemann. p. 143. ISBN 978-0-435-94145-1.