Nailantei Leng'ete mai kyau
|
| |
| Rayuwa | |
| Haihuwa |
Kajiado (en) |
| ƙasa | Kenya |
| Karatu | |
| Makaranta |
Kenya Methodist University Nairobi Campus (en) |
| Harsuna | Turanci |
| Sana'a | |
| Sana'a | gwagwarmaya da murna |
| Employers |
Amref Health Africa (en) |
| Kyaututtuka |
gani
|
Nice Nailantei Leng'ete (an haife ta a shekara ta 1991) yar fafutukar kare hakkin bil'adama ce ta kasar Kenya, mai fafutukar kare hakkin 'yan mata a nahiyar Afirka (ARP) da kuma fafutukar kawo karshen yi wa mata kaciya (FGM). A cikin aikinta da Amref Health Africa, Leng'ete ta ceci kimanin 'yan mata 17,000 daga yin kaciya da kuma auren yara da yawa. Mujallar Time ta nada ta a shekarar 2018 a matsayin daya daga cikin mutane 100 masu tasiri a duniya .
Rayuwar farko da ilimi
[gyara sashe | gyara masomin]An haifi Nice Nailantei Leng'ete a cikin 1991 a ƙauyen Kimana a ƙasar Maasai, Kenya . Ta kasance marayu lokacin da iyayenta biyu suka mutu a 1997 da 1998. Ta yi shekarunta na farko tana ƙaura zuwa gidaje daban-daban a ƙauyenta. Sa’ad da ta kai shekara takwas, aka tura ta zuwa makarantar kwana. A nan ne ta gano cewa ba a buƙatar "yanke", wani al'ada ga 'yan mata masu canzawa zuwa mace a cikin al'adunta na Maasai. [1]
Tun lokacin da nake girma, ina halartar bukukuwan kaciya kuma ina ganin yadda mutane ke shan wahala. Dukkan 'yan mata daga garinmu, bayan an yi musu kaciya, dole su daina zuwa makaranta, a aurar da su ga dattawan da ba su zaɓa ba—mutanen da ba su so. Waɗannan 'yan mata shekarunsu 10 ko 12 ne kawai. Har yanzu yara ne. Amma ana ɗaukarsu a matsayin mata saboda an yi musu kaciya. Amma fa har yanzu yara ne.
Bayan ganin wannan wahala duka, sai na fahimci cewa wannan abu ne da ba zan so a yi mini ba. Na san cewa ba zan iya komawa makarantar kwana ba [wacce ke nisan awa guda]. Za a aurar da ni, kuma hakan zai zama karshena.
"
Lokacin da take da shekaru takwas, lokacin da lokacinta ya zo don yin "yanke", Leng'ete ta yanke shawarar guduwa, tana ƙarfafa 'yar'uwarta ta zo tare da ita. A cikin daji suka bi ta cikin daji zuwa gidan kawarsu — mai nisan kilomita 70, don gudun kada a gansu a hanya. Kawun Leng'ete da mutanen ƙauyen nan da nan suka gano inda ita da 'yar uwarta suke boye. Da suka zo neman ’yan matan, sai suka yi musu bulala da yi musu barazana. A shekara ta gaba, lokacin da aka shirya 'yan matan ƙauye don bikin, Leng'ete' ta sake gudu, amma ta kasa rinjayar 'yar'uwarta ta shiga cikinta. [1]
Lokacin da aka dawo da ita ƙauyen, Leng'ete ta yi kira ga kakanta. Ta gaya masa cewa za ta gudu har abada kuma ta zauna a kan titi maimakon ta jure ana "yanke". Kakan nata ya hakura, ya yarda ya bar ta ta daina al'adar gargajiya, sannan ya ba ta damar komawa makaranta. Kauyen sun kyamaci Leng'ete a matsayin misali mara kyau da kuma wanda ya kunyata danginta da al'ummarta.
Farkon gwagwarmaya
[gyara sashe | gyara masomin]Leng'ete ita ce yarinya ta farko da ta fara zuwa makarantar sakandare a kauyensu. An fara ganin ta a kauyensu a matsayin abin zaburarwa ga ’yan mata da mata. Daga baya, za ta boye ’yan matan da suka nemi taimakonta don gujewa “yanke”, matakin da ya sanya ta zama maras kyau a cikin al’ummarta. Leng'ete ta ci gaba da ba da shawarwari ga 'yan matan tare da karfafa wa mazauna kauyen gwiwa su tattauna batun mai mahimmanci da mahimmanci.

A cikin al'adar Maasai, mata ba su da damar yin magana da dattawan gari. Amma lokacin da Leng’ete ta halarci ajin ilimin lafiyar jima’i da Amref Health Africa ta shirya, ta nemi izinin dattawan gari don ta raba abin da ta koya da al’umma. Dattawan sun amince da ita, amma sun ce ta yi magana ne kawai da matasan maza na gari. Duk da haka, babu wanda ya nuna sha’awar sauraron ta.
"Babu wata yarinya da ta taba samun karfin gwiwar kalubalantar al’ada da kuma maza," in ji Douglas Meritei, daya daga cikin matasan.
Leng’ete ba ta karaya ba; ta ci gaba da kokarin tattaunawa da matasan tsawon shekaru biyu. A karshe, dattawan gari sun umurci matasan da su zauna su saurare ta, amma uku kacal suka amince su yi magana da ita.
Bayan kusan shekaru huɗu suna tattaunawa, dattawan ƙauyen sun yanke shawarar yin watsi da yanke. "Ta rinjayi mazan, da su kauye, cewa kowa zai sami koshin lafiya da wadata idan 'yan mata suka zauna a makaranta, sun yi aure daga baya kuma suka haihu ba tare da matsala ba. Saboda ba da shawararta, Leng'ete ita ce mace ta farko a ƙauyenta da aka ba wa Black Walking Stick, wanda ke nuna jagoranci, girmamawa da iko a cikin al'ummarta.
Sana'ar gwagwarmaya
[gyara sashe | gyara masomin]A cikin 2013, Leng'ete ta yi magana a Clinton Global Initiative (CGI) a New York game da kamfen ɗinta na dakatar da FGM. Ta kuma ba da TEDx Talk a Netherlands game da haƙƙin lafiyar jima'i da haihuwa. A shekarar 2014, dattawan Maasai, wadanda ke mulkin sama da mutane miliyan 1.5, sun bayyana kawo karshen yankan al’ada (FGM). Saboda kokarin da Leng’ete ta yi, ‘yan mata a cikin al’ummar Maasai suna zama mata ba tare da an yi musu yankan al’ada ba, suna ci gaba da karatunsu maimakon yin aure da wuri da haihuwar yara alhali su kansu har yanzu yara ne.
Tun daga 2014, Leng’ete tana aiki a matsayin jami’ar kula da ayyuka a karkashin shirin Alternative Rite of Passage (ARP) na Amref Health Africa a Kenya. Ta ke jagorantar shirin wayar da kai wanda ke yawo daga gari zuwa gari don shawo kan dattawa da shugabannin al’umma su bar ‘yan mata su guji “yankan al’ada” su ci gaba da karatu.
"Aikin Leng’ete a matsayin jami’a tare da Amref Health Africa ya ceci akalla ‘yan mata 15,000 daga yankan al’ada da kuma auren wuri."
Leng'ete ya ci gaba da aiki tare da Amref Health Africa don ilimantar da matasa game da lafiyar jima'i da haifuwa da haƙƙoƙin haƙƙin jima'i da haifuwa. “Duk da cewa Kenya ta haramta yanke hukuncin a shekarar 2011 kuma mutanen Maasai sun yi watsi da shi a shekarar 2014, amma dokar tana da wahala a aiwatar da ita, musamman a yankunan karkara. Ayyukan Leng'ete na da mahimmanci wajen yada sako game da FGM. "Muna buƙatar samun ƙarin shugabannin siyasa, ƙarin dattawa, ƙarin mata, ƙarin maza, ƙarin maza, ƙarin 'yan mata, ƙarin masu kaciya," in ji Leng'ete. "Muna buƙatar isa ga mutane da yawa ta hanyar tattaunawa tsakanin al'umma da aiki tare." [2]
Leng'ete ta kasance wadda ta samu lambobin yabo da dama tun daga shekarar 2015 saboda aikin da take yi na dakatar da FGM. Mujallar Time ta ba ta suna ɗaya daga cikin 100 Mafi Tasirin Mutane na 2018 don aikinta tare da al'ummomin Maasai a Kenya don kawo ƙarshen aikin FGM.
Ita ce marubuciyar littafin tarihin rayuwarta mai suna The Girls in the Wild Fig Tree: How I Fought to Save Myself, My Sister, and Thousands of Girls Worldwide, wanda kamfanin Little, Brown and Company ya wallafa a shekarar 2021.
Kyaututtuka da karramawa
[gyara sashe | gyara masomin]- 2015: Kyautar Mace Mai Ƙarfafawa daga Ma'aikatar Juyin Juya Hali ta Kenya [3]
- 2016: Wanda ya karɓi kyautar Mandela Washington Fellowship don Shugabannin Matasan Afirka. [3]
- 2018: An gane shi a matsayin ɗaya daga cikin shugabannin matasa na duniya 300 ta hanyar Mata masu bayarwa
- 2018: An ba da lambar yabo ta Annemarie Madison don jajircewarta na dakatar da FGM. [3]
- 2018: Suna ɗaya daga cikin mutane 100 mafi tasiri a cikin mujallar Time Magazine
- 2018: 100 Mafi Tasirin Matasan Kenya - Avance Media [4]
- 2022: Laureate Freedom from Want Award [5]
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]- ↑ Capo Chici, Sandro (31 October 2016). "Nice Nailantei Leng'ete, champion of the fight against excision". Nofi. Archived from the original on 3 July 2018. Retrieved 28 August 2018.
- ↑ Sheppard, Elena (25 July 2018). "This 27-year-old Maasai woman helped 15,000 girls escape 'the cut'". Yahoo Lifestyle. Retrieved 30 August 2018.Sheppard, Elena (25 July 2018).
- ↑ 3.0 3.1 3.2 "Anti-Fgm Ambassador Selected for the 2016 YALI training". Amref Health Africa. 23 February 2017. Archived from the original on 31 August 2018. Retrieved 30 August 2018."Anti-Fgm Ambassador Selected for the 2016 YALI training" Archived 2018-08-31 at the Wayback Machine.
- ↑ Gichovi, Murugi (4 February 2019). "Larry Madowo, Natalie Tewa, Njugush celebrated in the Most Influential Young Kenyans list". The Sauce.
- ↑ "Nice Nailantei Leng'ete - Laureate Freedom from Want Award 2022". Roosevelt Four Freedoms. Roosevelt Foundation. Retrieved 13 June 2023.