Nezihe Muhiddin
Nezihe Muhiddin
| |
|---|---|
| |
| Bayani na sirri | |
| An haife shi | 1889Constantinople, Daular Ottoman |
| Ya mutu | 10 Fabrairu 1958 (shekaru 68-69) Istanbul, Turkiyya |
| Ƙasar | Turkiyya |
| Aiki | Mai fafutuka, ɗan jarida, marubuci |
Nezihe Muhiddin Tepedelengil (1889 - 10 Fabrairu 1958 [1]) 'yar gwagwarmayar kare hakkin mata ce ta Turkiyya, mai ba da izini, ɗan jarida, marubuciya kuma shugaban siyasa.
A cikin karni na 20 na Daular Ottoman, Nezihe Muhiddin ta kasance majagaba na ƙungiyar mata wacce ta yi yaƙi don tabbatar da amincewa da haƙƙin siyasa na mata bayan ayyana mulkin jamhuriya. Ta zama ɗaya daga cikin manyan sunayen mata na First Wave Republican . [1] Ko da kafin kafa Jam'iyyar Jama'ar Republican, Nezihe Muhiddin ta kammala kafa Jam'idar Jama'ar Mata (KHF) a 1923 [1] kuma ta zama wanda ya kafa jam'iyyar siyasa ta farko a Turkiyya. Ta kuma yi aiki a matsayin shugabar kungiyar mata tsakanin 1924 da 1927 [1] kuma ta taimaka wajen kafa mujallar da ake kira Turk Kadin Yolu .
Ita marubuciya ce wacce ta rubuta litattafai 20, labaru 300, wasanni, allo, operettas.
Rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]Rayuwa ta farko da ilimi
[gyara sashe | gyara masomin]An haife ta ne a Kandilli, Istanbul a shekara ta 1889. Ita 'yar mai gabatar da kara ce kuma alƙalin mai aikata laifuka Mista Muhiddin . [1] Ta kammala karatunta da darussan daga malamai masu zaman kansu kuma ba ta sami ilimi mafi girma ba.[2] Ta yi karatu a asirce a gida kuma ta koyi Farisa, Larabci, Jamusanci, Faransanci. Tun daga farkon shekarunta na matashi, ta girma tana da alhakin batutuwan siyasa da zamantakewa da kuma yanayin kasancewa mace.[3] Dan uwan Nezihe Muhiddin da muhawara da muhawari na mahaifiyarta game da wallafe-wallafen da matsalolin zamantakewa sun jagoranci hanyar akidar Muhiddin.[4]
Ta bayyana cewa tana ganin mafi girman gudummawa dangane da ilimi daga dan uwanta Nakiye Hanım. A cewarta, Nakiye Hanım mace ce mai misali ta Turkiyya wacce ta fuskanci irin mace ta zamani, don haka tunaninta yana ɗauke da alamomi da yawa daga gare ta.[1]
Ta ci gaba da amfani da sunan mahaifiyar mahaifinta, Muhiddin, a cikin ayyukanta na wallafe-wallafen maimakon sunan mahaifiyar mijinta na biyu.[2]
Ayyuka da wallafe-wallafen
[gyara sashe | gyara masomin]Ita ce ta kafa jam'iyyar farko ta Jamhuriyar Turkiyya, Kadınlar Halk Fırkası (Jam'iyyar Jama'a ta Mata ko Jam'iyyar Jamaʼar Mata) a watan Yulin 1923. An kafa KHF ne don kare hakkin siyasa da zamantakewar mata. Saboda halin da ake ciki na siyasa a lokacin, gwamnatin Turkiyya ta zamani ba ta amince da shi a hukumance ba.
Muhiddin daga nan ya kafa Turk Kadınlar Birliği (Kungiyar Mata ta Turkiyya) tare da Latife Bekir, kuma ya shirya littafin mata.[3] Türk Kadınlar Birliği ya ci gaba da matsawa don daidaito na siyasa. A shekara ta 1927 kungiyar ta yanke shawarar inganta dan takarar mata don kare hakkin mata a majalisa, amma bai yi nasara ba.
Ta shafe rayuwarta tana aiki don inganta ingancin rayuwar matan Turkiyya.
Nezihe Muhiddin ya rubuta litattafan da suka yi nazarin matsalolin mata kuma suka soki halayen maza a cikin aure.[4] Littafinta na farko, "Şebâb-ı Tebah" (Matasa Masu Rashin Rashin Rikici), an buga shi a shekarar 1911. Muhiddin ta fara aikinta tana da shekaru ashirin kuma ta yi ayyuka da yawa.[1] Ta rubuta labarai a cikin mujallu da jaridu, daya daga cikin muhimman ayyukan daga cikinsu shine Kadın Yolu Dergisi tsakanin 1925 da 1926. A duk rayuwarta, ta rubuta litattafai 20, labaru 300, wasa, operettas, allo. Ta fassara ayyukan marubutan duniya kamar Goethe da Edgar Allan Poe .
A shekara ta 1913, ta shiga cikin kafa kungiyar agaji mai suna "Turkish Ladies Protection Association" kuma ta zama sakatariyar kungiyar. Bugu da ƙari, ta kasance ɗaya daga cikin waɗanda suka kafa reshen mata na "Donanma Cemiyeti" wanda aka kafa don tallafawa rundunar sojan ruwa ta Ottoman.[4] Koyaya, lokacin da take yin aikin sadaka, babban batun da take ciki shine hadin kan mata da kuma shiga cikin rayuwar siyasa.
Muhiddin, a cikin aikinta da ake kira Turkish Women, ta bayyana cewa ta koyi ra'ayin mata daga matan da ta girma a cikin wannan mahalli kuma an tsara ayyukanta ta hanyar ciyar da ra'ayoyinsu.[1]
Ta yi aiki a matsayin Darakta na İttihad ve Terakki Kız Sanayi Mehteb kuma ta buga litattafai da labarai da yawa. Ta ɗauki mukamai masu mahimmanci a ƙungiyoyi, ikilisiya, da al'ummomin da mata suka kafa. A cikin 1927, Ƙungiyar ta zaɓa don ciyar da namiji mai takara don majalisa, wanda ya ƙare da rashin tasiri. A wannan shekarar ne aka zargi Nezihe Muhiddin da wulakanta shi a matsayin kujerar kungiyar kuma dole ta bar mukaminta. Kungiyar matan Turkiyya ta wargaje a shekara ta 1935, kuma an gayyace ta ta shiga cikin majalisar wakilan jama'a, kamar sauran kungiyoyi masu cin gashin kansu. [5]
An yi wa Nezihe Muhiddin barazana, an yi watsi da ita, kuma an watsar da ita ta hanyar jerin gurfanar da ita, daga hukumomin jihar da kuma abokan aikinta mata.[6] A sakamakon tsoratar da manufofin sharewa na wannan lokacin, ba ta iya shiga cikin ayyukan siyasa ba bayan shekarun 1930 kuma ta mai da hankali kan asalin marubucinta. Ta rubuta labaru da litattafai da yawa.
A ranar 10 ga Fabrairu, 1958, ta mutu a asibitin mahaukaci da ke Istanbul . [1]
Wallafe-wallafe
[gyara sashe | gyara masomin]Littattafai
[gyara sashe | gyara masomin]- Şebab-ı Tebah (Matasan da suka ɓace)
- Benliğim Benindir (Manufar kaina ne)
- Güzellik Kraliçesi (Sarauniyar Kyau)
- Boz Kurt (The Grey Wolf)
- İstanbul'da Bir Landru (A LLandru a Istanbul
- Ateş Böcekleri (Fireshin Wuta)
- Bir Aşk Statis Bitti (Wannan shine Yadda Ƙaunar ta Ƙarshe)
- Çıplak Model (The Naked Model)
- İzmir Çocuğu(YYaron Izmir
- Avare Kadın (Mace mai banƙyama)
- Bir Yaz Geydicesi (Yana da Dare na bazara)
- Çıngıraklı Yılan (The Rattlesnake)
- Kalbim Senindir (Zuciyata Na Kai ne)
- Sabah Oluyor (Yana juya Ya zama Dafiya)
- Gene Gele puren (Za ku dawo)
- Kalbim Sus! (Shush, Zuciyata, Shush!)
- Türk Kadını (Matar Turkiyya)
Manazarta
[gyara sashe | gyara masomin]Ƙarin karantawa
[gyara sashe | gyara masomin]- " Nezihe Muhitin ve Türk Kadini, na Ayşegül Baykan & Belma Ötüş Baskett. Iletisim ne ya buga shi, 1999
- Nezihe Muhiddin: mai kare hakkin mata na Ottoman Turkiyya" na Yaprak Zihnioglu.
- An yi amfani da shi a matsayin mai suna Nezihe Muhiddin, wanda ya faru a matsayin mai ba da labari. na Yaprak Zihnioğlu, Metis Yayınları 2003
- Nezihe Muhiddin külliyatı na Yaprak ZihnioğluYaprak Zihnioğlu ne ya rubuta
- Osmanlı Kadın Hareketi ta Serpil Çakır
Haɗin waje
[gyara sashe | gyara masomin]- Tushen Tarihi na Ƙungiyar Mata ta Turkiyya
- Tsohon 'yan gwagwarmayar Ottoman da farkon Turkiyya. Labarin jaridar Yeni Şafak a cikin Turkiyya.
- Ƙungiyar Mata ta Ottoman, labarin Turkiyya a cikin Jaridar Radikal
- Muhiddin, rayuwa da littattafai. Labarin Jaridar Radikal a cikin Turkiyya.
- Bir milletin nisvânı, ya yi amfani da shi a cikin fassarar. Labarin SesOnline na Ayse Hur a cikin Turkiyya
- Kadın Olmanın Günahı / The Sin of Being a Woman on IMDb
- ↑ 1.0 1.1 1.2 1.3 Erkmen Güngördü, Sedef (2019). "NEZİHE MUHİDDİN AND HER IDEAL". Third Sector Social Economic Review. 54: 1496–1510. doi:10.15659/3.sektor-sosyal-ekonomi.19.09.1169. S2CID 239390581 Check
|s2cid=value (help). - ↑ "Kadın haklarına adanmış bir ömür: Nezihe Muhiddin | Örnek Kadınlar | Lacivert Dergi". www.lacivertdergi.com. Retrieved 2020-12-28.
- ↑ "World News about Women". The Woman Citizen. 10 (12): 31. March 1926.
- ↑ 4.0 4.1 "Yıldıray Oğur - Tatava yapınca üzerine basılıp geçilmiş bir kadının hikâyesi... - #TG". www.turkiyegazetesi.com.tr (in Harshen Turkiyya). Retrieved 2020-12-28.
- ↑ Öztürkmen, Arzu (2013). "The Women's Movement under Ottoman and Republican Rule: A Historical Reappraisal". Journal of Women's History (in Turanci). 25 (4): 255–264. doi:10.1353/jowh.2013.0039. ISSN 1527-2036. S2CID 144750485.
- ↑ Öztürkmen, Arzu (2013). "The Women's Movement under Ottoman and Republican Rule: A Historical Reappraisal". Journal of Women's History (in Turanci). 25 (4): 255–264. doi:10.1353/jowh.2013.0039. ISSN 1527-2036. S2CID 144750485.