Jump to content

Ore

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

{Databox}} Ore dutse ne na halitta ko laka wanda ke ƙunshe da ma'adanai ɗaya ko fiye masu mahimmanci, yawanci gami da karafa, wanda aka tattara sama da matakan baya, kuma hakan yana iya yiwuwa ta tattalin arziƙi ga nawa da sarrafawa.[1][2][3] Matsayin ma'adinai yana nufin ƙaddamar da abubuwan da ake so a ciki. Dole ne a auna darajar karafa ko ma'adinan da dutsen ya kunsa da farashin hakowa don sanin ko yana da isassun darajar da za a iya hakowa don haka ana daukarsa a matsayin ma'adinai.[4]Hadadden tama ita ce wadda ke dauke da ma'adinai masu kima fiye da guda daya.

Ma'adanai na sha'awa gabaɗaya oxides, sulfides, silicates, ko ƙarfe na asali kamar jan ƙarfe ko zinariya.[5] Jikin Ore ana samun su ta hanyoyi daban-daban na tsarin ƙasa gabaɗaya ana magana da su azaman asali na tama kuma ana iya rarraba su bisa nau'in ajiya. Ana hako ma’adanin ne daga doron qasa ta hanyar hako ma’adanai da kuma bi da su ko kuma a tace su, sau da yawa ta hanyar narkewa, don fitar da karafa ko ma’adanai masu daraja[6] Wasu ma'adanai, dangane da abun da ke ciki, na iya haifar da barazana ga lafiya ko kewayen halittu.

Kalmar ore ta samo asali ne daga Anglo-Saxon, ma'ana dunƙule na ƙarfe.

Gangu da wutsiya

[gyara sashe | gyara masomin]

Gangu da wutsiya

A mafi yawancin lokuta, ma'adinai ba ta ƙunshi ma'adinai guda ɗaya ba, amma an haɗa ta da wasu ma'adanai masu mahimmanci da kuma duwatsu da ma'adanai marasa amfani ko mara amfani. Bangaren ma'adanin da ba a so a fannin tattalin arziki kuma wanda ba za a iya kauce masa ba wajen hakar ma'adinai ana kiransa gangue.[7] An raba ma'adinan ma'adinai masu mahimmanci daga ma'adinan gangue ta hanyar flotation, maida hankali, lantarki ko hanyoyin maganadisu, da sauran ayyukan da aka sani.

  1. Jenkin, Gawen R. T.; Lusty, Paul A. J.; McDonald, Iain; Smith, Martin P.; Boyce, Adrian J.; Wilkinson, Jamie J. (2014). "Ore deposits in an evolving Earth: an introduction". Geological Society, London, Special Publications. 393 (1): 1–8. doi:10.1144/sp393.14. ISSN 0305-8719. S2CID 129135737.
  2. Neuendorf, K.K.E.; Mehl, J.P. Jr.; Jackson, J.A., eds. (2011). Glossary of Geology. American Geological Institute. p. 799.
  3. Ore". Encyclopædia Britannica. Retrieved 2021-04-07.
  4. Hustrulid, William A.; Kuchta, Mark; Martin, Randall K. (2013). Open Pit Mine Planning and Design. Boca Raton, Florida: CRC Press. p. 1. ISBN 978-1-4822-2117-6. Retrieved 5 May 2020.
  5. Wills, B. A. (2015). Wills' mineral processing technology : an introduction to the practical aspects of ore treatment and mineral recovery (8th ed.). Oxford: Elsevier Science & Technology. ISBN 978-0-08-097054-7. OCLC 920545608.
  6. Hustrulid, William A.; Kuchta, Mark; Martin, Randall K. (2013). Open Pit Mine Planning and Design. Boca Raton, Florida: CRC Press. p. 1.
  7. Neuendorf, K.K.E.; Mehl, J.P. Jr.; Jackson, J.A., eds. (2011). Glossary of Geology. American Geological Institute. p. 799.