Jump to content

Sìleas a Ceapaich

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

 

Sìleas a Ceapaich
Rayuwa
Haihuwa Lochaber (en) Fassara, 1660
ƙasa Kingdom of Great Britain (en) Fassara
Mutuwa 1729
Karatu
Harsuna Scottish Gaelic (en) Fassara
Sana'a
Sana'a maiwaƙe da marubuci
Artistic movement waƙa

Sìleas a Ceapaich (wanda aka fi sani da Cicely Macdonald na Keppoch, Silis na Keppoch), Sìleas MacDonnell ko Sìleas Nic Dhòmhnail a Ceapaich) mawakiya ce na Scotland wanda aka rubuta da suka tsira sun kasance gudummawa marar mutuntunwa ga wallafe-wallafen Gaelic na Scotland. Ta rayu tsakanin kusan shekarar ta 1660 da 1729. Sunan da aka ba ta Sìleas an Anglicised daban-daban kamar Cicely ko Julia .

Sìleas was born into the Scottish nobility (Script error: The function "langx" does not exist.) of the Gàidhealtachd of Scotland. She was the daughter of the 15th Chief of Clan MacDonald of Keppoch, Archibald (Gilleasbuig) Macdonald, and Mary Macmartin of the Macmartin branch of Clan Cameron. Her brother Coll was 16th Chief. Although the Clan had lost some of its status, they were still considered to be part of the upper levels of Gaelic society. She grew up in Lochaber.

A shekara ta 1685, ta auri Alexander Gordon na Camdell, mai mallakar Duke na Gordon, kuma ta rayu sauran rayuwarta a Beldorney Castle, Banffshire . An san ta da aƙalla 'ya'ya takwas, maza biyar da mata uku.

Masanin kimiyya Colm Ó Baoill ya tuna abin da muka sani game da ita daga al'adar baki ta yankin:

"[...] a cikin ƙuruciyarta ta kasance mai ban sha'awa, mai ban dariya kamar yadda aka rubuta shi a Turanci: kuma ba a san cewa babu gaskiya ba; akwai mutane da suka yi imanin cewa ɗanta na fari ɗan banza ne. Bakin ba zai gaya mana abin da tasirin auren Siléas (a cikin 1685) ya yi a kan wannan beadra [watakila daga Gàidhlig "beadarach" ma'anar "cikin nishaɗi, mai ban shaʼawa"), amma an ce tana da 'tutuwa' tare da halayenta, ta zama mai addini kuma ta fara rubuta waƙoƙi a can ba.[1]

Ta fi shahara da waƙoƙi 23 da ta rubuta a cikin harshen Gaelic na Scotland. Yawancin waƙoƙinta na siyasa ne, suna da jigon Jacobite mai ƙarfi. Sauran sun haɗa da gunaguni na adawa da yaki ga abokai da aka kashe a cikin tashin hankali na Jacobite na lokacin, shawara mai ban dariya ga mata marasa aure, da kuma Waƙoƙin Kirista na ibada. Daga cikin waƙoƙin Jacobite da aka danganta da ita ita ce Tha mi ne chadal, "Ina barci", wanda ke da alaƙa da iska ta Irish Táimse im' chodladh . Waƙarta da aka fi sani da ita ita ce waƙarta ta 1723 ga Alasdair Dubh, 11th Chief of Clan MacDonald of Glengarry, Barda ke yabo marigayi don bin ka'idar halayyar da aka saba buƙata daga wani Shugaba dangin Scotland kuma ya dawo da waƙoƙin Tsohon Irish wanda aka danganta ga almara Amergin Glúingel. Kamar sauran ayyukanta, da alama an yi wa masu sauraron Jacobite musamman a cikin rassa daban-daban na Clan Donald.

Ita ce babbar mawakiyar yaki a cikin tashin hankali na farko na Jacobite na 1715 amma kuma an san ta da Waƙoƙin Kirista kamar "Hymn On The Death Of Her Husband And Daughter".[2]

To The Army of the Earl of Mar or Song on the Battle of Sherriffmuir
Ga Sojojin Earl na Mar ko Song a yakin Sherriffmuir

Her surviving poems are in a mixture of classical Gaelic syllabic metres (Dán Díreach) and the newer stressed metres (Script error: The function "langx" does not exist.), and were clearly intended to be sung, with some being based on popular folk song tunes of the time.

  1. "BBC ALBA – Bliadhna nan Òran – Òrain : Sgrìobhaichean, Sìleas NicDhòmhnaill (Sìleas na Ceapaich)". www.bbc.co.uk (in Kʼabilan Scots Gaelic). Retrieved 2024-01-25.
  2. "BBC ALBA – Bliadhna nan Òran – Òrain : Sgrìobhaichean, Sìleas NicDhòmhnaill (Sìleas na Ceapaich)". www.bbc.co.uk (in Kʼabilan Scots Gaelic). Retrieved 2024-01-25.