Jump to content

Tony Momoh

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Tony Momoh
Rayuwa
Haihuwa Auchi (mul) Fassara, 27 ga Afirilu, 1939
ƙasa Najeriya
Mutuwa Abuja, 1 ga Faburairu, 2021
Karatu
Makaranta Jami'ar jahar Lagos
Jami'ar Najeriya, Nsukka
Harsuna Turanci
Pidgin na Najeriya
Sana'a
Sana'a lauya, ɗan jarida, ɗan siyasa, marubuci da minista

Prince Tony Momoh (27 Afrilu 1939 - 1 Fabrairu 2021)[1] ɗan jarida ne ɗan Najeriya kuma ɗan siyasa wanda ya kasance Ministan Labarai da Al'adu na Najeriya (1986-1990) a lokacin mulkin soja na Janar Ibrahim Babangida.[2]

Haihuwa da karatu

[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Momoh a ranar 27 ga Afrilu 1939 a Auchi, jihar Edo, ta asalin Edo.[3] Shi ne ɗa na 165 na sarki Momoh na Auchi.[4]

Ya halarci Makarantar Gwamnati Auchi (1949-1954) da Makarantar Anglican Okpe (1954). Momoh ya kasance malami a Makarantar Anglican, Auchi (Janairu-Disamba 1955) kuma Shugaban Makarantar Anglican, Ubuneke, Ivbiaro, Karamar Hukumar Owan (Janairu 1958 - Disamba 1959).[5]

Ya tafi Kwalejin Horar da Malamai ta Lardi da ke Abuja da Jihar Edo da Kwalejin Malamai ta Gwamnati da ke Abraka a Yankin Yamma (1960-1961).

Daga baya, a lokacin da yake aiki a jaridar Daily Times a ranar Asabar, ya halarci Jami'ar Najeriya, Nsukka (Satumba 1964 - Oktoba 1966) inda ya sami digiri a fannin sadarwa na Mass Communication, sannan ya karanta Jami'ar Legas, inda ya karanta fannin shari'a.

Ya halarci Makarantar Shari'a ta Najeriya, Legas (Oktoba 1974 - Mayu 1975), kuma an kira shi zuwa mashaya a watan Yuni 1975.[6]

Aikin Jarida

[gyara sashe | gyara masomin]

Momoh ya fara aikin jarida a matsayin babban edita a Daily Times[7] a cikin Oktoba 1962, yana tasowa a hankali har ya zama Edita kuma mataimakin babban manaja (Yuni 1976 - Mayu 1980).[8]

A cikin watan Yunin 1979, a lokacin da ake shirin rikidewa daga mulkin soja zuwa mulkin farar hula a farkon jamhuriya ta biyu ta Najeriya, Momoh ya ce game da ‘yan takarar shugaban kasa biyar: “Duk daya ne... Za ta rikide ta zama takara ta mutumtaka”[9]

A shekarar 1981, Majalisar Dattawan Najeriya karkashin jagorancin Joseph Wayas ta gayyaci Momoh domin ya raina shi. Wannan ya haifar da babbar gardama ta shari’a inda Momoh ya yi nasarar cewa a matsayinsa na dan jarida, kundin tsarin mulkin Nijeriya ya ba shi ikon rike gwamnati a kowane lokaci.[10]

A Tony Momoh v. Kakakin Majalisar Wakilai (1982) an yi imanin cewa mutum yana da damar ƙin bayyana tushen bayanansa.[11]

Sai dai a majalisar dattijai Tony Momoh (1983) kotun daukaka kara ta ce jarida ba ta hudu ba ce ta gwamnati. Mawallafin jarida ba shi da kariya ta musamman kuma ana iya umurtar ’yan jarida da su bayyana madogararsa a wasu lokuta.[12]

  1. Iniobong, Iwok (1 February 2021). "Life and times of Tony Momoh". BusinessDay.ng. Archived from the original on 1 February 2021
  2. "A National Bibliotherapist & Cultural Engineer". Tony Momoh. Archived from the original on 4 February 2013. Retrieved 18 June 2011
  3. "Chief Tony Momoh". Edo World. Retrieved 18 June 2011.
  4. OBITUARY: Tony Momoh, the 165th child of Edo monarch who defended Buhari till he died". Daily Trust. 2 February 2021. Retrieved 9 July 2021
  5. Biography – Positions held before being a Journalist". Tony Momoh. Archived from the original on 4 February 2013. Retrieved 18 June 2011
  6. "Biography – Education and Qualifications". Tony Momoh. Archived from the original on 4 February 2013. Retrieved 18 June 2011
  7. "Tony Momoh (1939 – 2021)". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News. 19 February 2021. Retrieved 18 March 2022
  8. "Biography – Consultancies". Tony Momoh. Archived from the original on 4 February 2013. Retrieved 13 May 2011
  9. Nigeria Prepares for 1st Presidential Election". Jet. 56 (15). Johnson Publishing Company: 18. 28 June 1979. ISSN 0021-5996.
  10. Duro Onabule (2 May 2008). "Senator Adesanya died since 2003". Daily Sun. Archived from the original on 26 February 2010. Retrieved 28 February 2010.
  11. ʻAbd Allāh Aḥmad Naʻīm (2003). Human rights under African constitutions: realizing the promise for ourselves. University of Pennsylvania Press. ISBN 0-8122-3677-7.
  12. Graybill & Thompson 1998, pp. 142