'Yancin Addini a Burundi

'Yancin Addini a Burundi
freedom of religion by country (en)
Bayanai
Ƙasa	Burundi

Kundin tsarin mulkin Burundi ya tanadi 'yancin yin addini, kuma gwamnati gaba daya tana mutunta wannan hakkin a aikace. Manufar gwamnati tana ba da gudummawa ga gudanar da addini gabaɗaya kyauta. A cikin wani bincike na Gwamnatin Amurka na 2007, babu rahotannin cin zarafi ko wariya bisa ga imani ko aiki na addini.

Alkaluman addini

Ƙasar tana da fadin 10,747 square miles (27,830 km²) da yawan jama'a 8,390,500. Ko da yake ba a samu kididdiga masu inganci kan mabiya kungiyoyin addinai daban-daban ba, amma majiya  an kiyasta yawan kiristoci ya kai kashi 67 cikin dari, yayin da Roman Katolika ke wakiltar rukuni mafi girma a kashi 62 cikin dari. Furotesta da Anglican masu aikin sun ƙunshi sauran kashi 5 cikin ɗari. Wakilin yankin mai tsarki ya yi kiyasin cewa yawan mabiya darikar Katolika ya kai kusan kashi 65 cikin dari. Kimanin kashi 23 cikin 100 na al'ummar kasar suna bin ka'idodin addini na asali na gargajiya; Wasu daga cikin ƙungiyoyin ƴan asalin ƙasar sun tallata magungunan HIV, AIDS da sauran cututtuka. An kiyasta yawan al'ummar musulmi ya kai kashi 10 cikin 100, yawancinsu suna zaune ne a cikin birane. Ahlus-Sunnah su ne mafi yawan al'ummar musulmi, saura kuma shi'a ne.

Ƙungiyoyin mishan na ƙasashen waje suna aiki a ƙasar.

Matsayin 'yancin addini

Tsarin doka da tsarin siyasa

Kundin tsarin mulkin da aka fitar a watan Maris na 2005 ya ba da ’yancin yin addini, kuma gwamnati gabaɗaya tana mutunta wannan ’yancin a aikace. Gwamnati a kowane mataki na kokarin kare wannan hakkin gaba daya kuma ba ta amince da cin zarafi na gwamnati ko masu zaman kansu ba. An haramta wariya a kan hukuncin addini. Doka ta 1992 da ta shafi ƙungiyoyin sa-kai, gami da ƙungiyoyin addini, ita ce ginshiƙin amincewa da rajistar ƙungiyoyin addini.

Babu addinin kasa.

Gwamnati ta bukaci kungiyoyin addini su yi rajista da Ma'aikatar Cikin Gida. Duk wata kungiya da ke da dabi’ar addini dole ne ta shigar da wadannan abubuwa zuwa ga ma’aikatar: ma’aikata ko alakarsu, kwafin dokokinta, adireshin hedkwatarta da ke kasar, adireshi a kasashen waje idan cibiyar addini ta gida ce reshe da bayanai game da hukumar gudanarwar kungiyar da wakilin shari'a. Idan wata ƙungiya mai ɗabi'a ta addini ta kasa yin rajista da Ma'aikatar, ana tunatar da wakilinta game da abin da ake bukata don yin hakan. Idan wakilin bai bi ba, an umurci wurin da ake yin ibada ko taron da a rufe sa. Duk da cewa ana iya daure wakilin cibiyar ko kungiyar addini na tsawon watanni 6 zuwa 5 saboda rashin bin wadannan umarni, amma a lokacin rahoton babu wani wakilin da ya samu wannan hukunci.

Gwamnati ta bukaci dukkan kungiyoyin addini su kasance da hedkwata a kasar.

Duk da yake babu wata doka da ta ke ba wa kungiyoyin addini harajin haraji, gwamnati ta kan yi watsi da haraji kan abubuwan da ake shigowa da su na addini da cibiyoyin addini ke amfani da su da kuma shigo da kayayyaki na addini da aka tsara don ci gaban zamantakewa. Ma’aikatar Kudi tana tattaunawa kan wannan keɓe bisa ga shari’a, kuma babu wata alama ta addini wajen ba da irin wannan keɓe.

Shugabannin manyan kungiyoyin addini ana ba su matsayin diflomasiyya. Ƙungiyoyin masu wa’azi na ƙasashen waje suna ɗaukaka imaninsu a fili. Gwamnati ta yi marhabin da taimakon raya kasa da suke bayarwa.

Gwamnati ta amince da kwanakin tsarkaka na Katolika, gami da zato, hawan hawan Yesu zuwa sama, Ranar Dukan tsarkaka, da Kirsimeti. A shekara ta 2005 kuma gwamnatin kasar ta amince da bukukuwan karamar Sallah a hukumance da kuma bukukuwan karshen watan Ramadan da kuma Idin Al-Adha da ake yi a karshen aikin Hajji.

Takurawa 'yancin addini

Manufar gwamnati da aiki sun ba da gudummawa ga gudanar da ayyukan addini gabaɗaya.

Cin zarafin 'yancin addini

Ba a san cin zarafi na 'yancin addini da Gwamnati ta yi a tsawon lokacin da wannan rahoto ya kawo ba.

A baya, an dauki jam'iyyar 'yantar da 'yan kabilar Hutu (PALIPEHUTU-FNL) da alhakin kashe mabiya addinai, ciki har da fararen hula biyar da suka halarci taron addini a lardin Bujumbura a watan Yunin 2005 da limamin Katolika Gerard. Nzeyimana a lardin Makamba a watan Oktoba 2004. Ba a tuhumi kowa a wadannan kashe-kashen ba.

Babu wani rahoto na fursunonin addini ko kuma wadanda ake tsare da su a kasar.

Tilastawa addini

Ba a sami rahotannin addinai da aka tilasta musu yin addini ba, gami da na wasu ƴan ƙasar Amurka waɗanda aka sace ko kuma aka ɗauke su ba bisa ƙa'ida ba daga Amurka, ko na kin barin irin waɗannan 'yan ƙasar a mayar da su Amurka.

Cin zarafin al'umma da nuna wariya

Ba a sami rahotannin cin zarafi ko nuna wariya na al'umma ba bisa imani ko aiki na addini.

Ra'ayin Ƙasashen Duniya

A shekarar 2022, Freedom House ta kimanta 'yancin addini na Burundi a matsayin 3 cikin 4, tare da lura cewa dangantaka tsakanin gwamnati da Cocin Katolika ta tabarbare a cikin 'yan shekarun nan.

Wani rahoto na shekarar 2021 ya nuna cewa gwamnati ta amince da kuma yi wa kungiyoyin addini rajista ta hanyar dokar 2014 da ke tafiyar da tsarin gudanar da ayyukan kungiyoyin addini, wanda ya ce dole ne wadannan kungiyoyin su yi rajista da ma’aikatar cikin gida.

Duba kuma

• Addini a Burundi
• Hakkin dan Adam a Burundi

Sources

• Ofishin Jakadancin Amirka na Demokraɗiyya, Haƙƙin Dan Adam da Ma'aikata . Burundi: Rahoton 'Yancin Addini na Duniya 2007 . Wannan labarin ya ƙunshi rubutu daga wannan tushe, wanda ke cikin jama'a .