Jump to content

Ngāti Pūkenga

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ngāti Pūkenga
iwi (en) Fassara
Bayanai
Ƙasa Sabuwar Zelandiya
Shafin yanar gizo ngatipukenga.com
Wuri
Map
 37°40′55″S 176°10′08″E / 37.682°S 176.169°E / -37.682; 176.169
Hoyon takarda mai maganar tauranga
mt maunganui

Ngāti Pūkenga ɗan Māori iwi ne wanda ke a Tauranga a cikin yankin Bay of Plenty na New Zealand . [1] Rohe (yankin kabilanci) ya kai zuwa Tsibirin Mayor / Tuhua da Waihi a arewa, zuwa Yankin Kaimai a yamma, kudu da Te Puke da Maketu a gabas, kuma yana da mallakar ƙabilanci a Whangārei, Hauraki da Maketu . [2]

Ngāti Pūkenga wani ɓangare ne na ƙungiyar Tauranga Moana iwi, wanda kuma ya haɗa da Ngāi Te Rangi da Ngāti Ranginui . Iwi ukun duka suna ɗaukan Mauao (Mt Maunganui) mai tsarki kuma suna raba abubuwa da yawa gaba ɗaya. Gaba ɗaya, iwi suna neman diyya daga Gwamnatin New Zealand saboda asarar da suka yi daga Yaƙin New Zealand amma har yanzu ba su nemi sulhu ba. [3]

Pūkenga shine kakan kakan iwi. Pūkenga zuriyar Mātaatua ne, kuma ya yi rayuwarsa a Ruatoki . Bayan mutuwarsa, mutanensa, waɗanda aka fi sani da Ngāti Hā, suka ƙaura zuwa gabas zuwa Pōtiki . Wannan ya haifar da ƙaura daga ƙabilar Rōmainohorangi. Daga baya, ƙabilar da aka yi gudun hijira, wadda yanzu ake kira Ngāti Te Rangihouhiri, ta nemi taimakon Ngāti Hā a yaƙi.

Don taimakonsu, Ngāti Pūkenga, kamar yadda aka san su a yanzu, an ba su fili a Tauranga, inda manyan ƙauyukansu ke tsaye a yau. Ngāti Pūkenga kuma ya sami fili da aka ba su a Hauraki, ƙauyen Manaia, inda zuriyar Ngāti Pūkenga kai tsaye, kuma Pūkenga kansa har yanzu ya rage. [3]

Hapu and marae

[gyara sashe | gyara masomin]

The iwi is made up of 8 hapū (sub-tribes): Ngāti Hinemotu, Ngāti Kiorekino, Ngāti Kohokino, Ngāti Te Matau, Ngāti Te Rākau, Ngāti Tōwhare, Ngāti Whakina da Te Tāwera. [1]

Hapū sun raba marae guda biyu (filayen taro) da wharenui (gidaje na haduwa):

  • Waitao Marae and Te Whetū o Te Rangi wharenui in Tauranga
  • Manaia Marae and Te Kou o Rehua wharenui in Manaia [1]

Te Tāwharau o Ngāti Pūkenga ita ce ƙungiyar gudanarwar da Gwamnatin New Zealand ta amince da ita don wakiltar Ngāti Pūkenga bayan yerjejeniyar Waitangi tare da Crown a ranar 7 ga Afrilun shekarar 2013. Amintaccen yana ƙarƙashin kulawar amintaccen mutum ɗaya daga kowane kainga huɗu: Pakikaikutu, Tokaanu, Manaia, da Tauranga. [1] Dan kungiyar Hauraki ne. [4] Tun daga shekara ta 2016, shugabar amintacciyar ita ce Jocelyn Mikaere-Hollis, babban manajan Areta Gray, kuma amintacciyar ta dogara ne a Tauranga. [5]

Ngāti Pūkenga Iwi ki Tauranga Trust ita ce ƙungiyar iwi da aka ba wa Ngāti Pūkenga ƙarƙashin Dokar Kamun Kifi na Māori, ƙungiyar iwi a cikin Maori Commercial Aquaculture Claims Settlement Act, ƙungiyar Tūhono, da ikon iwi da ke wakiltar Dokar Gudanar da Albarkatun Ngāti Pūkenga. Amana ce ta sadaka wadda wakilai shida daga iwi whānui ke tafiyar da ita. [1] Tun daga shekarar 2016, shugabar amintacciyar ita ce Rehua Smallman kuma ta dogara ne a Tauranga. [5]

Iwi yana da buƙatu a cikin yankin Bay of Plenty Council Council, Western Bay of Plenty Council Council da Majalisar birnin Tauranga . [1]

Moana Radio tashar rediyo ce ta iwi uku. Ana samunsa akan 1440 AM da 98.2 FM a cikin Tauranga da kuma faɗin Bay of Plenty . A baya Moana tana gudanar da ayyukan samari na zamani na Tahi FM tsakanin shekarata 2003 zuwa ƙarshen 2011.[6]

Fitattun mutane

[gyara sashe | gyara masomin]
  • John Atirau Asher, shugaban kabilar
  • Georgina Kingi, shugabar makaranta
  • Katherine Te Rongokahira Parata, dattijon kabilanci
  • Rahera Te Kahuhiapo, shugaban kabilanci
  • Joe Williams (alkali), Alkalin Kotun Koli
  • List of Māori iwi
  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "Rohe". tkm.govt.nz. Te Puni Kōkiri, New Zealand Government. Retrieved 2 March 2016. Cite error: Invalid <ref> tag; name "tkmentry" defined multiple times with different content
  2. "Ngāti Pūkenga Area of Interest from the Deed of Settlement" (JPG, 160KB). tkm.govt.nz. Te Puni Kōkiri. 7 April 2013. Retrieved 12 September 2016.
  3. 3.0 3.1 Black, Te Awanuiārangi (2006-09-26). "Tauranga Moana tribes". Te Ara – the Encyclopedia of New Zealand. Archived from the original on 6 January 2007. Retrieved 2007-04-17. Cite error: Invalid <ref> tag; name "teara-pukenga" defined multiple times with different content
  4. "Hauraki Collective". haurakicollective.maori.nz. Retrieved 12 September 2016.
  5. 5.0 5.1 "Ngāti Pukenga". ngatipukenga.com. Retrieved 12 September 2016. Cite error: Invalid <ref> tag; name "trust-pukenga" defined multiple times with different content
  6. "About Us". Moana Radio. Moana Communications. Archived from the original on 15 June 2015. Retrieved 14 June 2015.

Hanyoyin haɗi na waje

[gyara sashe | gyara masomin]