Ciwon huhu

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ciwon huhu
Description (en) Fassara
Iri lung disease (en) Fassara, lower respiratory tract infection (en) Fassara, pneumonitis (en) Fassara
cuta
Specialty (en) Fassara pulmonology (en) Fassara
infectious diseases (en) Fassara
Sanadi infection (en) Fassara, aspiration pneumonia (en) Fassara
smoking (en) Fassara
Symptoms and signs (en) Fassara tari, tachypnea (en) Fassara, zazzaɓi, dyspnea (en) Fassara, Tari jini, snoring (en) Fassara
chills (en) Fassara
Physical examination (en) Fassara chest radiograph (en) Fassara, computed tomography (en) Fassara
sputum culture (en) Fassara
Medical treatment (en) Fassara
Magani antibiotic (en) Fassara, antiviral drug (en) Fassara, oxygen therapy (en) Fassara, tobramycin (en) Fassara, albuterol / ipratropium (en) Fassara, sulfamethoxazole / trimethoprim (en) Fassara, tigecycline (en) Fassara, doxycycline (en) Fassara, voriconazole (en) Fassara, meropenem trihydrate (en) Fassara, tiotropium (en) Fassara, ciprofloxacin (en) Fassara, azithromycin (en) Fassara, budesonide/formoterol (en) Fassara, moxifloxacin (en) Fassara, ceftriaxone (en) Fassara, linezolid (en) Fassara, clarithromycin (en) Fassara, levofloxacin hemihydrate (en) Fassara, metronidazole (en) Fassara, rac-salbutamol (en) Fassara, cefepime (en) Fassara, cefuroxime (en) Fassara, vancomycin (en) Fassara, azithromycin (en) Fassara, dicloxacillin sodium (en) Fassara, tosufloxacin (en) Fassara da cefepime (en) Fassara
Identifier (en) Fassara
ICD-9-CM 483.8, 486, 484.8 da 483
ICD-10 J18.9
ICD-9 480, 481, 482, 483, 484, 485, 486 da 770.0
DiseasesDB 10166
MedlinePlus 000145
eMedicine 000145
MeSH D011014
Disease Ontology ID DOID:552

Ciwon huhu yanayi ne mai kumburin huhu da farko yana shafar kananan buhunan iska da aka sani da alveoli.[1][2] Alamun yawanci sun hada da wasu hadewar tari mai albarka ko bushewa, ciwon ƙirji, zazzabi, da wahalar numfashi.[3] Tsananin yanayin yana canzawa.[3]

Yawanci ana haifar da ciwon huhu ta hanyar kamuwa da kwayoyin cuta ko kwayoyin cuta kuma ƙasa da ƙasa ta wasu ƙananan kwayoyin cuta, wasu magunguna ko yanayi kamar cututtuka na autoimmune.[1][4] Abubuwan hadari sun hada da cystic fibrosis, cututtukan huhu na huhu (COPD), cutar sikila, asma, ciwon sukari, gazawar zuciya, tarihin shan taba, rashin iya tari (kamar bin bugun jini), da raunin garkuwar jiki.[5][6] Ana gano cutar sau da yawa akan alamomi da gwajin jiki.[7] X-ray na kirji, gwajin jini, da al'adun sputum na iya taimakawa wajen tabbatar da ganewar asali.[7] Ana iya rarraba cutar ta inda aka samo ta, kamar al'umma- ko asibiti da aka samo ko ciwon huhu mai alaka da lafiya.[8]

Akwai alluran rigakafi don hana wasu nau'ikan ciwon huhu.[9] Sauran hanyoyin rigakafin sun hada da wanke hannu da rashin shan taba.[9] Jiyya ya dogara da ainihin dalilin.[10] Ciwon huhu da aka yi imani da shi na kwayoyin cuta ana bi da shi da maganin rigakafi.[11] Idan ciwon huhu ya yi tsanani, gabaɗaya wanda ya kamu da cutar yana kwance a asibiti.[10] Ana iya amfani da maganin oxygen idan matakan oxygen yayi kasa.[11]

Kowace shekara, ciwon huhu yana shafar kusan mutane miliyan 450 a duk duniya (kashi 7% na yawan jama'a) kuma yana haifar da mutuwar kusan miliyan 4.[12][13] Tare da gabatar da maganin rigakafi da alluran rigakafi a cikin karni na 20, rayuwa ta inganta sosai.[12] Duk da haka, a kasashe masu tasowa, da ma a cikin manya, kanana da masu fama da rashin lafiya, ciwon huhu ya kasance kan gaba wajen mutuwa.[12][14] Ciwon huhu yakan gajarta lokacin wahala tsakanin waɗanda ke kusa da mutuwa don haka ana kiransa "abokin tsohon".[15]

Takaitaccen bidiyon jagora (rubutun)

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 McLuckie, A., ed. (2009). Respiratory disease and its management. New York: Springer. p. 51. ISBN 978-1-84882-094-4.
  2. Leach, Richard E. (2009). Acute and Critical Care Medicine at a Glance (2nd ed.). Wiley-Blackwell. ISBN 978-1-4051-6139-8.
  3. 3.0 3.1 Ashby, Bonnie; Turkington, Carol (2007). The encyclopedia of infectious diseases (3rd ed.). New York: Facts on File. p. 242. ISBN 978-0-8160-6397-0. Retrieved 21 April 2011.
  4. Jeffrey C. Pommerville (2010). Alcamo's Fundamentals of Microbiology (9th ed.). Sudbury, MA: Jones & Bartlett. p. 323. ISBN 978-0-7637-6258-2.
  5. "Who Is at Risk for Pneumonia?". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 7 March 2016. Retrieved 3 March 2016.
  6. "Complications and Treatments of Sickle Cell Disease | CDC". Centers for Disease Control and Prevention (in Turanci). 12 June 2019. Retrieved 6 May 2020.
  7. 7.0 7.1 "How Is Pneumonia Diagnosed?". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 7 March 2016. Retrieved 3 March 2016.
  8. "Types of Pneumonia". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 5 February 2016. Retrieved 2 March 2016.
  9. 9.0 9.1 "How Can Pneumonia Be Prevented?". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 7 March 2016. Retrieved 3 March 2016.
  10. 10.0 10.1 "What Is Pneumonia?". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 29 February 2016. Retrieved 2 March 2016.
  11. 11.0 11.1 "How Is Pneumonia Treated?". NHLBI. 1 March 2011. Archived from the original on 6 March 2016. Retrieved 3 March 2016.
  12. 12.0 12.1 12.2 Ruuskanen O, Lahti E, Jennings LC, Murdoch DR (April 2011). "Viral pneumonia". Lancet. 377 (9773): 1264–75. doi:10.1016/S0140-6736(10)61459-6. PMC 7138033. PMID 21435708.
  13. Lodha R, Kabra SK, Pandey RM (June 2013). "Antibiotics for community-acquired pneumonia in children". The Cochrane Database of Systematic Reviews. 6 (6): CD004874. doi:10.1002/14651858.CD004874.pub4. PMC 7017636. PMID 23733365.
  14. George, Ronald B. (2005). Chest medicine : essentials of pulmonary and critical care medicine (5th ed.). Philadelphia: Lippincott Williams & Wilkins. p. 353. ISBN 978-0-7817-5273-2.
  15. Eddy, Orin (Dec 2005). "Community-Acquired Pneumonia: From Common Pathogens To Emerging Resistance". Emergency Medicine Practice. 7 (12).