Hankalin yanayi

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Hankalin yanayi
Bayanai
Ƙaramin ɓangare na physical quantity (en) Fassara
ISQ dimension (en) Fassara
Shafin abubuwan da ke ƙayyade ƙimar yanayi. Bayan ƙara matakan CO2, akwai dumi na farko. Wannan ɗumamar yana samun ƙaruwa ta hanyar tasirin sakamako mai tasiri. Bayanai na karfafa kansu sun haɗa da narkewar ƙanƙara mai nuna hasken rana, da ƙarancin ruwa da ke ƙaruwa matsakaita tururin ruwa mai iska (iskar gas).

Hankalin yanayi, gwargwadon yadda yanayin duniya zai sanyaya ko dumi bayan canjin tsarin yanayi, misali, nawa zai dumama don ninkawa a cikin carbon dioxide (CO2) maida hankali.[1] A cikin maganganun fasaha, fahimtar yanayin sauyin yanayi shine matsakaicin canjin yanayin Duniyar saboda martani ga canje-canje a tilasta tilas, bambanci tsakanin makamashi mai shigowa da mai fita a Duniya.[2] Hankalin yanayi shine babban ma'auni a kimiyyar yanayi,[3] da kuma yanki mai da hankali ga masana kimiyyar yanayi, wadanda ke son fahimtar sakamakon karshe na canjin yanayin anthroprogenic.

Ƙasa ta dumi a matsayin sakamakon kai tsaye na ƙaruwar yanayin CO2, kazalika da karin yawan sauran iskar gas mai guba kamar su nitrous oxide da methane. Karuwa yanayin zafi yana da tasiri na biyu kan tsarin sauyin yanayi, kamar haɓaka tururin ruwa na yanayi, wanda shi ma gas ne mai gurɓataccen yanayi. Saboda masana kimiyya ba su san ainihin ƙarfin waɗannan bayanan yanayi ba, yana da wuya a iya faɗi daidai adadin dumamar da zai samu sakamakon ƙaruwar da aka bayar a cikin yawan iskar gas. Idan ƙwarewar yanayi ta kasance ta ɓangaren ƙididdigar kimiyya, ƙimar Yarjejeniyar Paris na iyakance ɗumamar yanayi zuwa ƙasa da 2°C (3.6°F) zai yi wuya a cimma shi.[4]

Manyan nau'ikan biyu na fahimtar yanayi sune gajeren lokaci "amsar yanayi mai wucewa", ƙaruwar matsakaicin matsakaicin duniya wanda ake tsammanin ya faru a lokacin da yanayin iska na CO2 maida hankali ya ninka; da "daidaituwar yanayin yanayi", mafi girman lokaci na karuwa a matsakaicin matsakaicin yanayin duniya da ake tsammanin zai faru bayan tasirin CO2 ninki biyu natsuwa sun sami lokaci don isa matsayin kwari. Yawanci ana fahimtar yanayin yanayi ta hanyoyi guda uku; ta yin amfani da lura kai tsaye na yanayin zafin jiki da matakan iskar gas mai ɗaukar hayaki da aka ɗauka lokacin shekarun masana'antu; ta amfani da zafin jiki kai tsaye kai tsaye da sauran ma'aunai daga abubuwan da suka gabata na duniya; da kuma samfurin abubuwa daban-daban na tsarin yanayi tare da kwamfutoci.

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "What is 'climate sensitivity'?". Met Office (in Turanci). Retrieved 2020-02-14.
  2. PALAEOSENS Project Members (November 2012). "Making sense of palaeoclimate sensitivity" (PDF). Nature. 491 (7426): 683–691. Bibcode:2012Natur.491..683P. doi:10.1038/nature11574. hdl:2078.1/118863. PMID 23192145. S2CID 2840337.
  3. "Climate sensitivity: fact sheet" (PDF). Australian government. Department of the Environment.
  4. Tanaka K, O'Neill BC (2018). "The Paris Agreement zero-emissions goal is not always consistent with the 1.5 °C and 2 °C temperature targets". Nature Climate Change (in Turanci). 8 (4): 319–324. doi:10.1038/s41558-018-0097-x. ISSN 1758-6798. S2CID 91163896.