Jump to content

Harshen Asa

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.

Harshen Asa (Aasá), wanda aka fi fassara Aasax (kuma ana fassara shi da Aasá, Aasáx, Aramanik, Asak, Asax, Assa, Asá [1][2], mutanen Asa na Tanzaniya ne ke magana. Harshen ya bace; 'Yan kabilar Assa a arewacin Tanzaniya suna tunawa kawai 'yan kalmomi kaɗan da suka ji dattawansu suna amfani da su, kuma babu wanda ya taɓa yin amfani da shi da kansa. Kadan an san harshe; Abin da aka rubuta mai yiwuwa shi ne kalmomin ƙamus na Aasa da aka yi amfani da su a cikin rajistar Maasai, mai kama da gauraye harshen Mbugu.[3]

Rabewa[gyara sashe | gyara masomin]

Asa yawanci ana rarraba shi da Cushitic, mafi kusanci da Kw'adza. Duk da haka, mai yiwuwa ya riƙe abin da ba na Cushitic ba daga canjin harshe na farko.

Mutanen Aramanik (Laramanik) sun taɓa yin magana Asa, amma sun koma Nandi (saɓanin Maasai).

Kalmomi[gyara sashe | gyara masomin]

An san Asa daga tushe guda uku: jerin kalmomi guda biyu daga 1904 da 1928, da tarin W.C. Winter daga 1974.[4]

Wadannan su ne wasu kalmomi na Asa, tare da masu iya magana a cikin Kw’adza da Iraqw[5].

  • 'babban': jira - Kw'adza dire
  • 'Tsuntsu': širaʔa - Iraqw tsʼirʕi
  • 'louse': ʔita - Iraqw itirmo
  • 'jini': saʔaka - Kw'adza saʔuko
  • 'kashi': farit - Kw'adza falaʔeto, Iraqw fara
  • 'horn': hadoŋ - Kw'adza xalinko, Iraqw xaraŋ
  • 'gashi': seʔemuk - Iraqw seʔemi
  • 'kai': sogok - Kw'adza sagiko, Iraqw saga
  • 'ido': ilat - Kw'adza ilito, Iraqw ila
  • 'baki': afok - Kw'adza afuko, Iraqw afa
  • 'harshe': šeferank - Iraqw tsʼifraŋ
  • 'nono': isank - Iraqw isaŋ
  • 'zuciya': monok - Kw'adza munaku, Irawn muna
  • 'ruwa': maʔa — Kw'adza maʔaya, Iraqw maʔay
  • 'sand': hajat - Kw'adza hasinko, Iraqw hasaŋ
  • 'dutse': deʔok - Kw'adza tl'aʔiko, Iraqw tlʼaʕano
  • 'don sha': wat- - Kw'adza wat-, Iraqw wah-
  • 'cin abinci': ʔag- - Kw'adza ag-, Iraqw ʕayim-
  • 'to lie': ʔat- - Kw'adza k'at-, Iraqw qat-
  • 'to mutu': ga- - Kw'adza gwaʔ-, Iraqw gwa-
  • 'kashe': gas- - Kw'adza gaʔis-, Iraqw gas-
  • 'far': sanga - Kw'adza sagumu, Iraqw saw
  • 'kusa': šaya - Kw'adza tsʼahemi, Iraqw tsʼew

Wasu kalmomin lamuni a cikin Asa daga wasu harsuna an san su:[6]

  • 'uku': samak da 'biyar': mut, daga Datooga
  • 'kare': kite, daga Chaga

Mahadan Waje[gyara sashe | gyara masomin]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. https://en.wikipedia.org/wiki/Asa_language#CITEREFWinter1979
  2. https://www.ethnologue.com/language/aas
  3. https://en.wikipedia.org/wiki/Asa_language#CITEREFPetrollinoMous2010
  4. https://en.wikipedia.org/wiki/Asa_language#CITEREFEhret1980
  5. https://en.wikipedia.org/wiki/Asa_language#CITEREFEhret1980
  6. https://en.wikipedia.org/wiki/Asa_language#CITEREFEhret1980