Harshen Asali

Bayani

Yawancin. 'yan asalin duniya sun dakatar da yaduwar harsunansu kakanninsu a maimakon haka sun ɗauki yawancin yare a matsayin wani ɓangare na al'adarsu. Bugu da ƙari kuma, yawancin harsunan ƴan asalin ƙasar an yi musu maganin harshe (kisan harshe).Da yake fahimtar rauninsu, Majalisar Dinkin Duniya ta shelanta shekarar 2019 ta Shekarar Harsunan Yan Asalin Duniya na Duniya "don jawo hankali ga mummunar asarar harsunan asali da kuma bukatar gaggawa na adana, farfado da inganta harsunan asali."

Bacewar Harshen Asali

Harsuna na asali suna bacewa saboda dalilai daban-daban, ciki har da dumbin halakar al'ummomin masu magana ta hanyar bala'i ko kisan kare dangi, al'ummomin da suka tsufa da ba a yada harshen a cikin su, da tsare-tsaren tsara harshe na zalunci wadanda suke kokarin kawar da harsuna[3]. A Arewacin Amirka tun daga 1600, aƙalla harsuna 52 na Amirkawa sun bace.[4] Bugu da ƙari, akwai ƙungiyoyin ƴan asali sama da 500 a Latin Amurka, duk da haka an kiyasta aƙalla kashi 20 cikin ɗari na su sun rasa harshensu na asali.

Ilimi da kiyayewa

Kiyaye al'adun ƴan asalin ƙasar ya dogara ne akan kiyaye harshe na asali. A cewar taron dindindin na Majalisar Dinkin Duniya kan al'amuran 'yan asalin kasar, an kiyasta cewa duk bayan mako biyu, harshe daya na asali ya bace. Harshe ana ɗaukar lafiya ne idan ya sami sabbin masu magana, kuma yana shiga cikin haɗari lokacin da yara suka daina koyo ko magana.[15] Don haka, aiwatar da harsunan asali zuwa ilimin farko na iya taimakawa hana bacewar harsunan asali.

An koyar da ɗaruruwan harsunan asali na duniya ta hanyoyin gargajiya, waɗanda suka haɗa da ƙamus, nahawu, karatu, da naɗaɗɗen rikodi.[16]

Kimanin wasu 6,000 kuma za a iya koyan su ta hanyar sauraron faifan bidiyo da aka yi don wasu dalilai, kamar nassosin addini waɗanda ake samun fassararsu a cikin harsunan da aka fi sani da su.[17][18]

An yi ƙoƙari da yawa da Majalisar Dinkin Duniya ta yi don tabbatar da kariya ga harsunan asali.