Mansa sakura
h
 Mansa sakura | |||
|---|---|---|---|
| |||
| Rayuwa | |||
| Haihuwa | 13 century | ||
| ƙasa | Daular Mali | ||
| Mutuwa | 1300 | ||
| Karatu | |||
| Harsuna | Faransanci | ||
| Sana'a | |||
| Sana'a | sarki | ||
'Rubutu mai gwaɓi''''Sakura (Larabci: ساكورة, Romanized: Sākūra;[a] Faransanci: Sakoura; fl. 13th – 14th century) ya kasance mansa na Daular Mali {Rubutu mai gwaɓi wanda ya yi sarauta a ƙarshen karni na 13, wanda aka fi sani da shi daga asusun da Ibn Khaldun ya bayar a cikin nasa. Kitāb al-Ibar.Sakura ba memba ne na daular Keita mai mulki ba, kuma mai yiwuwa an bautar da shi a da. Ya kwace sarautar ne bayan wani lokaci na rashin kwanciyar hankali na siyasa kuma ya jagoranci Mali ga fadada yankuna. A lokacin mulkinsa, ciniki tsakanin daular Mali da sauran kasashen musulmi ya karu. An kashe shi a farkon shekarun 1300 yayin da yake dawowa daga aikin hajji kuma an maido da daular Keita.
Tarihin Rayuwa
[gyara sashe | gyara masomin]An dai bayyana cewa Sakura tsohon bawan gidan sarauta ne, amma babu tabbas ko a zahiri ya kasance bayi. Ibn Khaldun yana ambatonsa da kalmar mawlā (Larabci: مولى), wacce za a iya fassara ta da “abokin ciniki”, kuma yana iya nuna cewa a da ya kasance bayi amma Keitas ya ‘yanta shi. A al'adar baka, ana kiransa jonni, ma'ana "karamin bawa".[1][5] Mai yiyuwa ne Sakura ya kasance memba na tontajon taniworo,[6] dangi goma sha shida na 'yantattu waɗanda ke da 'yancin ɗaukar kwarya. Duk da kasancewar ƴan ƴanci, tontajon taniworo ana kiransu bayi.
Mulki
ƙarshen karni na 13, jagorancin daular Mali ya haɗa da ci gaba da tsare-tsare na fada, tare da gwagwarmayar iko tsakanin gbara ko BabbanMajalisar da donson ton ko mafarauta.[2]
Masanin tarihin Nehemia Levtzion ya yi hasashen cewa mai yiwuwa Sakura na da hannu a juyin mulkin da ya gabata, wanda aka hambarar da Mansa Khalifa aka maye gurbinsa da jikan Sunjata ko kuma kanensa Abu Bakr[9]. Daga karshe dai Sakura ya kwace sarautar da kansa. Manajan mulkin mallaka na Faransa kuma masanin ƙabilanci Maurice Delafosse ya kiyasta kasancewarsa ya faru a shekara ta 1285.[3]
A bayyane yake Sakura ya sami damar daidaita ikonsa na daular Mali, yayin da ya ci gaba da kaddamar da yakin soji wanda ya fadada iyakokin daular Mali sosai.[11] A cewar Ibn Khaldun, a zamaninsa mulkin Mali ya mamaye yamma zuwa teku da gabas zuwa Takrur, [12] wanda da shi Ibn Khaldun yana nufin kasa gabas da Gao da yammacin Kanem, ba Takrur ba a bakin kogin Senegal[13]. Haka kuma an fara samun bunkasuwar kasuwanci tsakanin daular Mali da sauran kasashen musulmi.