NGO
==Non-governmental organisation (NGO)== Kungiya mai zaman kanta (NGO) ko kungiya mai zaman kanta (duba bambance-bambancen rubutu) kungiya ce wacce gaba daya aka kafa ta mai zaman kanta daga gwamnati.[2][3][4][5][6] Yawanci ƙungiyoyin sa-kai ne, kuma da yawa daga cikinsu suna aiki a fannin jin kai ko ilimin zamantakewa; Hakanan za su iya haɗawa da kulake da ƙungiyoyi waɗanda ke ba da sabis ga membobinsu da sauran su. Ƙungiyoyi masu zaman kansu kuma za su iya zama ƙungiyoyin zaɓe na kamfanoni, kamar taron tattalin arzikin duniya.[7][8][9][10] Kungiyoyi masu zaman kansu sun bambanta da ƙungiyoyin ƙasa da ƙasa da na gwamnatoci (IOs) ta yadda na ƙarshe sun fi shiga tsakani kai tsaye tare da ƙasashe masu iko da gwamnatocinsu.
Kalmar kamar yadda ake amfani da ita a yau an fara gabatar da ita a shafi na 71 na sabuwar Yarjejeniya ta Majalisar Dinkin Duniya da aka kafa a shekarar 1945.[11] Duk da yake babu ƙayyadadden ma'anar abin da ƙungiyoyi masu zaman kansu suke, gabaɗaya ana bayyana su a matsayin ƙungiyoyin sa-kai waɗanda ba su da 'yancin kai daga tasirin gwamnati-ko da yake suna iya samun tallafin gwamnati.[11] Kalmar kamar yadda ake amfani da ita a yau an fara gabatar da ita a shafi na 71 na sabuwar Yarjejeniya ta Majalisar Dinkin Duniya da aka kafa a shekarar 1945.[11] Duk da yake babu ƙayyadadden ma'anar abin da ƙungiyoyi masu zaman kansu suke, gabaɗaya ana bayyana su a matsayin ƙungiyoyin sa-kai waɗanda ba su da 'yancin kai daga tasirin gwamnati-ko da yake suna iya samun tallafin gwamnati.[11]
A cewar Sashen Sadarwa na Duniya na Majalisar Dinkin Duniya, kungiya mai zaman kanta "ba don riba ba ce, kungiyar 'yan kasa ta sa kai da aka tsara a matakin gida, na kasa ko na kasa da kasa don magance matsalolin da za su taimaka wa jama'a"[5]. Kalmar NGO ana amfani da ita ba daidai ba, kuma a wasu lokuta ana amfani da ita daidai da ƙungiyoyin jama'a (CSO), wanda shine kowace ƙungiya da 'yan ƙasa suka kafa.[12]. A wasu ƙasashe, ana kiran ƙungiyoyin sa-kai da ƙungiyoyin sa-kai yayin da a wasu lokuta ana ɗaukar jam'iyyun siyasa da ƙungiyoyin kwadago a matsayin ƙungiyoyin sa-kai.[13]
An rarraba ƙungiyoyin sa-kai ta hanyar (1) daidaitawa nau'ikan ayyukan da ƙungiyoyi masu zaman kansu ke gudanarwa, kamar ayyukan da suka shafi haƙƙin ɗan adam, kariyar mabukaci, muhalli, lafiya, ko haɓakawa; da (2) matakin aiki, wanda ke nuna ma'aunin da ƙungiya ke aiki: gida, yanki, ƙasa, ko na duniya.[13]
Rasha tana da kusan kungiyoyi masu zaman kansu 277,000 a cikin 2008.[14] An kiyasta Indiya tana da kusan kungiyoyi masu zaman kansu miliyan 2 a cikin 2009 (kimanin daya cikin 600 Indiyawa), da yawa fiye da adadin makarantun firamare da cibiyoyin kiwon lafiya na ƙasar.[15][16] Amurka, idan aka kwatanta, tana da kusan kungiyoyi masu zaman kansu miliyan 1.5.[17]