Tsamiya Barandamasu

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Tsamiya Barandamasu
Sarkin Kano (en) Fassara

1307 - 1343
Shekkarau I (en) Fassara - Usmanu Zamnagawa (en) Fassara
Rayuwa
Haihuwa unknown value
Mutuwa 1343
Yanayin mutuwa kisan kai
Killed by Usmanu Zamnagawa (en) Fassara
Ƴan uwa
Ƴan uwa
Sana'a

Barandamasu Tsamiya Dan Shekarau, da aka sani da Tsamiya (ko Tsamia), ya yi Sarkin Kano daga shekara ta 1307 har zuwa rasuwarsa a hannun rabin wa Usman Zamnagawa a shekara ta 1343.

Mulki[gyara sashe | gyara masomin]

Ya hau kan karagar mulki bayan rasuwar mahaifinsa. Duk da cewa addininsa ba a fayyace ba, amma a shekarunsa na farko a matsayin Sarki, Tsamiya kamar mahaifinsa ya samu rugujewar alaka da maguzawan Kano. An ce a zamaninsa ne aka fara yin wannan al’adar maguzawa ta “tchibiri”. Haka kuma an fara amfani da dogayen kaho a Kano a zamaninsa.

Tsamiya ta kasance a tarihin Kano a matsayin jarumi mara tsoro kuma jajirtacce kuma shugaba mai daraja. An kuma ce yana da mayaka tara wadanda “daidai da dubu”; Madawaki, Bajeri, Burdi-Kunkuru, Dan-kududufi-Tanko, Dan Burran Bakaki, Jarumai Garaji, Makama Gumki, Danunus Baurire, Sarkin Damargu Gabdodo da Jekafada Masab. Tsamiya ta kafa wata babbar runduna wadda ta sanya tsoro a cikin zukatan maguzawa. Maguzawan sun yarda za su biya shi haraji don gudun yaƙi bayan sun yi shawara da gumakansu ta hannun shugabansu. Sun kuma ba shi bayi guda 200 wanda ya ki. Daga nan sai sarki ya aika wa maguzawan cewa yana da niyyar kona bishiyarsu ta alfarma wanda hakan ya sa suka fito gaba dayansu dauke da garkuwar fatun giwaye da mashi domin kare gumakansu. Duk da haka an rinjayi arna aka tilasta musu gudu. Daga nan ne Tsamiya ta sami damar yin sulhu da maguzawa, ta nada daga cikinsu "Sarkin Tchibiri", "Sarkin Gazarzawa", da "Sarkin Kurmi".

"Ƙauna tana cutar da soyayya, ƙiyayya kuma tana watsa ƙiyayya, babu wani abu a tsakaninmu sai baka da mashi da takuba da garkuwa; babu ha'inci kuma babu mai yaudara sai mai tsoro." - Tsamiya tana yiwa maguzawan Kano jawabi.

Rayuwa ta sirri[gyara sashe | gyara masomin]

Tsamiya dan Sarkin Kano na 8, Shekarau da Salmata. Da Maganarku, ya yi aure, Ali Yaji da Muhammad Bugaya wanda daga baya zai zama Sarakunan Kano na 11 da na 12. Yaji ya zama Sarkin Kano na farko da Bugaya na biyu.

Mutuwa[gyara sashe | gyara masomin]

An kifar da Tsamiya kuma aka kashe shi a fadarsa da dan uwansa Usman Zamnagawa . Daga nan sai Zamnagawa ya kulle kofofin fadar na tsawon mako guda kuma yadda ya zubar da gawarsa ya zama abin ban mamaki. Ba a sani ba ko ya binne dan uwansa ko ya cinye shi.

Tarihin Rayuwa a Tarihin Kano[gyara sashe | gyara masomin]

Mai biyowa shine cikakken tarihin sa daga Palmer's 1908 wanda aka fassara daga harshen turanci Kano Chronicle.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]