Yaren Gbanu

 

Gbanù (Gbànù, Banu, Gbanou) yare ne na Gbaya na Jamhuriyar Afirka ta Tsakiya . Mutanen ba sa ɗaukar kansu a matsayin ƙabilar Gbaya.

Fasahar sauti

Gbanu yana da sautuna 14, baki //i e ɛ a ɔ o u// da nasal /ĩ ẽ ɛ̃ ã ɔ̃ õ ũ/ . Kalmomin na iya zama CVN, inda N shine /m/ ko /n/. Akwai sautuna huɗu a kan kalmomin CV, sama, ƙasa, tashi, da faɗuwa. Kalmomi suna da alamu na sautin shida, waɗancan huɗu da nutsewa (faduwa-hawan) da ƙaruwa (hawan-hawan).

Sautin da aka yi amfani da shi

m	n	j~ɲ		w~ŋm
mb	nd		ŋɡ	ŋmɡb
Sashin sa'a	Ya zuwa Ya zuwa Ya
p	t		k	kp	ʔ
b	d		ɡ	ɡb
f	s			h
v	z
	nz
	l

Intervocallically, kawai bambancin murya wanda aka kiyaye/s, z/ ne /s, z /; in ba haka ba kawai dakatarwar baki mara murya da fricatives suna faruwa tsakanin wasula. Harshen hanci yana da saurin sautin da ke kewaye da sautin, kuma sautin hanci, gami da waɗanda ke haifar da sautin hansi, suna sautin sautin glottalized. Abubuwan da ke kusa da /j w/ ba sa faruwa tare da wasula na hanci, don haka bazai zama phonemic ba; /j~ɲ/, /w~mŋ/ ana iya sanya su a matsayin alamun asali.

Bayanan da aka ambata

• Yves Moñino, 1995. "Fasali na Gbanu". A cikin Le Proto-Gbaya. Peeters, birnin Paris