'Yan Najeriya na Burtaniya

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
'Yan Najeriya na Burtaniya
Yankuna masu yawan jama'a
Najeriya

Ƴan Najeriya na Biritaniya (a na nufin mutanen Biritaniya ‘yan asalin Nijeriya maimakon ’yan Najeriya mazauna Biritaniya) sun kafa al’ummomin da suka daɗe a London, Liverpool da sauran biranen masana’antu. Yawancin 'yan Najeriya da 'ya'yansu haifaffen Birtaniya a Burtaniya suna zaune a Kudancin London, kuma suna daya daga cikin manyan kungiyoyin baƙi a kasar.[1]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

'Yan Najeriya sun kafa al'ummomin da suka dade a London, Liverpool da sauran garuruwan masana'antu. Kasancewar Najeriya na farko a Landan ya faru ne sama da shekaru 200 da suka gabata sakamakon cinikin bayi da ake yi a transatlantic kai tsaye. Olaudah Equiano, haifaffen Najeriya a yanzu kuma tsohon bawa, ya zauna a Landan kuma ya shiga cikin muhawarar da ta faru a Biritaniya kan soke cinikin bayi. [2] Kamar sauran kasashen da Birtaniya ta yi wa mulkin mallaka, Nijeriya ta kasance babban tushen bakin haure zuwa Birtaniya. [3]Kafin Najeriya ta samu ‘yancin kai daga kasar Birtaniya a shekarar 1960, ‘yan Najeriya da dama sun yi karatu a kasar Birtaniya tare da wasu kasashe kamar Australia da Amurka ; inda akasarin su ke komawa Najeriya bayan kammala karatunsu na jami'a. A shekarun 1960, rikice-rikicen jama'a da na siyasa a Najeriya sun ba da gudummawa ga 'yan gudun hijira da yawa da suka yi hijira zuwa Burtaniya, tare da kwararrun ma'aikata.[4] ‘Yan Najeriya sun yi hijira da yawa a shekarun 1980, bayan faduwar arzikin man fetur. Wannan guguwar ƙaura ta kasance mafi dindindin fiye da guguwar ƙaura na ɗan lokaci kafin samun yancin kai. Bukatar neman mafaka daga ‘yan Najeriya ya kai kololuwa a shekarar 1995, lokacin da danniya da ake dangantawa da mulkin kama-karya na mulkin soja na Sani Abacha ya yi kamari.[5] A shekarar 2015, kwamishinan yaki da bautar kasa mai zaman kansa na Biritaniya ya bayyana damuwarsa game da yawan bautar da ‘yan Najeriya ke yi a wannan zamani da ake yi a kasar Burtaniya. Daga cikin fiye da mutane 2,000 da ke fuskantar matsalar fataucin bil adama da aka mika wa hukumar yaki da laifuka ta kasa a shekarar 2014, 244 sun fito ne daga Najeriya. Wannan ya nuna karuwar kashi 31 cikin 100 akan adadi na 2013. A cewar BBC, "Masu fafutuka sun yi imanin hakikanin adadin wadanda ake fataucin wadanda ke safarar su daga Najeriya zai iya fi haka."[6]

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Kididdiga ta Burtaniya a shekarar 2001 ta yi nuni da cewa an haifi 'yan Najeriya 88,378 da ke zaune a Burtaniya. Ƙididdiga ta 2011 ta ƙididdige mazauna Najeriya 191,183 a Ingila da Wales . Kididdiga ta Scotland da Ireland ta Arewa ta sami mazauna 9,458 da 543 haifaffen Najeriya bi da bi. Ƙididdiga na baya-bayan nan na Ofishin Kididdiga na Ƙasa ya nuna adadin a 215,000 a cikin 2019. Wani rahoton Majalisar Turai ya ba da alkaluman ‘yan Najeriya 100,000 a Burtaniya amma ya nuna cewa hakan na iya zama abin rainin wayo tunda bai hada da ‘yan ci-rani da ‘ya’yan da aka haifa a wajen Najeriya ba. Hakazalika, 'yan Najeriya da ke da 'yan kasa na wata kasa memba ta EU da suka koma Burtaniya ba lallai ne a sanya su cikin wannan kiyasin ba. Rahoton ya nuna cewa a ninka adadin da tsakanin 3 zuwa 8 domin nuna girman al’ummar Najeriya a Burtaniya.

’Yan kasar Birtaniya ‘yan asalin Najeriya[gyara sashe | gyara masomin]

  • Shola Mos-Shogbamimu, lawyer and academic, notable as an activist and political commentator
  • Dupsy Abiola, entrepreneur
  • Faridah Àbíké-Íyímídé, writer
  • Alim Abubakre, lecturer
  • Dotun Adebayo, journalist and presenter
  • Victor, Lord Adebowale, peer
  • Adelayo Adedayo, actress
  • Abu-Abdullah Adelabu, cleric, scholar and publisher
  • Kayode Ajulo, lawyer and arbitrator
  • Eniola Aluko, footballer
  • Tolu Akinyemi (Poetolu), writer
  • Julie Adenuga, radio presenter and host
  • Abimbola Afolami, MP
  • Kriss Akabusi, athlete
  • Moyo Akandé, actress
  • Adebayo Akinfenwa, footballer
  • Adewale Akinnuoye-Agbaje, actor
  • Dele Alli, footballer
  • John Amaechi, basketball player and psychologist
  • Dame Elizabeth Anionwu, nurse and professor of nursing
  • OG Anunoby, basketball player
  • Matthew Ashimolowo, clergyman
  • Richard Ayoade, actor and comedian of Norwegian and Nigerian descent
  • Femi Azeez, footballer
  • Miguel Azeez, footballer
  • Kemi Badenoch, MP
  • Tunde Baiyewu, singer
  • Dame Shirley Bassey, singer
  • Sara Forbes Bonetta, Yoruba princess, goddaughter to Queen Victoria
  • John Boyega, actor
  • Tobi Brown, youtuber and member of the Sidemen
  • Tosin Cole, actor
  • Taio Cruz, singer
  • Dave, rapper
  • Victoria Davies Randle, Yoruba princess, goddaughter to Queen Victoria
  • Sope Dirisu, actor
  • Dizzee Rascal, grime artist
  • Ugo Ehiogu, footballer
  • Chiwetel Ejiofor, actor
  • Carmen Ejogo, actress
  • Buchi Emecheta, author
  • Olaudah Equiano, explorer, writer, merchant and abolitionist
  • Florence Eshalomi, MP
  • Bernardine Evaristo, author and Booker Prize winner
  • Eberechi Eze, footballer
  • John Fashanu, footballer
  • Justin Fashanu, footballer
  • Keji Giwa, entrepreneur
  • Helen Grant, MP
  • Saffron Hocking, actress
  • Vick Hope, television and radio presenter
  • AJ Odudu, television and radio presenter
  • Anne-Marie Imafidon, child prodigy
  • Maro Itoje, rugby union player
  • Alex Iwobi, footballer
  • NneNne Iwuji-Eme, Britain's first black female ambassador
  • JME, grime artist
  • Hannah John-Kamen, actor of Norwegian and Nigerian descent
  • Anthony Joshua, professional boxer
  • Joe Joyce, professional boxer
  • Cush Jumbo, actress, writer
  • Hakeem Kae-Kazim, actor
  • Eman Kellam, television presenter and actor
  • KSI, YouTube personality, rapper and professional boxer
  • Lemar, singer
  • Archie Madekwe, actor
  • Chuku Modu, actor
  • Ugo Monye, rugby player
  • Victor Moses, footballer
  • Mikel John Obi, footballer
  • Beno Obano, rugby player
  • Esther Odekunle, neurobiologist and antibody engineer
  • Chris Ofili, artist
  • Michelle Ogundehin, television presenter
  • Adebayo Ogunlesi, investment banker
  • Christine Ohuruogu, athlete
  • Femi Oke, journalist
  • Kele Okereke, musician
  • Lawrence Okolie, professional boxer
  • Sophie Okonedo, actress
  • Arthur Okonkwo, footballer
  • Deji Olatunji, youtuber
  • Sir Ken Olisa, investment banker and businessman
  • Michael Olise, footballer
  • Eunice Olumide, broadcaster, actress, supermodel
  • David Olusoga, historian
  • Fiona Onasanya, MP
  • Chi Onwurah, MP
  • Kate Osamor, MP
  • Martha, Baroness Osamor, peer
  • David Oyelowo, actor
  • Abiodun Oyepitan, athlete
  • Helen Oyeyemi, writer
  • Annie Yellowe Palma, author
  • Hal Robson-Kanu, footballer
  • Sade, singer
  • Bukayo Saka, footballer
  • Seal, singer
  • Yinka Shonibare, artist
  • Skepta, grime artist
  • Damilola Taylor, murder victim
  • Tinie Tempah, grime artist
  • Daley Thompson, Olympian
  • Chuka Umunna, MP
  • Reece Wabara, footballer and businessman

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "Population of the United Kingdom by country of birth and nationality, July 2020 to June 2021". ons.gov.uk. Office for National Statistics. Archived from the original on 3 January 2024. Retrieved 5 February 2023..
  2. Davies, Christie (2006-12-12). "No apology for slavery – no deep sorrow: Christie Davies explains why apologies for centuries-old wrongs are not in order". Social Affairs Unit. Retrieved 2009-10-25.
  3. White, Robin (2005-01-25). "Little Lagos in south London". BBC News. Retrieved 2009-10-25.
  4. "Nigerian London". BBC London. Retrieved 2009-10-25.
  5. Kotecha, Sima (17 June 2015). "Nigerian trafficking 'top priority', commissioner says". BBC News. Retrieved 17 June 2015.
  6. "Immigration from sub-Saharan Africa". Report, Committee on Migration, Refugees and Population, Council of Europe Parliamentary Assembly, Doc. 11526. 2008-02-11. Archived from the original on 19 September 2009. Retrieved 2009-10-05.