Ƴancin Haƙƙin halitta

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ƴancin Haƙƙin halitta

Yancin haƙƙin halitta, wanda kuma aka sani da libertarianism deontological, deontological libertarianism, libertarian moralism, [1] yancin tushen libertarianism, falsafa libertarianism [2] ko yancin-theorist libertarianism, shi ne ƙa'idar cewa duk mutane sun mallaki wasu haƙƙoƙin halitta ko ɗabi'a . Da farko dai dama na ikon mallaka kuma saboda haka game da qaddamar da karfi da zamba suna keta hakkin kai kuma hakan isa ya isa ya yi hamayya da waɗannan ayyukan. Wannan shi ne daya daga cikin biyu da'a ra'ayi maki a cikin hakkin-libertarianism, da sauran kasancewa consequentialist libertarianism wanda kawai la'akari da sakamakon ayyuka da dokoki a lokacin da yin hukunci da su da kuma rike da cewa free kasuwanni da kuma karfi masu zaman kansu haƙƙin mallaka suna da kyakkyawan sakamako.

Wasu ra'ayoyin 'yanci na deontological sun dogara ne akan ƙa'idar rashin cin zarafi wanda ke nuna cewa babu wani mahaluki da ke da hakkin fara karfi ko zamba ga mutum ko dukiyar wani mutum a kowane hali. Ana ɗaukar wannan ƙa'idar a matsayin asali, Kuma tana bayyana duk sauran ƙa'idodin ɗabi'a, ba kawai ka'idodin adalci ba. Wasu kuma sun dogara ne akan mallakar kansu, kuma sun damu ne kawai da ƙa'idodin adalci.

Falsafar 'yanci na Deontological[gyara sashe | gyara masomin]

Wasu masu 'yanci na deontological kamar Ayn Rand suna ba da shawarar karamar gwamnati don kare daidaikun mutane daga duk wani take hakkinsu da kuma gurfanar da wadanda suka tayar da karfi a kan wasu. Wasu irin su Murray Rothbard suna ba da shawarar soke jihar saboda suna ganin cewa jihar a matsayin kafa ce ta fara aiki da karfi saboda haraji. To Amman Ra'ayinsu game da haƙƙin halitta ya samo asali ne, kai tsaye ko a kaikaice, daga rubuce-rubucen St. Thomas Aquinas da John Locke . Hans-Hermann Hoppe ya ba da shawarar soke jihar bisa ka'idojin jayayya . [1]

Jam'iyyun siyasa[gyara sashe | gyara masomin]

Deontological libertarianism wani nau'i ne na 'yanci a hukumance wanda Jam'iyyar Libertarian ke goyan bayan a Amurka. Domin zama memba mai daukar kati, dole ne mutum ya sanya hannu kan wata rantsuwar adawa da fara aiki da ƙarfi don cimma manufofin siyasa ko zamantakewa. [3]

Suka da martani[gyara sashe | gyara masomin]

Wasu masu sassaucin ra'ayi suna jayayya cewa shakatawa na ka'idar rashin zalunci na iya kawo 'yanci mafi girma zuwa mafi girman adadi. Murray Rothbard ya mayar da martani ga wannan suka ta hanyar tabbatar da cewa hanyoyin bai kamata su taba sabawa karshe ba. [4] Masu 'yanci masu rinjaye suna tambaya "Wane iko mai iko ya ba ni, da kowane ɗan adam da ke raye, tare da haƙƙi da alhakin mallakar kansa? Ta yaya mutum zai iya tabbatarwa, tabbatarwa, ko tabbatar da wanzuwarsa?", Rothbard ya amsa ta hanyar yin kira ga tsarin kawar da shi wanda ya ƙare a cikin tabbatar da cewa mallakar kai shi ne kawai matsayi na ɗabi'a. [4]

Masanin Ilimin falsafa Jonathan Wolff ya soki 'yancin kai na deontological a matsayin rashin daidaituwa, yana rubuta cewa ba shi da ikon bayyana dalilin da yasa cutarwar da masu hasara ke fuskanta a gasar tattalin arziƙi ba ta keta ka'idar ikon mallakar kanta ba kuma masu ba da shawararta dole ne su "yi fasa-kwauri cikin rashin gaskiya" a cikin dalilansu don tabbatar da hujja. cibiyar kasuwancin 'yanci .

Duba wasu abubuwan[gyara sashe | gyara masomin]

Aa

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 Bradford. R. W. (1998). "The Two Libertarianisms". Liberty.
  2. Miron, Jeffrey A. (2010). Libertarianism: From A to Z. Basic Books. p. 38.
  3. Yeager, Leland B. (2001). Ethics As Social Science: The Moral Philosophy of Social Cooperation. Edward Elgar Publishing. p. 283.
  4. 4.0 4.1 Rothbard, Murray (1982). The Ethics of Liberty. Humanities Press.