Jump to content

Adaba (Aanaa)

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Adaba

Wuri
Map
 7°00′N 39°30′E / 7°N 39.5°E / 7; 39.5
Ƴantacciyar ƙasaHabasha
Region of Ethiopia (en) FassaraOromia Region (en) Fassara
Zone of Ethiopia (en) FassaraWest Arsi Zone (en) Fassara
Labarin ƙasa
Yawan fili 2,161 km²
Bayanan Tuntuɓa
Kasancewa a yanki na lokaci
Wani yanki a garin Adaba

Adaba ( Oromo ) yana daya daga cikin Aanas a cikin Oromia na Habasha ; tana da sunan cibiyar gudanarwa, Adaba . Wani bangare na shiyyar Arsi ta Yamma, Adaba yana da iyaka da kudu maso yamma Nensebo, daga yamma da Dodola, a arewa maso yamma da kogin Shabeelle wanda ya raba shi da Gedeb Asasa, sannan daga gabas da kudu da yankin Bale .

Ulrich Braukämper yayi hasashen cewa sunan "Adaba" ya fito ne daga rukunin Hadiya da aka ambata a cikin tarihin sarauta na Zara Yaqob, inda ake kiran su da "Hababo". Braukämper ya bayar da hujjar cewa masarautar Hadiya kafin karni na 16 ta hada da wannan yanki, inda ya gabatar da hujjoji da dama da ke goyon bayan hujjarsa, sabanin sauran masana da ke jayayya cewa ta karade gabas. [1]

Dubawa[gyara sashe | gyara masomin]

Matsayi mafi girma a wannan yanki shine Dutsen Darkeena ; wasu fitattun kololuwa sun hada da Dutsen Doda da Dutsen Gamma ; mafi yawan koguna na kogin Shabelle ne kuma sun hada da Meribo, Ieliso, Furuna, Ashiro da Mancha Kara. Binciken da aka yi a wannan yanki ya nuna cewa kashi 16.9% na noma ne ko kuma za a iya nomawa, kashi 23.3% na makiyaya ne, kashi 52.2% na gandun daji, sauran kashi 7.6% kuma ana daukarsu a matsayin fadama, tsaunuka ko kuma ba za a iya amfani da su ba. Fitattun wuraren tarihi sun haɗa da gandun dajin Bale . Linseed, sugar canne, hatsi da 'ya'yan itatuwa da kayan marmari sune muhimman amfanin gona na kuɗi. [2]

Masana'antu a gundumar sun hada da injinan hatsi 39, injinan mai guda 12 da shagunan sayar da itace guda 5, da kuma dillalai 91, dillalai 271 da masu bada sabis 153. Akwai kungiyoyin manoma 19 da membobi 43,154 sai kuma kungiyar masu yiwa manoma hidima 5 da mambobi 3454. Adaba tana da nisan kilomita 6 na bushewar yanayi da titin duk yanayin yanayi 91, don matsakaita yawan titin kilomita 42 a cikin murabba'in kilomita 1000. [2]

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Kididdiga ta kasa ta shekarar 2007 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 138,717, daga cikinsu 68,775 maza ne, 69,942 kuma mata; 12,099 ko 8.72% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Yawancin mazaunan Musulmai ne, tare da 84.39% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa sun lura da wannan imani, yayin da 14.46% na yawan jama'a suka ce suna yin addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha .

Bisa kididdigar da Hukumar Kididdiga ta Tsakiya ta buga a shekarar 2005, wannan gundumar tana da adadin yawan jama'a 138,232, wadanda 70,638 maza ne, 67,594 kuma mata; 17,875 ko kuma 12.93% na yawan jama'arta mazauna birni ne, wanda bai kai matsakaicin yanki na 13.5%. Adadin fadin kasa ya kai murabba’in kilomita 2,166.41, Adaba tana da kiyasin yawan jama’a na mutane 63.8 a kowace murabba’in kilomita, wanda ya zarce matsakaicin yanki na 27.

Ƙididdigar ƙasa ta 1994 ta ba da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan yanki na 97,586, waɗanda 47,820 maza ne da mata 49,766; 9,997 ko kuma kashi 10.24% na mutanenta mazauna birni ne a lokacin. Ƙabilu biyu mafi girma da aka ruwaito a Adaba sune Oromo (93%), da Amhara (5.49%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 1.51% na yawan jama'a. An yi magana da oromo a matsayin yaren farko da kashi 91.88%, kuma kashi 7.49% na magana da Amharik ; sauran 0.63% sun yi magana duk sauran yarukan farko da aka ruwaito. Mafi yawan mazaunan musulmi ne, inda kashi 79.97% na al'ummar kasar suka ba da rahoton cewa sun yi wannan akida, yayin da kashi 19.26% na al'ummar kasar suka ce suna da'awar Kiristanci na Orthodox na Habasha .

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Braukämper, Islamic History and Culture in Southern Ethiopia: Collected Essays (Hamburg: Lit Verlag, 2002), pp. 59-62
  2. 2.0 2.1 Socio-economic profile of the Bale Zone Government of Oromia Region (last accessed 1 August 2006).

7°00′20″N 39°23′30″E / 7.00556°N 39.39167°E / 7.00556; 39.39167