Alaje

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Alaje


Wuri
Map
 13°00′00″N 39°20′00″E / 13°N 39.3333°E / 13; 39.3333
Ƴantacciyar ƙasaHabasha
Region of Ethiopia (en) FassaraTigray Region (en) Fassara
Zone of Ethiopia (en) FassaraDebubawi Zone (en) Fassara
Labarin ƙasa
Yawan fili 1,677.94 km²

Alaje ( Tigrinya ) gunduma ce ta Habasha, ko kuma gundumar, a cikin yankin Tigray na Habasha . Wani yanki na shiyyar Debubawi, Alaje yana iyaka da kudu da Endamehoni, daga kudu maso yamma da yankin Amhara, a arewa kuma yana iyaka da shiyyar Debub Misraqawi (Kudu maso Gabas), sannan daga kudu maso gabas da Raya Azebo . Cibiyar gudanarwa ta wannan yanki ita ce Adi Shehu ; sauran garuruwan Alaje sun hada da Bora (wanda ake kira Chelena) da Dela .

Matsayi mafi girma a wannan yanki, da kuma yankin Debubawi, shine Dutsen Emba Alaje, daya daga cikin kololuwar kudu na tsaunin Wajirat . Wannan shaharar ta kasance wurin yaƙe-yaƙe da dama. Yakin Emba Alaje (1895) ya kasance gagarumin cin nasara ga Italiya a lokacin Yaƙin Italo da Habasha na Farko . Yaƙi daga baya a cikin 1941 yana ɗaya daga cikin ayyuka na ƙarshe na Gangamin Gabashin Afirka, kuma ya ƙare tare da kama Duke na Aosta, gwamnan Italiya na Gabashin Afirka, da kuma ɗaya daga cikin manyan wuraren Italiya na ƙarshe.

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Bisa kidayar jama'a a shekarar 2007 da hukumar kididdiga ta kasar Habasha (CSA) ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 107,972, adadin da ya karu da kashi 29.01 bisa dari bisa kidayar shekarar 1994, wadanda 52,844 maza ne, mata 55,128; 7,568 ko 7.01% mazauna birni ne. Yana da fadin kasa kilomita murabba'i 1,677.94, Alaje yana da yawan jama'a 64.35, wanda ya zarce matsakaicin yankin na mutane 53.91 a kowace murabba'in kilomita. An ƙidaya gidaje 24,784 a wannan gundumar, wanda ya haifar da matsakaicin mutum 4.36 ga gida ɗaya, da gidaje 23,952. Yawancin mazaunan sun ce suna yin addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da kashi 99.68% suna ba da rahoton hakan a matsayin addininsu.

Kididdiga ta kasa a shekarar 1994 ta bayar da rahoton jimillar yawan jama'a na wannan gundumar mai mutane 83,692, wadanda 40,766 maza ne, 42,926 mata; 6,302 ko 7.53% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Manyan kabilu biyu da aka ruwaito a Alaje su ne Tigrai (98.18%), da Agaw Kamyr (1.4%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 0.42% na yawan jama'a. An yi magana da Tigrinya a matsayin yaren farko da kashi 98.78%, kuma 0.96% suna magana da Kamyr ; sauran 0.26% sun yi magana duk sauran yarukan farko da aka ruwaito. 99.5% na yawan jama'a sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha . Game da ilimi, 10.46% na yawan jama'a an yi la'akari da su masu karatu, wanda bai kai matsakaicin yanki na 15.71%; 13.46% na yara masu shekaru 7-12 suna makarantar firamare; 0.96% na yara masu shekaru 13-14 sun kasance a ƙananan sakandare; 0.55% na mazauna shekaru 15-18 sun kasance a babbar makarantar sakandare. Dangane da yanayin tsafta, kusan kashi 23% na gidajen birane da kashi 13% na dukkan gidaje sun sami tsaftataccen ruwan sha a lokacin ƙidayar; kusan kashi 14% na birane da kashi 4% na duka suna da kayan bayan gida.

Noma[gyara sashe | gyara masomin]

Wani samfurin kidayar da CSA ta yi a shekarar 2001 ya yi hira da manoma 20,420 a wannan gundumar, wadanda ke rike da matsakaicin kadada 0.5 na fili. Daga cikin kadada 10,110 na fili masu zaman kansu da aka yi bincike, 92.87% na noma ne, 0.28% kiwo, 3.03% fallow, 0.24% woodland, da 3.59% an sadaukar da su ga sauran amfanin. Dangane da kasar da ake nomawa a wannan gundumar, an shuka kashi 65.39 a cikin hatsi, kashi 24.94 cikin 100 na hatsi, da hekta 51 a cikin irin mai; yankin da aka dasa a cikin kayan lambu ya ɓace. Yankin da aka dasa a itatuwan 'ya'yan itace ya kai hekta 57, yayin da aka dasa 32 a gesho . Kashi 65.36% na manoman duk sun yi noman noma da kiwo, yayin da kashi 33.63% kawai suka noma noma da kuma 1.0% kiwo kawai. Filayen filaye a wannan gundumar an raba tsakanin kashi 86.43% na mallakar filayensu, da kuma 10.73% na haya; lambar da aka gudanar a wasu nau'ikan wa'adin ba ta nan.

Sake tsara gundumar 2020[gyara sashe | gyara masomin]

Tun daga shekarar 2020, gundumar Alaje ta zama mara aiki kuma yankinta na cikin sabbin gundumomi masu zuwa:

  • Imba Alaje(sabuwa, karami, woreda)
  • Bora-Selewa woreda

Bayanan kula[gyara sashe | gyara masomin]

13°00′N 39°20′E / 13.000°N 39.333°E / 13.000; 39.333