Beki Luiza Bahar

 

Beki Luiza Bahar (Disamba 16, 1926 - Agusta 19, shekarar dubu biyu da sha daya miladiyya 2011) marubuciya kuma marubuciyan wasan kwaikwayo kuma Baturkiya ce.

Ita ce fitacciyar marubuciyar wasan kwaikwayo Bayahudiya mace ta farko a Turkiyya. Wanda aka fi saninta da tsarar tarihi, babban daraktan gidan wasan kwaikwayo na gwamnati da kamfanoni da dama a Turkiyya ne suka shirya wasanninta.

Baya ga wasan kwaikwayo nata,ta rubuta wakokin, kasida, bincike da abubuwan tarihinta.Ta buga labarai a jaridu da mujallu da dama na Turkiyya. Shahararrun ayyukanta sun hada da Efsaneden Tarihe Ankara Yahudileri (Yahudawan Ankara tun daga Tarihi zuwa Tarihi) da Altmış Yılın Ardından (Bayan Shekaru Sittin) inda ta tattara abubuwan da ta yi tunani. Bayan Turkawa,ta kuma rubuta wakoki a Ladino.

Tarihin Rayuwa

An haifi Bahar a Istanbul a ranar 16 ga Disamban shekarar, 1926, ga Sara Benbiçaci da Jak Morhayim. Ta halarci makarantar Yahudawa ta Beyoğlu a Istanbul. Lokacin da danginta suka kaura zuwa Ankara a 1937 saboda aikin mahaifinta, ta kammala karatunta a TED Ankara Koleji. Ta yi karatun shari'a a Jami'ar Istanbul, amma ba ta kammala karatunta ba.

Ta yi aure a 1948 ga dan kasuwa Jojo Yusuf Bahar kuma ta haifi 'ya'ya mata biyu,Sara da Roza,da da, İzzet.

Aiki

Daga 1958, an fara buga kasidunta, bincike, bayanan balaguro da kasidu a cikin mujallu da jaridu da yawa.Bayan da aka buga labarinta na farko a Haftan Sesi a cikin 1958,an buga wakarta ta farko a cikin Varlık Anthology of New Poems (Yeni Şiirler Antolojisi) a 1959,kuma an buga dan gajeren labarinta na farko a cikin mujallar Çağdaş a 1964. Wasanta na farko, "Albora", Haldun Taner ne ta shirya shi a gidan wasan kwaikwayo na jihar Ankara a 1970.

Ta koma Istanbul tare da danginta a shekarar alif dari tara da tamanin 1980.Bayan da ta isa wurin,ta ci gaba da buga kasidu a cikin jaridar Yahudawa ta Şalom da kuma mujallun Eflatun, Tiryaki,Konya Çağrı,da Göztepe da ke Turkiyya,da kuma na Gelişim da sauran wallafe-wallafen da bakin haure Turkiyya suka buga zuwa Isra'ila . Domin cika shekaru 500 na dokar Alhambra da kuma korar Yahudawa daga Spain,ta rubuta waƙar Azan, Çan, Hazan,wadda aka fi sani da Boğaz'da Ortaköy'de (A cikin Ortaköy-on-the-Bosphorus), wanda aka zana.kuma an sanya shi a kan plaque a dandalin Ortaköy Pier a ranar 26 ga Afrilu,1992, bayan waƙar da magajin garin Ortaköy ya karanta. Kalmomin "Azan, Çan Hazan" sun zama sananne sosai,kuma a ƙarshe sun zama taken jerin shirye-shirye. Mawakin kasar Turkiyya Ali Kocatepe ya rubuta wata waka mai suna "Azan, Çan Hazan".

Wasanta mai suna "Senyora Grasya Nasi", sadaukarwa ga Grasia Mendes Nasi ta sami lambar yabo ta Yunus Emre Nasara na Karamar Hukumar Bakırköy a 1995;An fassara shi zuwa Faransanci a cikin 2001. Wasan ta Ölümsüz Kullar (Pudu-Hepa) (Bawan da ba a mutu ba) sun shiga wasan kwaikwayo na gidan wasan kwaikwayo na Jiha a 1997; amma har yanzu ba a sanya shi a kan mataki ba.An yi wasu wasanninta da ba a buga ba a cibiyoyin al'ummar Yahudawa a Istanbul. Wasu daga cikin labaran da ta rubuta cikin shekaru arba’in a cikin wallafe-wallafe daban-daban an haɗa su da sunan Ne Kendi Tanır Ne de Söz Edeni Vardır (Ba ta sani ba ko kuma ta yi magana), wanda aka buga a matsayin littafi a shekara ta 2000.

Mutuwa

Bahar ta rasu a shekara ta 2011.An binne ta a makabartar Yahudawa ta Ulus Ashkenazi saboda yawan jama'a na makabartar Yahudawa ta Ulus Sephardi, da ke da nisan mita 500 a Arnavutköy .

Ayyuka

Wakoki

• Yakamozlar (1963)
• Kişi Bunalımı+Dishi Bunalımı (1970)
• Doğada Düğün (1989)
• Koronas (2002) (in Ladino )

Wasanni

• Ölümsüz Kullar (Pudu-Hepa, 1973)
• İkiyüzbininci Gece (1986)
• Ikizler, (1986)
• Sıradan Bir Şey (1984)
• Donna Grasya Nasi (1993)

Kasidu

• Efsaneden Tarihe: Ankara Yahudileri (2003)
• Bir zamanlar Çıfıt Çarşısı (2010)

Wasannin da ba a buga ba

• Balat'tan Bronx'a ( Musical )
• Bir Bütun
• Alabora

Tunawa

• Ordan Burdan Altmış Yılın Adından (1995)

Anthology

• Ne Kendi Tanır Ne de Söz Edeni Vardır (2000)