Bikin Igogo

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Infotaula d'esdevenimentBikin Igogo

Iri biki
Wuri Owo, Ondo
Ƙasa Najeriya

Bikin Igogo bikin Yarabawa ne da ake gudanarwa a garin Owo na Najeriya. Ana yin shi kowace shekara a watan Satumba don girmama Sarauniya Oronsen, matar ta Rerengejen.[1] A yayin bikin, Olowo na Owo, Oba Ajibade Gbadegesin Ogunoye III,[2] da manyan sarakunan masarautar Owo, sun sanya kaya irin na mata masu murjani beads, rigunan kwalliya da kwalliya.[3] Ba a yarda da sanya riga da hula da kuma buga ganguna da harbin bindiga a lokacin bikin.[4]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

An fara bikin Igogo sama da shekaru 600 da suka gabata a zamanin mulkin Olowo Rerengejen. Sarkin ya auri Oronsen, wata kyakkyawar sarauniya mai wadata, wadda sarki ba a sani ba, Orisha. Ta wadatar da sarki kuma tana sonsa a dalilin haka. Sarauniya Oronsen ta dage kan wasu haramtattun abubuwa. Ta nace kada kowa ya nika okra a gabanta ko ya zuba ruwa a tsakar gida. Bugu da kari, duk wanda ya zo daga gona kada ya tula kayan wuta. Sarki Rerengejen ya ja kunnen sauran matansa da kada su gudanar da wadannan ayyuka.[5] Wata rana Sarauniya Oronsen ta sami sabani da sauran matan Sarki. Sun yi mata maƙarƙashiya da nufin keta mata haramun alhalin Rerengejen ba ya cikin fada. An keta mata haramcin daga bisani ta bar fadar.[6]

A guje ta fice daga fadar, sai wasu masu gadin gidan da hakimai suka bi ta domin su dawo da ita, kokarin da ya ci tura. Daga baya ta gaji ta jira a wani waje da ake kira “Ugbo Laja” inda aka same ta aka lallaba ta ta koma fada. Kin amincewar da ta yi ya bai wa masu gadi takaici, inda suka kama ta da karfi bayan haka amma ta bace a cikin "Igbo Oluwa", wanda a yanzu ya zama daji mai tsarki, inda ta bar kan ta (oja) a Ugbo Laja. Daga baya masu gadin sun mayar da su wurin Sarki Rerengejen. "Ugbo Laja" yanzu itace tsarkakkiya. Hoton terracotta na Sarauniya Oronsen daga “Igbo Oluwa” na Ekpo Eyo ya tsaya daga nesa don sanar da mutanen Owo cewa babu abin da zai dawo da ita fadar sai dai a kowace shekara su rika sadaukar da kayayyaki dari biyu na kayayyaki daban-daban, kamar busasshen kifi, Colanut, barkono na kada, Cola mai daci da dai sauran su na ibada (Igogo) kuma a madadin ta yi alkawarin kare masarautar har abada.[7]

Abubuwan da suka faru[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin Igogo na tsawon kwanaki 17 kuma yana farawa da ayyukan Upeli na sarakunan Iloro. Sarakunan dai suna karkashin wani basarake da aka fi sani da Akowa na Iloro, wanda shi ne sarkin gargajiya na sarakunan Iloro.[6] Wannan Muzaharar ta Upeli ta dauki tsawon kwanaki 12 tana gudanar da ayyuka da dama da suka hada da Utegi, Ugbabo, Uyanna da Ugbate.[8] Haka kuma lokaci ne na bikin sabuwar doya.[9][10] A yayin wannan muzaharar an haramta buga ganguna da daidaikun mutane ko kungiyoyi sannan kuma an haramta amfani da hula da maza da mata a kusa da Sarkin Owo, Olowo na Owo. Bikin ya kunshi rawan mazan da ba su da kirji, mazan Iloro Quarter mai suna Ighares. Sau da yawa sukan sanya farar hula da ƙaho biyu na buffalo a hannunsu. Suna busa ƙahoni tare sa'ad da suke raye-raye a kewayen garin da ziyartar wasu wurare masu tsarki na garin. A lokacin wannan biki, duk dabbar da ta ketare hanyoyinsu ta zama abinci a gare su kai tsaye. Hakimai suna yin kwalliya da raye-raye a cikin gari, suna ziyartar 'yan uwansu da ke ba su kyauta. Sarki yakan yi ado irin na mace kuma yana raye-raye a cikin gari ma. Rawar da sarki ya yi a kasuwa ma na daya daga cikin abubuwan da ake yi a lokacin bikin.[6]

Duba kuma[gyara sashe | gyara masomin]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. "Festivals". www.owo-kingdom.net. Archived from the original on February 10, 2016. Retrieved April 14, 2016.
  2. "Ajibade emerges new Olowo of Owo". Punch Newspaper. Punch Newspaper. Retrieved 12 July 2019.
  3. "A visit to Owo". Daily Trust. Archived from the original on August 11, 2016. Retrieved April 14, 2016.
  4. "Igogo festival begins". Nigerian Tribune Newspaper. Archived from the original on April 25, 2016. Retrieved April 14, 2016.
  5. "Owo Celebrates Igogo Festival". The Nation Newspaper. Retrieved April 14, 2016.
  6. 6.0 6.1 6.2 Taiwo (April 15, 2016). "Spectacle as Owo celebrates Igogo festival". The Nation Newspaper. Retrieved September 30, 2015.
  7. Elisabeth Benard; Beverly Moon (21 September 2000). Goddesses Who Rule. Oxford University Press. pp. 125–. ISBN 978-0-19-535294-8.
  8. "Owo stops beating of drums, shooting of guns for Igogo". The Nation Newspaper. Archived from the original on March 4, 2016. Retrieved April 14, 2016.
  9. Poynor, Robin (1987). Ako Figures of Owo and Second Burials in Southern Nigeria. Coleman African Studies Center. p. 86.
  10. "Traditional rulers can end insurgency". The Hope Newspaper. Retrieved April 20, 2015.