Bikin Badagry

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Infotaula d'esdevenimentBikin Badagry
Iri maimaita aukuwa
Ƙasa Najeriya

Yanar gizo badagryfestival.com

Bikin Badagry wani taron shekara-shekara ne da ake gudanarwa a garin Badagry dake jihar Legas a Najeriya. Gidauniyar Renaissance ta Afirka (AREFO) ce ta shirya shi. Lamarin ya nuna muhimmancin tsohon garin a lokacin cinikin bayi. Haɗin kai ne na al'adu da nunin al'adun Afirka. Wanda ya shirya shi ya kawo masu son al'adu da masu son al'adu daga ko'ina cikin duniya don murnar bikin. Ɗaya daga cikin manyan abubuwan da suka fi dacewa shine nunin zane-zane ta hanyar maski, masu rawa, da masu cin wuta. Yana dauke da gasar kwallon kafa, bugun ganga na Sato, da kuma bikin ranar 'yanci.[1][2][3][4][5][6][7][8]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

An kaddamar da bikin ne a shekarar 1999 domin tunawa da karshen cinikin bayi da kuma muhimmancin tsohon birnin a lokacin.

Kalangu na SATO

Kalangu na SATO wani ganga ne na gargajiya da aka saba bugawa a lokacin bukukuwa, tsayinsa ya kai mita 3 kuma ana buga shi da sanduna 7.

Ana kyautata zaton cewa marayu ne ke buga ganga. Gangan Sato ya shahara a lokacin da aka buga shi a Kaduna a shekarar 1972.

BIKIN BADAGRY TA 2015[gyara sashe | gyara masomin]

Bikin Badagry na 2015 ya fara ne da taron tattaunawa mai taken[9] "Toussaint L'Ouverture: Mai Taimakawa gwagwarmayar 'yantar da baki". An sadaukar da taron ne domin tunawa da marigayi dan juyin juya halin Haiti Toussaint L"Ouverture wanda ya kirkiro jamhuriyar bakar fata ta farko a Yammacin Duniya a ranar 23 ga Agusta, 1971.[10]

An fara taron ne a ranar 20 ga watan Agusta kuma ya kare a ranar 30 ga watan Agustan 2015. Bikin ya samar da wani dandali a Najeriya ga wadanda suka fito daga kasashen Afirka don sake haduwa da kasarsu ta uwa[11]. An gudanar da shi a makarantar Badagry Grammar School, Badagry, Lagos, Nigeria. Bikin dai ya zo dai-dai da ranar 22 ga watan Agusta wanda UNESCO ta ayyana a shekarar 1988 a matsayin ranar tunawa da cinikin bayi da kuma kawar da shi ta duniya.[12][13]

Bikin Badagry ta 2016[gyara sashe | gyara masomin]

An fara bikin ne daga ranar 23 zuwa 27 ga watan Agusta, 2016 tare da taron tattaunawa na kasa da kasa kan Olaudah Equiano. An sadaukar da taron ne ga Olaudah Equiano wanda tsohon bawa ne da aka yi garkuwa da shi yana dan shekara 11 kuma aka kai shi kasar Turai wanda daga baya ya sayi ‘yancin kansa a shekarar 1766.[14][15] Tarihinsa na tarihin rayuwar Olaudah Equiano mai ban sha'awa; ko kuma, Gustavus Vassa, ɗan Afirka a cikin 1789 ya shahara sosai saboda bayyanarsa cikin bayanin rayuwa a Najeriya da kuma kawar da fataucin bayi.[16][17]

Bikin dai yana da taken ‘yan kasashen waje na Afirka da makomar Afirka. An yi amfani da Kwalejin Gudanarwa na Ma'aikata ta Najeriya Topo, Badagry don ko da farko. Amma, babban bikin ya gudana ne a ranar Asabar, 27 ga watan Agusta a makarantar Badagry Grammar School kuma yana da tarin almubazzaranci da kade-kade.[18]

Tarihin bayi na birni[gyara sashe | gyara masomin]

Sunan Badagry ya samo asali ne daga hanyoyin rayuwa na ’yan asalin birnin, wadanda suka hada da kamun kifi, noma, yin gishiri. Sai dai wasu na ganin an sanya wa birnin sunan Agbada, wani shahararren manomi ne, wanda gonarsa ake kira Agbadagrimeh, wanda Turawa suka yi masa lakabi da Badagry.[19][20]

A farkon karni na 18, Badagry ya zama hanya ga Turawa a lokacin da ake jigilar bayi zuwa sabon wurin da masu sayen su suke. Yana dauke da cenotaph "Point of No Return", wanda ake kira kauyen Gberefu, wurin da aka yi wa rijiyar sihiri don tabbatar da cewa bayin da suka sha daga cikinta sun manta da inda suke. A karshen karni na 18, Badagry yana daya daga cikin hanyoyin da suka ci gajiyar yakin da ake yi tsakanin Port novo da Dahomey don motsi na bayi.[21] An lura da Badagry a matsayin wurin gwanjon bayin da aka kama yayin yakin tsakanin kauyuka.[22] A cikin 1983, Cif Mobee yana cikin shugabannin Afirka da suka shiga cikin cinikin bayi.

An gina ginin bene mai hawa biyu na farko a Marina, Badagry, a shekara ta 1845.[23] A halin yanzu, wurin yana fuskantar mummunar lalacewar muhalli saboda rashin kulawa da gwamnati, da kuma ayyukan masu saran bishiyu na kasuwanci. Gwamnatin Babatunde Fashola a kokarin sake farfado da martabar birnin ta fara aikin gina babbar hanyar Badagry, inda ta kaddamar da aikin Badagry Marina.[22][24][25][26]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Japhet Alakam (6 September 2015). "African Magic, masquerades end Badagry festival". Vanguard Nigeria. Retrieved 30 October 2014.
  2. Japhet Alakam (31 August 2015). "2015 Badagry Festival: Calls for end to modern slavery in Africa". Vanguard Nigeria. Retrieved 30 October 2015.
  3. Anote Ajeluorou (25 August 2015). "Badagry Festival 2015… uniting the Diaspora with motherland". The Guardian. Retrieved 30 October 2015.
  4. PM News (31 August 2015). "Fanfare at Badagry Festival". Retrieved 30 October 2015.
  5. Premium Times (18 August 2012). "Annual Badagry Festival Begins". Retrieved 30 October 2015.
  6. Yinka Olatunbosun. "Lagos Black Heritage festival 2015 Beckons". Thisday News. Archived from the original on 18 May 2015. Retrieved 30 October 2015.
  7. Daily Independent. "badagry glimpse lagos famous tourist site". Kimberly Okonkwo. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 30 October 2015.
  8. "World mayors hail Badagry festival". Vanguard News. 26 August 2012. Retrieved 30 October 2015.
  9. mybadagry.org. "Objective of Badagry Festival by Sewedo Balogun". viyhon awhanse. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 30 October 2015.
  10. "Toussaint Louverture | Biography, Significance, & Facts". Encyclopedia Britannica (in Turanci). Retrieved 2021-08-25.
  11. "Badagry Festival". my badagry. Archived from the original on 14 December 2015. Retrieved 30 October 2015.
  12. https://plus.google.com/+UNESCO (2018-10-09). "International Day for the Remembrance of the Slave Trade and its Abolition". UNESCO (in Turanci). Retrieved 2021-08-25.
  13. "Badagry Diaspora Festival 2015… Atonement, Restoration Of Dislocated African Diaspora". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2015-08-09. Retrieved 2021-08-25.
  14. "Badagry festival showcases culture, beckons diaspora Africa". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2016-09-04. Retrieved 2021-08-25.
  15. "Olaudah Equiano: A Great Man Who Walked The Earth". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2019-03-25. Retrieved 2021-08-25.
  16. "The Interesting Narrative of the Life of Olaudah Equiano; or, Gustavus Vassa, the African, Written by Himself | work by Equiano". Encyclopedia Britannica (in Turanci). Retrieved 2021-08-25.
  17. "Olaudah Equiano | Biography, Summary, Book, Autobiography, & Facts". Encyclopedia Britannica (in Turanci). Retrieved 2021-08-25.
  18. "Badagry festival 2016 dedicated to Oluadah Equiano". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2016-07-24. Archived from the original on 2021-07-31. Retrieved 2021-08-04.
  19. "Badagry festival 2016 dedicated to Oluadah Equiano". The Guardian Nigeria News - Nigeria and World News (in Turanci). 2016-07-24. Archived from the original on 2021-07-31. Retrieved 2021-07-31.
  20. Kinberly Okonjwo. "Badagry Glimpse Lagos Famous Tourist Site". Daily Independent. Archived from the original on 4 March 2016. Retrieved 30 October 2015.
  21. Manuel Barcia (2014). West African Warfare in Bahia and Cuba. Oxford University Press. Retrieved 30 October 2015.
  22. 22.0 22.1 Damian C. Dike (2014). Both Sides of the Same Coin. ISBN 9781496982018.
  23. Lizzie Williams, Mark Shenley (2012). Nigeria. Retrieved 30 October 2015.
  24. Abiose Adelaja (24 March 2014). "Badagry Slave Route faces environmental degeneration". Prime Time. Retrieved 30 October 2015.
  25. Phillip Curtin. The African Slave Trade. University of Wisconsin Press. p. 314. Retrieved 30 October 2015.
  26. Olivier Pétré Grenouilleau. From Slave Trade to Empire. Retrieved 30 October 2015.