Ginbo

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Ginbo

Wuri
Map
 7°20′N 36°10′E / 7.33°N 36.17°E / 7.33; 36.17
Ƴantacciyar ƙasaHabasha
Region of Ethiopia (en) FassaraSouthern Nations, Nationalities, and Peoples' Region (en) Fassara
Zone of Ethiopia (en) FassaraKeffa Zone (en) Fassara

Ginbo (wanda kuma ake yiwa lakabi da Gimbo ) gunduma ce a yankin kudu maso yammacin kasar Habasha . Sunan Ginbo ya fito ne daga daya daga cikin lardunan da ke cikin tsohuwar masarautar Kaffa . Wannan lardin, da kuma lardunan Kafficho Bonga da Manjo, sun zama gundumomi tare da mamayar ƙasar Habasha a shekara ta 1896, kuma daga baya aka hade wadannan gundumomi suka zama gundumomi na zamani.

Daga cikin shiyyar Keffa, Ginbo tana iyaka da kudu da Decha, daga yamma da Chena, daga arewa maso yamma da Gewata, daga arewa kuma ta yi iyaka da kogin Gojeb wanda ya raba shi da yankin Oromia, daga gabas kuma yana iyaka da Menjiwo . Garuruwan Ginbo sun hada da Diri, Gojeb, Ufa da Wushwush . Ginbo ta kewaye garin Bonga . An yi amfani da yammacin Ginbo wajen samar da gundumar Gewata.

Dubawa[gyara sashe | gyara masomin]

Abubuwan amfanin gona na farko sun haɗa da hatsi da masara; sauran abinci masu mahimmanci sun haɗa da alkama da sha'ir. Babban amfanin gona a wannan gunduma shine shayi ; akwai katon shukar shayi a Wushwush.[1] Fitattun wuraren tarihi sun haɗa da gidan ibada na Kirista mai tazarar kilomita 12 daga Bonga wanda ya kai 1550, da gandun dajin Bonga da ke da fadin murabba'in kilomita 500 na tsaunin da ke kewaye. [2]

Ma’aikatar Aikin Gona da Raya Karkara ta zaɓo Ginbo a shekarar 2004 a matsayin daya daga cikin gundumomi da dama don sake tsugunar da manoman radin kansu daga yankunan da yawan jama’a suka yi yawa, inda ya zama sabon gida na jimlar shugabannin gidaje 7800 da kuma ‘yan uwa 31,200.

Alkaluma[gyara sashe | gyara masomin]

Dangane da ƙidayar jama'a ta shekarar 2007 da CSA ta gudanar, wannan gundumar tana da jimillar jama'a 89,892, waɗanda 44,774 maza ne da mata 45,118; 9,611 ko kuma 10.69% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Yawancin mazaunan sun yi addinin Kiristanci na Orthodox na Habasha, tare da 87.17% na yawan jama'a sun ba da rahoton cewa imani, 5.14% Musulmai ne, 4.01% na Furotesta, kuma 3.14% sun rungumi Katolika .

A kidayar jama'a ta kasa a shekarar 1994 Ginbo tana da yawan jama'a 99,847, daga cikinsu 49,364 maza ne, mata 50,483; 17,976 ko 18% na yawan jama'arta mazauna birni ne. Manyan kabilu uku da aka ruwaito a wannan gundumar sune Kafficho (76.74%), Amhara (15.19%), da Oromo (4.25%); duk sauran kabilun sun kasance kashi 3.82% na yawan jama'a. Kafa kashi 76.49% na mazaunan suna magana a matsayin yaren farko, kashi 18% na Amharic, kuma 3.16% suna magana da Oromifa ; sauran kashi 2.35% sun yi magana duk sauran yarukan farko da aka ruwaito. Game da ilimi, 36.29% na yawan jama'a an dauke su masu karatu; 25.8% na yara masu shekaru 7-12 suna makarantar firamare; 13.05% na yara masu shekaru 13-14 sun kasance a karamar sakandare; kuma 7.81% na mazauna shekaru 15-18 sun kasance a babbar makarantar sakandare. Dangane da yanayin tsafta, kusan kashi 50.28% na gidajen birane da kashi 21.90% na dukkan gidaje sun sami tsaftataccen ruwan sha a lokacin ƙidayar, yayin da kusan kashi 67.08% na birane da kashi 24.95% na duka suna da kayan bayan gida.

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Joachim Ahrens, "Kefa - the Cradel of Coffee" Archived 2010-10-09 at the Wayback Machine UNDP-EUE Report, January 1997 (accessed 19 February 2009)
  2. Philip Briggs, Ethiopia: the Bradt Travel Guide, 5th edition, updated by Brian Blatt (Chalfont St. Peter: Bradt, 2009), p. 565