Harshen Tifal

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.


Tifal Yare ne Ok da ake magana da shi a Papua New Guinea . Yaruka sune Tifal (Tifalmin), Urap (Urapmin) da Atbal (Atbalmin).

Geography[gyara sashe | gyara masomin]

Harshen Tifal yana da iyaka da masu magana da Papuan da Irian Jaya zuwa kudu da yamma, kwarin Telefomin a gabas, da kogin Sepik a arewa. [1]

Phonemic ka kaː b d f i k l m n ŋ o s t ku ku w j
Karamin harafi a aa b, p d e f i ii k l m n ng o oo s t ku ku w y
Babba A Aa B D E F I Ii K L M N O Oo S T U U W Y

Fassarar sauti[gyara sashe | gyara masomin]

Consonants[gyara sashe | gyara masomin]

Consonants
Labial Alveolar Palatal Velar
M b t d k
Nasal m n ŋ
Ƙarfafawa f s
Semi wasali w j
Ruwa l
/b/ is realized as [pʰ] word finally, as [p] in syllable-coda position before a consonant, and [b] elsewhere.
/t/ is realized as [t] in syllable coda before a consonant and [tʰ] elsewhere.
/d/ is realized as [ɾ] intervocalically, e.g. /didab/: [dɪˈɾʌpʰ] 'water container'.
/k/ is [ɣ] intervocalically, [k] in syllable coda before consonants, and [kʰ] elsewhere.
/s/ is realized as [ʂ] before /u/.
/l/ is alveolar adjacent to back vowels and alveodental elsewhere.[2] One dialect realizes /l/ as [r] intervocalically.

Wasula[gyara sashe | gyara masomin]

Wasula
Gaba Tsakiya Baya
Kusa i iː u uː
Tsakar o oː
Bude ɑ ɑː

/o/ and /oː/ rarely contrast.[2]

Wasan wasali [2]
Phoneme Sharadi Allophone Ganewa



</br> wani wuri
/i/ kalma-da farko kuma a ƙarshe [ i ] [ ɪ ]
/a/ [ a ] [ ʌ ]
/u/ [ ku ] [ ʊ ]
/eː/ a buɗaɗɗen maɗaukaki, kafin /m/, kuma tsakanin /j/ kuma /p/ [ eː ] [ Eː ]
/o/ kafin /n/ ko /ŋ/ ; tsakanin /t/ kuma /k/ [ ba ] [ o ]

Wasan kwaikwayo[gyara sashe | gyara masomin]

Tsarin haruffa shine (C)V( ː</link> (C). Maganar kwiin takan</link> 'ya na!' na iya zama banda.

/d/ only occurs word-initially.[2] /f/ only occurs syllable-initially.[2] /ŋ/ is always syllable-final.[2]

Na farko /l/</link> kawai yana faruwa a wasu yarukan. Na farko /kw/</link> yana faruwa a cikin yaruka biyu, kuma yawanci ana iya fassara su da C+V.

/w/ and /j/ occur syllable-initially.[2] Only one dialect allows syllable-coda /j/.[3]

Damuwa[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin kalmomin da aka karkata, damuwa ya ta'allaka ne akan ma'anar kalma ta ƙarshe. Idan akwai dogayen wasali damuwa yana faɗowa kan saƙon farko a cikin kalmar. Idan duk wasulan gajeru ne, damuwa yana faɗowa akan maƙalar ƙarshe. Idan rufaffiyar damuwa ta fada kan silar farko.

Nahawu[gyara sashe | gyara masomin]

Sunaye[gyara sashe | gyara masomin]

Ba a canza sunayen sunaye amma suna iya yiwa alama alama. Sassan jiki da sharuddan dangi sun kasance mallake na wajibi, kuma wasu sharuddan zumunta suna buƙatar liƙa. A kan wasu sunaye mallaka na zaɓi ne, sai dai ingantattun sunaye waɗanda ba a taɓa mallaka ba. [1]

Karin magana[gyara sashe | gyara masomin]

Sunan mai tushe [1]
Mutum Na asali Nasiha
1 guda ɗaya ni-/na- nala-/nalal-/-nila
jam'i nuu-/no- nuulu-/nulul-
2 guda ɗaya m kab- kaltab-/kalab-
f kub- kultub-/kulub-
jam'i kib- kiltib-
3 guda ɗaya m a- ala-/alal-/al-
f u- ulu-/ulul-/ul-
jam'i ib-/i- iltib-/ilib-/ilal-/il-
  1. 1.0 1.1 1.2 Boush 1975.
  2. 2.0 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 Boush & Boush 1974.
  3. SIL 1994.