Hezekiya Oluwasanmi

 

Hezekiya Adedunmola Oluwasanmi (12 ga Nuwamba 1919 - 15 ga Agusta 1983) masanin kimiyya ne kuma farfesa wanda ya yi aiki a matsayin mataimakin shugaban Jami'ar Obafemi Awolowo daga 1966 zuwa 1975. Ya taimaka wajen kafa jami'ar. Ya kasance farfesa a fannin tattalin arzikin gona a Jami'ar Ibadan kafin a nada shi a Jami'an Obafemi Awolowo a matsayin mataimakin shugaban kasa.

Rayuwar sa da iliminsa

An haifi Hezekiah Oluwasanmi ne a ranar 12 ga Nuwamba 1919, ga iyayen Kirista a Ipetu Ijesa, a lokacin Yankin Kudu, Najeriya ta Burtaniya. Ya halarci makarantar firamare ta Anglican a garin Ipetu Ijesa sannan ya kammala karatunsa na sakandare a Abeokuta Grammar School. Daga nan ya fita kasar waje don neman ilimin kwaleji, ya yi karatu a Morehouse College sannan ya sami digiri na uku a jami'ar Harvard.

Ayyuka

Bayan dawowarsa Najeriya, Oluwasanmi ya zama ma’aikacin kwalejin daya tilo a kasar, Kwalejin Jami’a, Ibadan. Ya yi digirinsa na ilimi har ya zama farfesa a fannin tattalin arzikin noma a shekarar 1958. Yayin da yake Ibadan, Oluwasanmi ya kasance ma’aikacin kula da dakunan kwanan dalibai, ya kasance babban dakin taro na Sultan Bello Hall, sannan ya zama mai kula da dakin taro na Mellanby Hall. Tsakanin 1963 zuwa 1966, ya kasance shugaban tsangayar aikin gona. A cikin 1960, Oluwasanmi da wasu abokan aikinsa na ilimi a Ibadan, sun rubuta wasiƙar shawara ga firaministan yankin game da tsarin kafa sabuwar jami'a a yankin Yamma. Daga nan aka zabe shi ya yi aiki da gwamnati wajen tsarawa da bunkasa sabuwar jami’ar da za a kafa a Ile-Ife. Sai dai a lokacin da ake shiryawa da fara ayyukan ilimi, sabuwar jami'ar ta fada cikin rikicin siyasa a yankin. Hakan ya janyo ficewar wasu fitattun malamai irin su Sam Aluko da Wole Soyinka.

A shekarar 1966, bayan juyin mulkin da sojoji suka yi ya kawo sauyi a gwamnati, Adekunle Fajuyi, sabon gwamnan soja ya nada Oluwasanmi a madadin Oladele Ajose. Gwamnatin Oluwasanmi ta dawo da babban tsarin jami’ar wanda gwamnatin da ta shude ta ware tare da kammala ayyukan gine-gine da dama. A lokacin aikinsa, jami'ar ta tashi daga wurin ta na wucin gadi a Ibadan zuwa sabon wurin dindindin a Ile-Ife

Shekaru talatin da biyar bayan rasuwarsa, wata kungiya ta kut-da-kut da 'yan uwa sun kafa H.A. Gidauniyar Oluwasanmi a matsayin aikin gado tare da manufar ci gaba da tunawa da shi da kuma inganta hangen nesansa na "mafi kyawun gani" na tasiri ga tsararraki har yanzu ba a haifa ba ta hanyar inganta rayuwar al'ummomin yankunan karkara na rayuwa ta hanyar haɗin gwiwar ci gaban albashi; Daidaiton Kudin shiga; ingantattun hidimomin jama'a na asali da: kula da muhallin al'umma..

Mutuwar sa

Ya mutu a ranar 15 ga watan Agustan shekara ta 1983 yana da shekaru 63.

Dubi kuma

H.A. Oluwasanmi tushe ta hanyar shafin yanar gizon @ http://www.haofoundation.org Archived 2019-09-10 at the Wayback Machine