Jami'an tsaro a Nijar
 Law enforcement in Niger |
|---|
Dokar tilasta bin doka a Nijar alhakin Ma'aikatar Tsaro ne duk da cewa Gendarmerie na Ƙasa da Ma'aikatu na Cikin Gida ta hanyar ƴan sanda na ƙasa da kuma National Guard, rundunar ƴan sanda.
Ƙungiya[gyara sashe | gyara masomin]
Kundin Tsarin Mulki na shekarar 1999 ya haifar da sake tsara kungiyar tilasta bin doka a Nijar. An cire 'yan sanda na kasa, masu tsaron kasa (sa'an nan kuma Sojojin Tsaro da Tsaro na Kasa (NFIS ko FNIS a Faransanci)) daga ikon Ma'aikatar Tsaro kuma an sanya su ƙarƙashin ikon Ma'aikatan Cikin Gida. Ma'aikatar Tsaro ta riƙe iko da Gendarmerie Nationale wanda ke da alhakin 'yan sanda na kasa a waje da birane.
Tsarin tilasta bin doka na Nijar da tsarin shari'ar aikata laifuka na Nijar dukansu an tsara su ne bayan takwarorinsu a cikin tsarin Faransanci. Lambar tarho ta gaggawa ta 'yan sanda ita ce 17.[1]
'Yan sanda na kasa[gyara sashe | gyara masomin]
Darakta Janar na 'yan sanda na kasa ne ke jagorantar' yan sanda na kasa wanda ke amsawa ga Ma'aikatar Cikin Gida. 'Yan sanda na kasa suna da ayyuka da yawa: tsaron jama'a (yan sanda da tsaro, rigakafi), 'yan sanda na shari'a (bincike da gurfanar da kara), sa ido na yanki da sa ido gaba ɗaya (janar ko sa ido na musamman da kuma binciken gudanarwa). Daga cikin dukkan nauyin, tsaron jama'a shine mafi mahimmancin mayar da hankali ga 'yan sanda na kasa dangane da rabon albarkatu. Koyaya, a cikin 'yan shekarun nan, ana ba da ƙarin albarkatun ga sa ido kan yanki yayin da barazanar ta'addanci a yankin ta karu tun bayan faduwar mulkin Libya da farkon rikici a arewacin Mali. Kowace daga cikin yankuna takwas na Nijar tana da ofishin tsaro na jama'a, wanda darektan ke da iko a kan dukkan 'yan sanda a yankin. Tsaron jama'a yana tabbatar da shi ta hanyar 'yan sanda a cikin birane kuma suna da alhakin kiyaye zaman lafiya na jama'a da kuma yaki da kananan laifuka (sata, hari, zamba, tashin hankali, da dai sauransu..Rashin amfani da shi 'Yan sanda na shari'a suna kula da manyan laifuka da laifuka masu tsari.[2]
Tsaro na Kasa na Nijar[gyara sashe | gyara masomin]
Tsohon da aka sani da Sojojin Tsaro da Tsaro na Kasa, Tsaro na Nijar na da alhakin tsaro a yankunan karkara inda 'yan sanda na kasa ba su nan. Babban kwamandan tsaron kasa ne ke kula da shi wanda ke ba da rahoto ga Ma'aikatar Cikin Gida. Wannan kungiya tana da alhakin: sa ido kan iyaka da yankuna na kasar, tsaron jama'a, kiyayewa da maido da tsari, kare gine-ginen jama'a da cibiyoyin, mutane da dukiyoyinsu, aiwatar da 'yan sanda na gudanarwa a yankunan karkara da makiyaya, gudanarwa da saka idanu kan kurkuku, ayyukan jin kai idan aka faru da bala'i na kasa ko rikici da kare muhalli. Har ila yau, tana da alhakin samar da tsaro ga hukumomin gudanarwa da wakilan diflomasiyya da na kwastomomi na Nijar a kasashen waje.
Rundunar 'yan sanda ta kasa[gyara sashe | gyara masomin]
Babban Kwamandan 'yan sanda na kasa ne ke jagorantar Gendarmerie. Ba kamar 'yan sanda na kasa da masu tsaron kasa ba, 'yan sanda ta kasa tana karkashin ikon Ma'aikatar Tsaro ta Nijar. An raba shi tsakanin brigades na yanki da brigades masu motsi. Baya ga kare yankin da kiyaye tsarin jama'a, yana ba da adalci na soja da na soja ga sauran rundunonin sojoji kuma yana shiga cikin ayyukan shari'a da na sa ido na 'yan sanda. An dauke shi a matsayin dakarun ƙwararrun mutane saboda ƙa'idodinsa masu tsauri na ɗaukar dukkan sojoji. Saboda karuwar zirga-zirgar makamai da kwayoyi a kan iyaka, ayyukanta sun karu da yankunan iyaka. Rundunar 'yan sanda ta kasa, ba kamar Sojoji ko Tsaro na Kasa ba, ba ta taɓa shiga kai tsaye a cikin ƙoƙari na kwace ko sarrafa iko ta hanyar karfi.
Tsayawa, kafin shari'a da shari'a[gyara sashe | gyara masomin]
Lokacin tsare 'yan sanda an iyakance shi zuwa awanni 48 ba tare da shaida ba. Koyaya, idan 'yan sanda sun kasa tattara isasshen shaida a cikin lokacin tsare, mai gabatar da kara yana da damar ba da karar ga wani jami'in da ke ƙarƙashin wani sa'o'i 48. Koyaya, don fara wannan tsari, mai gabatar da kara dole ne ya gabatar da hujjoji ga alƙali. Wanda ake tuhuma yana da 'yancin lauya nan da nan bayan an tsare shi, kuma ana samun belin don laifuka da ke ɗauke da hukuncin da bai kai shekaru 10 ba. Dokar gabaɗaya tana buƙatar cewa 'yan sanda da ke gudanar da bincike suna da takardar shaidar, wanda alƙali ke bayarwa. A karkashin Dokar Tsaro ta Jiha, 'yan sanda na iya gudanar da bincike ba tare da takardar shaidar ba lokacin da suke da zargi mai karfi cewa gida yana kare masu laifi ko dukiya.
Dokar al'ada a tilasta bin doka a Nijar[gyara sashe | gyara masomin]
Shugabannin gargajiya suna aiki a matsayin matsakanci da masu ba da shawara kuma suna da iko a cikin shari'o'in shari'ar al'ada da kuma matsayi a ƙarƙashin dokar ƙasa, inda aka sanya su a matsayin mataimakan jami'an gida. Kotuna na al'ada, waɗanda ke cikin manyan garuruwa da birane kawai, suna gwada shari'o'in da suka shafi saki ko gado. Suna karkashin jagorancin likitan shari'a tare da horo na asali wanda mai tantancewa da ke da masaniya a cikin al'adun al'umma ke ba da shawara. Ayyukan shari'a na shugabannin da kotuna na al'ada ba a tsara su ta hanyar doka ba, kuma wadanda ake tuhuma na iya daukaka kara ga yanke hukunci ga tsarin kotun.
Rashin bin doka a Nijar[gyara sashe | gyara masomin]
Rashin sanin doka da rashin kudi an ambaci su a matsayin wasu dalilan gazawar tilasta bin doka a Nijar.[1] Wadannan gazawar sun hada da mummunan koma baya a cikin tsarin shari'a saboda rashin albarkatu, tsare-tsare na dogon lokaci saboda jahilci game da doka da kuma hana haƙƙoƙi. Duk da iyakokin doka ga tsare-tsaren da aka yi kafin a yi shari'a, akwai rahotanni na tsare-tsare da aka yi wa shari'a kafin a yi wa shariʼa shekaru da yawa tare da hujjoji masu ma'ana saboda dalilai na tuhuma[1]
Kodayake kundin tsarin mulki ya kare 'yancin aikin jarida kuma cibiyoyin sun kare su gabaɗaya, an zargi jami'an tsaro da tsare' yan jarida da' yan siyasa na adawa a wasu lokuta saboda dalilai na siyasa. Zarge-zargen cin hanci da rashawa sun zama ruwan dare musamman a kan 'yan sanda da' yan sanda da wuraren dubawa a kan hanyoyin birane da kuma manyan hanyoyi. An tsara wuraren dubawa don bincika takardu, don karɓar haraji ko haraji na ciki akan kayayyaki da kuma aiwatar da dokoki da ka'idoji.
A cikin dokar al'ada, mata galibi masu sa ido na kasashen waje suna tantance su kamar yadda ba su da matsayin doka daidai da maza a kotuna na gargajiya da na al'ada kuma ba sa jin daɗin samun damar yin gyaran doka.[1]
Bayanan da aka yi amfani da su[gyara sashe | gyara masomin]
- Asusun zaman lafiya, Rahoton Gudanarwa ga cibiyoyin Najeriya, 2007.
- Gwamnatin Nijar: Rahoton Ma'aikatar Harkokin Wajen Amurka, 2004.
- Ma'aikatar Cikin Gida, Tsaron Jama'a da Rarraba mulki, Shugabancin Nijar, 2007.