Lita
 Lita | |
|---|---|
unit of volume (en)  da non-SI unit mentioned in and accepted with the SI (en) | |
 | |
| Bayanai | |
| Auna yawan jiki |
volume (en) |
Lita ko lita (da Turanci litre, ko liter a haruffa na Turancin Amurka) (alamomin SI L da l,[1] sauran alamar da aka yi amfani da su: ℓ) yanki ne na awo na ƙara. Yana daidai da 1 cubic decimeter (dm3), santimita cubic 1000 (cm3) ko 0.001 cubic mita (m3). Adadin decimeter (ko lita) ya mamaye girman 10cm × 10 cm × 10 cm (duba adadi) don haka yana daidai da dubu ɗaya na cubic mita. Tsarin awo na Faransa na asali ya yi amfani da litar azaman rukunin tushe. Kalmar lita ta samo asali ne daga tsohuwar rukunin Faransanci, litron, wanda sunansa ya fito daga Girkanci na Byzantine—inda raka'a ce ta nauyi, ba girma ba[2] — ta Late Medieval Latin, kuma wacce ta kai kusan lita 0.831. Hakanan an yi amfani da litar a cikin nau'ikan tsarin awo da yawa na gaba kuma an karɓa don amfani da SI,[3] ko da yake ba naúrar SI ba — naúrar SI ita ce mita cubic (m3). Rubutun da Ofishin Ma'auni da Ma'auni na Ƙasashen Duniya ke amfani da shi "lita", [3] haruffa ne wanda galibin ƙasashen masu magana da Ingilishi ke rabawa. Rubutun "lita" galibi ana amfani dashi a cikin Ingilishi na Amurka.[1]
Lita ɗaya na ruwan ruwa yana da nauyin kusan kusan kilogiram ɗaya, saboda asalin kilogram ɗin an bayyana shi a cikin 1795 a matsayin adadin dicimeter cubic ɗaya na ruwa a zazzabi na narkewar ƙanƙara (0 °C).[4] Ma'anar sake fasalin mita da kilogram na gaba yana nufin cewa wannan dangantakar ba ta kasance daidai ba.[2]