Makoma Lekalakala

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Makoma Lekalakala
Rayuwa
Haihuwa 1964 (59/60 shekaru)
ƙasa Afirka ta kudu
Mazauni Afirka ta kudu
Karatu
Harsuna Turanci
Sana'a
Sana'a gwagwarmaya da environmentalist (en) Fassara
Kyaututtuka
Fafutuka environmentalism (en) Fassara
anti-nuclear movement (en) Fassara

Makoma Lekalakala, ƴar gwagwarmayar Afirka ta Kudu ce wadda ita ce darektan reshen Johannesburg ta Rayuwar Duniya ta Afirka . [1] Tare da Liz McDaid, an ba ta lambar yabo ta muhalli ta shekarar 2018 na Goldman don yankin Afirka saboda aikinsu na amfani da kotuna don dakatar da yarjejeniyar nukiliyar Rasha da Afirka ta Kudu a shekarar 2017.[2]

Rayuwar farko[gyara sashe | gyara masomin]

Lekalakala ta girma a Soweto, Afirka ta Kudu . Tana da ƴan’uwa biyar, kuma mahaifiyarta ta rene ta bayan mahaifinta ya rasu a shekarar 1976. Ta ƙara fahimtar al'amuran zamantakewa da rashin adalci yayin da ta ga mahaifiyarta tana kokawa don sanya abinci a kan tebur kuma al'ummarta sun hana wutar lantarki daga tashar wutar lantarki na gida saboda halin wariyar launin fata .[3]

Aiki[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin shekarar 1983, Lekalakala ta sami gogewa a cikin tsarin al'umma a matsayin mai kula da shago na Ƙungiyar Kasuwanci da Ƙungiyar Ma'aikata . Ta shiga Afirka ta Duniya a cikin shekarar 2007 kuma ta fara haɓaka dandalin mata don shiga tattaunawar jama'a game da batun makamashi da sauyin yanayi.[3]

Ayyuka[gyara sashe | gyara masomin]

A shekara ta 2014, gwamnatin Afirka ta Kudu ta cimma yarjejeniya ta sirri da ƙasar Rasha, na gina tashoshin samar da makamashin nukiliya guda takwas zuwa goma a faɗin ƙasar, inda za su samar da gigawatts 9.6 na makamashin nukiliya . Yarjejeniyar sirrin ta zo ga hankalin rayuwar Duniyar Afirka a cikin wannan shekarar. Bayan gano abubuwan da yarjejeniyar ta shafi kuɗi da muhalli, Lekalakala da McDaid, tare da abokan aikinsu, sun tsara dabarun adawa da yarjejeniyar. SAFCI ta kasance tana ba da shawarar samar da makamashin da za a iya sabuntawa don yaƙar sauyin yanayi kuma tuni ta ɗauki mataki kan masana'antar nukiliya ta ƙasar Afirka ta Kudu. A tare, matan biyu sun fito da wani shiri na ƙalubalantar aikin, ciki har da shi kansa shugaba Zuma, bisa hujjar cewa yarjejeniyar sirri ce, kuma sun bi ƙa’idojin shari’a ba tare da tuntuɓar jama’a ko muhawarar ‘yan majalisa ba. Lekalakala da McDaid sun damu musamman game da muhalli da illolin kiwon lafiya na haɓaka haƙar uranium, samar da makamashin nukiliya, da samar da sharar nukiliya. Sun yi magana da al'ummomi a duk faɗin ƙasar tare da bayyana haɗarin kuɗi na aikin da illar muhalli da lafiyar ɗan Adam. Har ila yau, Lekalakala da McDaid sun gudanar da jerin gwano don nuna adawa da shirin nukiliyar, inda suka yi zanga-zanga a dukkanin faɗin ƙasar Afirka ta Kudu. A ranar 26 ga watan Afrilun 2017, Kotun Ƙoli ta Yammacin Cape ta ayyana yarjejeniyar nukiliyar da ta sabawa kundin tsarin mulki, inda ta soke yarjejeniyar tare da kawo ƙarshen aikin samar da makamashin nukiliya na dala biliyan 76. Nasarar shari'a ta Lekalakala da McDaid babbar nasara ce wacce ta kare Afirka ta Kudu daga mummunan ci gaban abubuwan more rayuwa na nukiliya, wanda da zai haifar da dawwamammen sakamako na muhalli, lafiya, da kuɗi ga al'ummomi masu zuwa nan gaba.[4][5]

Kyauta[gyara sashe | gyara masomin]

  • Kyautar Muhalli ta Goldman a shekarar2018[6]
  • Kyautar Zinare ta shekarar 2021 Eco-Warrior Afirka ta Kudu[7]

Manazarta[gyara sashe | gyara masomin]

  1. Afika Adezweni (April 24, 2018). "Our Nuclear Deal Heroes Have Won a Huge International Prize". The Marie Claire Newsletter. Archived from the original on April 3, 2019. Retrieved April 24, 2018.
  2. Nosmot Gbadamosi (April 24, 2018). "Goldman Prize: Two South African Activists Win For Halting Russian Nuclear Deal". CNN. Archived from the original on July 29, 2018. Retrieved April 24, 2018.
  3. 3.0 3.1 Ho, Ufrieda (2020-03-05). "MAVERICK CITIZEN: Friday Activist: Makoma Lekalakala: A social-economic environmental activist, mixed with a pinch of crazy, who stopped a nuke deal". Daily Maverick (in Turanci). Archived from the original on 29 May 2022. Retrieved 2022-11-29.
  4. "Makoma Lekalakala & Liz McDaid - Goldman Environmental Prize" (in Turanci). 2022-03-18. Retrieved 2023-04-29.
  5. "Liz McDaid - The Green Connection" (in Turanci). 2021-08-09. Retrieved 2023-04-29.
  6. "Makoma Lekalakala & Liz McDaid - Goldman Environmental Prize" (in Turanci). 2022-03-18. Retrieved 2023-04-29.
  7. "Winners – The Eco-Logic Awards" (in Turanci). Retrieved 2023-04-29.