Niama

Daga Wikipedia, Insakulofidiya ta kyauta.
Niama
Rayuwa
Haihuwa Galam (en) Fassara, 1734
Mutuwa Mauritius Island (en) Fassara, 12 ga Yuni, 1809
Ƴan uwa
Yara
Karatu
Harsuna Faransanci
Sana'a

Niama (c.1734 - 12 Yuni 1809) gimbiya ce 'yar Senegal, wacce aka yi bauta, kuma 'yancinta na nufin ta zama ɗaya daga cikin bayi na farko da aka 'yanta a Réunion. Ita kuma ita ce mahaifiyar masanin ilmin taurari, masanin ilmin halitta da ilimi Jean-Baptiste Lislet Geoffroy.

Tarihin Rayuwa[gyara sashe | gyara masomin]

An haifi Niama a shekara ta 1734 a garin Tuabou, wani ƙauye da ke cikin masarautar Galam, a ƙasar Senegal ta yau. [1] [2] [3] Kakanta shine Sarki Tonca kuma mahaifinta ya kamata ya gaji sarauta. [1] [4] An gane ta a matsayin gimbiya na masarauta. [5] A shekara ta 1743 a lokacin yaƙi a masarautar, an kashe kakan Niama da sauran danginta da yawa, kuma ita, tare da wasu ƴan uwanta, Faransawa waɗanda suka kafa cibiyar kasuwanci a Ndjar sun bautar da ita bayi. [1] Yayin da akasarin mutanen da aka yi bautar da aka yi jigilar su zuwa yamma a kan hanyar cinikin bayi na Atlantic, Niama da sauran an tura su zuwa gabas, a kusa da Cape of Good Hope zuwa yankunan Faransanci a cikin Tekun Indiya. [1]

An sauke shi a ko dai Ile de Bourbon ko Ile de France, Niama Pierre David, wanda babban manajan Compagnie du Sénégal ne ya saya. Ta yi baftisma kuma aka ba ta suna Kirista Marie-Geneviève. A cikin 1746, an nada David Gwamna Janar na Île de France da Île Bourbon kuma ta ci gaba da zama mallakin sa. Duk da haka, a shekara ta 1749, ya sayar da ita ga Jean-Baptiste Geoffroy, wanda injiniyan Faransa ne da ke zaune a tsibirin. Dangantakar jima'i tsakanin su biyun sun haɓaka kuma, a cikin 1751, an haifi 'yarsu Jeanne Thérèse. Bayanan baftisma ta bayyana cewa ita ce: "Jeanne Thérèse, 'yar Niama, bawan Geoffroy". Duk da haka an haramta dangantaka tsakanin masu mallaka da bayi a cikin mulkin mallaka kuma Geoffroy da Niama sun tilasta barin Mauritius kuma sun koma taron da ba a cika yawan jama'a a 1752, inda suka zauna a Saint-Pierre.

A cikin 1755 Niama da Geoffroy sun haifi ɗa na biyu: don hana wannan yaron daga haihuwa cikin bauta, Geoffroy ya 'yantar da Niama daga bauta. [6] [7] An sake ta a ranar 23 ga Agusta 1755, kuma a wannan rana ɗansu Jean-Baptiste Lislet Geoffroy ya yi baftisma. Takardar baftismarsa ta karanta: “Jean-Baptiste, ɗan Jean-Baptiste da Niama, Guinea negress kyauta”. An haifi 'ya'ya biyu: Louis a 1758 da Jean-François a 1763. Ba a san wani abu ba game da rayuwar Niama, har sai da Jean-Baptiste Geoffroy ya mutu, bayan haka ta ƙaura zuwa Port-Louis don ta haɗu da babban ɗanta Jean-Baptiste Lislet Geoffroy (wasu ’ya’yanta biyu sun rigaya mahaifinsu rasuwa). [1]

Niama ta mutu a ranar 12 ga watan Yuni 1809 a Port-Louis, tana da shekaru 75. [1]

Legacy[gyara sashe | gyara masomin]

A cikin 2015, an ba da shawarar sanya plaque na tunawa a Saint-Paul, Réunion, don maye gurbin ɗaya daga cikin plaques biyar da suka gabata waɗanda aka cire saboda alaƙarsu da cinikin bayi. [8]

An yi bikin tunawa da ƙauyen Haihuwar Niama na Tuabou a cikin 2017 lokacin da Héléna da Marie Laure daga Slamlakour - wata ƙungiyar mawaƙa ta Slam da ke tushen Réunion - sun ziyarci Senegal. [9]

Wani sabon wasan kwaikwayo na kiɗan da ya danganci rayuwarta, mai suna Niama Princesse-Esclavée-Libre an ƙaddamar da shi a cikin 2019 don tunawa da cika shekaru 170 na kawar da bauta a Réunion. An yi shi a Cibiyar Fasaha ta Caudan a cikin 2020. [10] Marubucin shine Shenaz Patel, wanda ya yi aiki tare da Archives départementales de La Réunion. [11]

Tarihi[gyara sashe | gyara masomin]

Bayanan tarihin rayuwar da aka sani game da rayuwar Niama wata hanya ce mai mahimmanci don fahimtar bautar a cikin Tsibirin Mascarene, musamman na matan da aka bautar da rayuwarsu ba ta cikin tarihin tarihi. [12] Rayuwar Niama tana da mahimmanci tun tana ɗaya daga cikin bayi na farko da aka 'yantar a Réunion . [13]

Nassoshi[gyara sashe | gyara masomin]

  1. 1.0 1.1 1.2 1.3 1.4 1.5 "The incredible fate of the princess who became a slave". Archived from the original on 2021-01-28.
  2. "Memoir and Notice Explanatory of a Chart of Madagascar and the North-Eastern Archipelago of Mauritius". www.wdl.org. 1819. Retrieved 2021-02-14.
  3. "Niama:Princesse Soninké du "pays de l'or" (Empire du Ghana), esclave à Bourbon". Portail Soninkara (in Faransanci). 2011-10-14. Retrieved 2021-02-14.
  4. Inventory of Slave Sites
  5. Fikes, Robert (20 September 2017). "Jean Baptiste Lislet-Geoffroy (a.k.a. Geoffroy L'Islet, 1755-1836)" (in Turanci). Retrieved 2021-02-14.
  6. Perret, Hervé (2004). "De l'amour impossible d'un franc-maçon pour une esclave à l'Ile Bourbon ou le procès d'un transgresseur". Dix-Huitième Siècle. 36 (1): 405–433. doi:10.3406/dhs.2004.2625.
  7. Jauze, Albert (2008). "Malgaches et Africains à Bourbon : La Réunion à l'époque de l'esclavage". Hommes & Migrations. 1275 (1): 150–157. doi:10.3406/homig.2008.5126.
  8. Sabrina Invalid |url-status=Luis (help); Check date values in: |access-date= (help); Missing or empty |title= (help); |access-date= requires |url= (help)
  9. "Sur les traces du Réunionnais Lislet Geoffroy au Sénégal". Réunionnais du Monde (in Faransanci). Retrieved 2021-02-14.
  10. Rédaction, La (2020-01-20). "Niama: l'émouvante histoire de la princesse réduite à l'esclavage". lexpress.mu (in Faransanci). Retrieved 2021-02-14.
  11. "Pièce de théâtre : "Niama", le destin hors du commun d'une princesse sénégalaise". Imaz Press Réunion : l'actualité de la Réunion en photos (in Faransanci). 2019-05-22. Retrieved 2021-02-14.
  12. LIONNET, FRANÇOISE (2012). "Shipwrecks, Slavery, and the Challenge of Global Comparison: From Fiction to Archive in the Colonial Indian Ocean". Comparative Literature. 64 (4): 446–461. doi:10.1215/00104124-1891469. ISSN 0010-4124. JSTOR 41819562.
  13. scope (2019-06-18). "Niama : quand l'histoire s'empare du présent - SCOPE". Le Mauricien (in Faransanci). Retrieved 2021-02-14.